Kanfierencyja BISS na temu reformaŭ nie abyšłasia biez pytańnia hiej-šlubaŭ — repartaž
28.05.2015 / 18:33
U Minsku adkryłasia kanfierencyja «Minsk paśla Ryhi: Forum pra reformy, abo Jak Biełarusi adaptavacca i raźvivacca ŭ novych rehijanalnych kantekstach». Jaje arhanizavaŭ Biełaruski instytut stratehičnych daśledavańniaŭ, viadomy pad svajoj anhlijskaj abrevijaturaj BISS. Usio heta adbyvajecca ŭ ramkach Jeŭrapiejskaha dyjałohu pa madernizacyi.
Adbyvajecca forum u minskim hateli «Jeŭropa», a jon, jak nam niadaŭna nahadaŭ pres-sakratar biełaruskaha MZS Dźmitry Mirončyk, raźmieščany na płoščy Svabody, na skryžavańni vulic Lenina i Internacyjanalnaj. Na siomym paviersie, ź jakoha vidać Ratuša i sabory.
Adkryvali forum akademičny dyrektar BISSa Alaksiej Pikulik i pasoł Łatvii ŭ Biełarusi Michaiłs Papkoŭs. Łatvii, bo Łatvija staršyniuje ŭ Jeŭrasajuzie. Spadar Papkoŭs padvioŭ vyniki Ryžskaha samita. Skazaŭ, što ad jaho ničoha i nie čakali, tamu nielha nazyvać jaho rasčaravańniem.
«My pavažajem vybar krain, jakija pryniali rašeńnie pra intehracyju ŭ składzie JEAES», — skazaŭ Papkoŭs.
Na pieršaj siesii pieršym vystupiŭ Viačasłaŭ Kačanaŭ, načalnik upraŭleńnia zamiežnapalityčnaha analizu Ministerstva zamiežnych spraŭ Biełarusi.
«Možno sporiť s ubieždienijami, a nie s priedubieždienijami, — nahadaŭ Kačanaŭ. — Źmianiłasia akustyka ŭ rehijonie, i mnohaje z taho, što hučała i raniej, stała ŭsprymacca pa-novamu», — padkreśliŭ jon. U pryvatnaści, jon napomniŭ, što zachavańnie šmatviektarnaha kursu zastajecca dla Biełarusi pryjarytetam. Jon nazvaŭ situacyju hieapalityčnaha vybaru «niebiaśpiečnaj». «Biełaruś vybudoŭvała ŭstojlivuju i ŭzajemavyhadnuju madel supracoŭnictva z roznymi partniorami», — skazaŭ Kačanaŭ.
«Zadača Biełarusi — paźbiehnuć kankurencyi intehracyj», — adznačyŭ Kačanaŭ. Jon nahadaŭ ab prahramnym artykule Alaksandra Łukašenki ŭ haziecie «Iźviestija» (hazpromaŭskaj – dadam ad siabie), dzie havaryłasia ab intehracyi intehracyj ES i JEAES. Pra tuju samuju intehracyju intehracyj ad Lisabona da Uładzivastoka budzie havaryć paźniej i načalnik upraŭleńnia ahulnajeŭrapiejskaha supracoŭnictva MZS Dzianis Sidarenka.
Kačanaŭ skazaŭ, što Biełaruś padtrymlivaje ideju ES pra roznyja chutkaści i paradak adnosin z roznymi susiedziami. «My padtrymlivajem usio, što skiravana na dyjałoh», — sfarmulavaŭ jon.
Paśla biełaruskaha dypłamata vystupiŭ časovy pavierany ŭ spravach Pradstaŭnictva Jeŭrasajuza ŭ Minska Rudolf Ryšar. Francuzski dypłamat zaznačyŭ, što skančaje misiju ŭ krainie. «Moža być, heta apošni moj vystup u jakaści supracoŭnika pradstaŭnictva Jeŭrakamisii». Havaryŭ jon jasna i dakładna – čarhovy raz zachaplaješsia tamu, jak dobra jeŭrapiejskija ŭniviersitety staviać rytaryku.
«ES vielmi zacikaŭleny ŭ palapšeńni adnosin ź Biełaruśsiu. ES — nadziejny i pradkazalny partnior, — skazaŭ Ryšar. — Adnosiny lepšajuć pavoli, ale paśladoŭna. Palityka maleńkich krokaŭ pracuje i sparadžaje ŭstojlivaść, — praciahvaŭ jon. — ES cenić pazicyju Minska i namahańni, prykładzienyja tut dla ŭrehulavańnia rehijanalnaha kryzisu. Adnačasova my pačuli ad prezidenta Łukašenki, što, «kali što, to Biełaruś zaŭždy padstavić plačo svajmu sajuźniku Rasii», — zaŭvažyŭ Ryšar.
Usie pytańni, źviazanyja z umiašańniem Rasii va Ukrainie, sparadzili ciažkija pytańni, skazaŭ Ryšar. Što da biełaruskaj pazicyi, to jon vyklikaŭ śmiech u zale zaŭvahaj: «Dobra być na skryžavańni, ale doŭha siadzieć na špahacie nie zusim zručna».
«Idzie pierahlad palityki susiedstva Jeŭrapiejskaha Sajuza, i ciapier viaducca kansultacyi z roznymi stejkchołdarami, u tym liku i ŭ Biełarusi», — nahadaŭ jon.
Vyznačajučy punkty sudakranańnia, jon adznačyŭ, što «nichto asabliva nie vieryć, što pazicyi partnioraŭ buduć istotna mianiacca. Biełaruś nie choča mianiać svoj unutrany paradak, a ES zasnavany na supolnych kaštoŭnaściach».
Artykuł namieśnika kiraŭnika Administracyi prezidenta Kiryły Rudaha pra reformy byŭ uspryniaty jak znak, skazaŭ Ryšar. «ES nie maje namieru «zachapić» Biełaruś. Havorka idzie, kab dapamahčy ŭmacavać suvierenitet Biełarusi», — akcentavaŭ jon.
«My vierym u hramadzian i hramadstva, ale heta nie značyć, što my nie vierym u dziaržavu, ale hramadzianskaja supolnaść isnuje ŭ jakaści budzilnika, ruchavika i fabryki idej», — nahadaŭ jeŭrapiejski dypłamat.
I dla zakančeńnia jon zapazyčyŭ farmuloŭku z Marcina Lutera Kinha: I have a dream. Ja maru, što kaliści Biełaruś stanie demakratyčnaj krainaj, dzie pavažajucca pravy čałavieka, skazaŭ Ryšar.
Paśla jaho vystupaŭ Fiodar Šełaŭ-Kaviadziajeŭ. Jon byŭ namieśnikam ministra zamiežnych spraŭ Rasii ŭ 1991—1992, i tady jaho dziaŭbli kamunisty i impiercy. Adnak ciapier jon zajmaje pasadu dyrektara pa pracy z ekśpiertnaj supolnaściu arhanizacyi «Rasijski hramadska-palityčny centr», i jahony vystup hučaŭ jak papularnaja retranślacyja pazicyi MZS Rasii.
«Tezis pra demakratyju ŭ palitycy ZŠA i ES — falšyvy aryjencir i šyrma dla realizacyi svaich karyślivych intaresaŭ», — skazaŭ Šełaŭ-Kaviadziajeŭ. I ŭvohule, nahadaŭ jon, Jeŭropa — častka Jeŭrazii. To moža my prymiem Jeŭropu ŭ Jeŭrazijski sajuz? — prapanavaŭ były rasijski dypłamat.
Mieśje Ryšar pry hetych słovach apuściŭ padbarodździe na ruku i ŭvažliva pahladzieŭ na kalehu pa scenie.
Taksama Šełaŭ-Kaviadziajeŭ parekamiendavaŭ nie stavić krainy Uschodniaj Jeŭropy ŭ «situacyju vybaru abo-abo». «Prablema Ukrainy ŭ tym, što hramadstva razarvanaje ŭnutry siabie. I razarvanaje tamu, što była padpisanaja Damova pra asacyjacyju», — dakazvaŭ jon.
Dalej jon nazvaŭ ciapierašniaje ŭkrainskaje kiraŭnictva «kamsamolcami, jakija dušyli ŭsio ŭkrainskaje, a paśla pierafarbavalisia».
Skazaŭ, maje kumy žyvuć na trasach z Rastova na Danieck i nijakich pieramiaščeńniaŭ techniki nie bačyli. Ale danskoje kazactva adradziłasia, kaža, i heta nielha nie ŭličvać. A jak ža z hiej-šlubami, kaža? Heta ž adkraviennaje parušeńnie pravoŭ čałavieka, płaŭna pierajšoŭ jon.
A naša kanfierencyja nazyvajecca «Minsk paśla Ryhi: Forum pra reformy, abo Jak Biełarusi adaptavacca i raźvivacca ŭ novych rehijanalnych kantekstach», nahadaju.
Biełaruski prydvorny palitołah Juryj Šaŭcoŭ u svaim vystupie paŭtaryŭ svaju niadaŭniuju ideju: Biełaruś pavinna być strymlivajučym faktaram ad radykalizacyi Rasii. Čym vyklikaŭ źjedlivaje pytańnie z zały ad fiłosafa Andreja Łaŭruchina: «Heta jak ža?»
U svaju čarhu Iryna Tačyckaja, navukovaja dyrektarka Daśledčyckaha centra Instytuta pryvatyzacyi i mieniedžmentu, raskazała pra stan adnosin unutry Jeŭraazijackaha ekanamičnaha sajuza: «Dola krain JEAES u ich handli źniziłasia paśla padpisańnia damovy pra jaho». I pryviała źviestki Jeŭrazijskaj ekanamičnaj kamisii. U Rasii z 2010 hoda da 2014 hoda jana źniziłasia z 7,4 da 7,2%. U Kazachstana – z 20,7 da 16,5. I tolki ŭ Biełarusi – vyrasła z 48,3 u 2010 da 50,3 u 2014. U ES 60—65% prypadaje na ŭnutrysajuzny handal, paraŭnała jana. Na jaje dumku, palityčnaja intehracyja nie maje šancaŭ, kali jana nastolki nie padmacavanaja ekanamičnymi intaresami.
U svaju čarhu, Jurys Pojkans, pasoł pa asablivych daručeńniach MZS Łatvii, padkreśliŭ, što radykalnyja źmieny ŭ adnosinach Biełarusi i Jeŭrasajuza moža adbycca paśla taho, jak u našaj krainie nie zastaniecca palitviaźniaŭ.