800-годдзе Рэчыцы: Вітаўт размаўляў па-расійску, рыцары прасілі грошай на трасянцы, а сцяг вісеў дагары нагамі
У Рэчыцы з размахам прайшлі святкаванні 800-годдзя горада.
16.09.2013 / 10:49
У першы дзень святаў былі адкрытыя помнікі ветэранам лакальных войнаў, музей Паветрана-дэсантных войскаў і бюст галоўнакамандуючага ПДВ СССР В. Маргелава, а таксама пажарная машына як помнік ліквідатарам наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС.
Асноўныя ўрачыстасці прыпалі на суботу. Яны пачаліся на Цэнтральнай плошчы горада з афіцыйнага адкрыцця памятнага знака — каменя, на якім па-расійску напісана «Речица 800 лет». Традыцыйным шэсцем, якое засталося ў спадчыну ад савецкіх дэманстрацый і без якога не абыходзіцца ніводнае гарадское свята, прайшліся працоўныя калектывы. А потым адбылася ўрачыстая дзея з тэатралізаваным паказам гісторыі горада. Усё, што ладзілася на сцэне і перад ёю, гучала па-расійску. І толькі выступ старшыні Рэчыцкага райвыканкама Віталя Панчанкі моцным беларускім акцэнтам выдаваў, што падзеі ўсё ж адбываюцца ў беларускім горадзе. Яшчэ не зусім «ідэалагічна вытрыманай» аказалася ўступная харэаграфічная кампазіцыя, калі дзяўчынкі ў белым і чырвоным адзенні ўтварылі бел-чырвона-белыя палоскі перад сцэнай.
Большая частка гісторыі Рэчыцы прайшла ў тыя часы, калі тут панавала старабеларуская мова. Але мясцовыя тэатралізатары выклалі ўсю гісторыю горада ў расійскім варыянце. Нават князь Вітаўт, які валодаў горадам у XIV стагоддзі, мовіў чамусьці, седзячы на белым кані: «Повелеваю в этом граде замок построить!» Потым і кароль Рэчы Паспалітай Жыгімонт ІІІ таксама выдаў расійскамоўны прывілей на наданне Рэчыцы Магдэбурскага права.
Тэатралізацыя 500-гадовай гісторыі знаходжання Рэчыцы ў складзе ВКЛ заняла значна менш часу, чым аповед пра 200 гадоў знаходжання горада пад расійскай уладай. Тут невядома якім ветрам занесла на святкаванне расійскіх цароў з царыцамі, у падрабязнасцях была разыграная «ярмарка», дзе аднекуль з-пад Масквы ў Рэчыцу прыскакалі аж два Пятрушкі, а Другая сусветная вайна, як звычайна, сталася адзіным шчымлівым момантам з гісторыі, калі Рэчыца панесла нейкія чалавечыя страты. Імклівы кліп пад песню «Пока течет белорусская нефть» і выхад прадстаўнікоў асноўных прадпрыемстваў на сцэну, падчас якога найбольш эфектна прадэманстравалі сябе два хлапцы з Рэчыцкага метызнага завода, паказаўшыя народу свае блішчастыя балты, завяршыў афіцыйную цырымонію адкрыцця свята.
Увогуле, беларускую мову ў вонкавым аздабленні свята я знайшоў толькі на гандлёвым намёце Лоеўскага райспажыўтаварыства. Нават сярод сувеніраў з выявамі, прысвечанымі юбілею, што прадаваліся гандлярамі так званага «Горада майстроў», па-беларуску былі аздобленыя лічаныя адзінкі. Затое паміж столікамі з глінянымі глечыкамі ды шкарпэткамі з вярблюджае воўны давялося ўбачыць жанчыну, якая гандлявала… малебнамі перад святымі абразамі. Праўда, пачуўшы маю беларускую мову, называць цану сваіх паслуг яна адмовілася, сказаўшы, каб я ішоў адсюль… У нядзелю святкаванні працягнуліся выступамі самадзейных калектываў Рэчыцы і раёна на сцэне амфітэатра на Дняпры, а ўвечары месцічаў весяліў ансамбль «Песняры».
Каля амфітэатра, на сцэне якога падчас святкаваня юбілею горада выступалі многія калектывы, афіцыйны чырвона-зялёны сцяг РБ, спяшаючыся, павесілі дагары нагамі — так ён усе канцэрты і правісеў. На новаўсталяванай дзіцячай пляцоўцы я доўга ўглядаўся ў нейкую драўляную скульптуру і не мог пазнаць, што гэта за такі цуд для дзяцей там выдзяўблі. Аказалася — дэльфін. Нешта пасля сваіх першапачатковых здагадак я сябе адчуваў нейкім разбэшчаным! А сябры мясцовага расійскамоўнага клуба гістарычнай рэканструкцыі «Тэра» выклалі на сваім стале з прыладамі аб’яўку, дзе распавялі, што за фоткі з рыцарамі трэба плаціць. Праўда хацелі яны, мусіць, пакрэатывіць, але атрымалася проста смешна — трасянка ў жыцці…