Дачка Беразоўскага: «Усё больш сумневаў і пытанняў»
27.03.2014 / 20:31
AFP
У чацвер у будынку мэрыі англійскага горада Віндзар на захад ад Лондана аднавіліся каранэрскія слуханні па справе аб смерці расійскага алігарха Барыса Беразоўскага, знойдзенага павешаным у ванным пакоі дома ў Аскоце год таму.
Пра пачатак дазнання па справе аб смерці 67-гадовага бізнэсмэна было абвешчана 26 скавіка 2013 г. За гэты час была праведзена таксікалагічная экспертыза і сабраныя доказы, якія могуць праліць святло на абставіны смерці.
У чацвер паказанні давала дачка Беразоўскага Лізавета.
Як перадае з Віндзара карэспандэнт Рускай службы Бі-бі-сі Ілона Вінаградава, Лізавета Беразоўская спачатку сказала, што верыць у самагубства свайго бацькі, але потым дадала: «Так, я спачатку сказала, што веру ў самагубства, але ўсё-такі ў мяне ёсць сумневы. Але няма доказаў «.
Акрамя таго, яна дадала, што яе бацька «быў сур'ёзнай палітычнай фігурай і яго жыццё заўсёды было пад пагрозай».
На пытанне каранэра, чаму тады на яго не замахваліся да суду з Раманам Абрамовічам, яна адказала, што гэта дзіўнае пытанне: «Вы што хочаце, каб на яго замахваліся кожныя два тыдні?»
Затым давалі паказанні судмедэксперты. Першы з іх заявіў, што не знайшоў слядоў фізічнай барацьбы або супраціву ў ванным пакоі, дзе знайшлі цела. Паводле яго словаў, шыйная хустка, якая выкарыстоўваўся ў якасці пятлі, не была пашкоджаны, што сведчыць аб тым, што барацьбы не было.
На пытанне каранера, ці не мог Беразоўскі спачатку быць забіты, а затым ужо павешаны мёртвым, эксперт сказаў, што для таго, каб падняць мёртвае цела трэба два дарослых чалавека. Іх слядоў у доме не было выяўлена.
Далей на пасяджэнні быў зачытаны доўгі спіс рэчываў, выяўленых пры ўскрыцці цела. Нічога падазронага знойдзена не было, і ніякіх ядаў ў крыві не выяўлена.
Другі судмедэксперт таксама заявіў аб адсутнасці слядоў гвалтоўнай смерці.
Дэпрэсія алігарха
Сведкі, якія выступілі ў сераду, у асноўным члены сям'і нябожчыка, распавялі, што ў свае апошнія дні той знаходзіўся ў дрэнным і пагаворваў пра самагубства.
Цяпер у ходзе двухдзённых слуханняў каранэрскі суд павінен вырашыць, ці была смерць алігарха-палітэмігранта гвалтоўнай. Калі гэта будзе ўстаноўлена, то справа атрымае далейшы ход.
Брытанская паліцыя заявіла, што ў яе няма падстаў падазраваць ўдзел якога-небудзь трэцяга боку ў смерці Барыса Беразоўскага.
Прадстаўнікі паліцыі акругі Тэмзы-Вэлі па выніках ўскрыцця ўсталявалі, што смерць яго наступіла ў выніку павешання, і слядоў барацьбы і гвалту на яго целе не выяўлена.
На днях у інтэрв'ю Рускай службы Бі-бі-сі ўдава забітага ў Лондане экс-афіцэра расійскіх спецслужбаў Аляксандра Літвіненкі Марына заявіла, што не верыць у версію самагубства, паколькі нябожчык быў «вельмі моцным і жыццелюбным чалавекам».
Некаторыя абставіны смерці Беразоўскага застаюцца нявысветленымі. Гэтак, на шыі бізнэсмэна ў момант, калі яго знайшоў ахоўнік, было нешта падобнае на шнур або перавязачны матэрыял.
Паводле дадзеных СМІ, вынікі ўскрыцця выявілі ў нябожчыка пералом рабра.
Ахоўнік, які знайшоў цела, не знайшоў перадсмяротнай запіскі. Пасля смерці Беразоўскага расійскія ўлады сцвярджалі, што ён адправіў «пакаянны ліст» Уладзіміру Пуціну з просьбай дазволіць яму вярнуцца на радзіму, аднак тэкст гэтага ліста ніколі не быў прад'яўлены публіцы.
Суды да і пасля смерці
Сябры і калегі бізнэсоўца, які быў у другой палове 1990-х адным з самых уплывовых людзей у Расіі, адзначалі, што ў апошні гады ён быў падаўлены, прымаў антыдэпрэсанты і праходзіў лячэнне ў псіхатэрапеўтычнай клініцы.
За апошнія гады жыцця Барыс Беразоўскі страціў значную частку свайго багацця.
Моцным ударам, які сур'ёзна пахіснуў яго фінансавае становішча, стаў пройгрыш у Высокім судзе Лондана пазову да іншага расійскага алігарха Рамана Абрамовіча. Пасля вердыкту, вынесенага ў канцы жніўня 2012 года, Беразоўскі перастаў з'яўляцца на публіцы, адклікаў іншыя судовыя скаргі і спыніў фінансаванне Фонда грамадзянскіх свабодаў.
Ён таксама перастаў аказваць фінансавую дапамогу ўдаве і бацьку Аляксандра Літвіненкі.
У студзені мінулага года Беразоўскі вярнуўся ў Высокі суд Лондана, дзе выступіў адказчыкам па пазове яго грамадзянскай жонкі Алены Гарбуновай, з якой ён пражыў больш за 10 гадоў.
Гарбунова прэтэндавала на 5 млн фунтаў ад продажу маёнтка ў графстве Сарра, а таксама на два аб'екты нерухомасці ў Францыі і на долю ў сродкаў, якiя належалі Беразоўскаму па выніках міравога пагаднення з сям'ёй нябожчыка бізнес-партнёра Бадры Патаркацышвілі.
Шлях з мільярдэра у банкруты
Пасля смерці Беразоўскага, стан якога на 2008 год Forbes ацэньваў у 1,3 млрд даляраў, стала вядома, што яго даўгі могуць дасягаць 309.000.000 фунтаў стэрлінгаў (482.000.000 даляраў).
На рэшткі маёмасці алігарха прэтэндуюць расійская дзяржаўная авіякампанія «Аэрафлот» і адміністрацыя Самарскай вобласці, якія прад'явілі Беразоўскаму пазовы незадоўга да яго смерці, а пасля яе Федэральная служба судовых прыставаў пачала працу па спагнанню даўгоў з нашчадкаў.
Пры гэтым распарадчык маёмасці алігарха — аўдытарская кампанія Grant Thornton — прыйшла да высновы, што да моманту смерці Беразоўскі ўжо фактычна быў банкрутам.
У той жа час эксперты адзначаюць, што ацаніць маёмасць памерлага няпроста, паколькі ён кіраваў ёй праз складаную сістэму Траст.
У Расіі бізнэсмэн быў завочна прызнаны вінаватым у махлярстве і легалізацыі грашовых сродкаў, набытых злачынным шляхам пры заключэнні дамовы на пастаўку буйной партыі аўтамабіляў паміж ААТ «АВТОВАЗ» і АОЗТ «ЛОГОВАЗ», і прысуджаны да пазбаўлення волі на 13 гадоў.
Расія неаднаразова патрабавала ад Вялікабрытаніі яго экстрадыцыі, аднак суды, якія прайшлі ў Брытаніі, не знайшлі ў патрабаваннях расійскіх уладаў дастатковых падстаў.
«Шэры кардынал» Крамля
Судовыя працэсы — не адзіная прычына, па якой праз год пасля смерці постаць Барыса Беразоўскага па-ранейшаму выклікае цікавасць расійскіх і брытанскіх СМІ.
Апальны алігарх быў вядомы сваім жаданнем гуляць актыўную палітычную ролю і прайшоў шлях ад «шэрага кардынала» Крамля да чалавека, які гатовы быў узяць на сябе ролю «арганізатара звяржэння пуцінскага рэжыму».
Беразоўскі спрыяў перамозе Барыса Ельцына на выбарах 1996 года і прымаў актыўны ўдзел і ў кампаніі па абранні Уладзіміра Пуціна прэзідэнтам у 2000 годзе, аднак у тым жа годзе ў адносінах бізнэсмэна з уладай адбыўся пералом.
Улетку 2000 года ў знак нязгоды з палітыкай Пуціна Беразоўскі адмовіўся ад дэпутацкага мандата, а ўвосень пад ціскам Крамля з'ехаў з Расіі.
У 2001 годзе ён заснаваў у Нью-Ёрку Фонд грамадзянскіх свабод для падтрымкі дэмакратычных рэформаў на постсавецкай прасторы, а таксама стаў сузаснавальнікам апазіцыйнай партыі «Ліберальная Расія».
Цікавасць да палітыкі Беразоўскі выяўляў і пасля 2003 года, калі ён атрымаў палітычны прытулак у Вялікабрытаніі. У прыватнасці, ён актыўна падтрымаў «Аранжавую рэвалюцыю» ва Ўкраіне.
У 2006 годзе ў Лондане радыеактыўным ізатопам палоній-210 быў атручаны паплечнік Беразоўскага Аляксандр Літвіненка.
Бізнэсмэн не сумняваўся ў тым, што Андрэй Лугавы, якога Скотлэнд-Ярд лічыць галоўным падазраваным у смерці Літвіненка, дзейнічаў па інструкцыі Крамля, у той час як расійскія ўлады заявілі аб дачыненні да гэтага забойства апальнага алігарха.
У 2007 годзе ў брытанскай газеце Guardian было апублікавана інтэрв'ю з Беразоўскім, у якім ён казаў аб неабходнасці «выкарыстоўваць сілу для змены рэжыму» ў Расіі.
На жыццё Беразоўскага неаднаразова рабіліся замахі, уключаючы выбух бомбы, які абезгалоў яго шафёра.