Avatar — jak pravilna vymaŭlać hetaje słova i adkul jano pajšło?
A moža majecie dobry ŭłasnabiełaruski varyjant dla hetaj nazvy? Prapanujcie ŭ kamientach!
06.07.2015 / 17:37
Tak robiacca avatary ciapier. Kadr ź videa Buzzfeed.
Avátar ci avatár, avátarka ci avatárka — jak pravilna skazać? Na žal, nieviadoma, ale dakładna nie tak, jak u movie, adkul da nas hetaje słova pryjšło.
Što značyć słova
Słova, jakim my siońnia nazyvajem svajo fota ŭ sacsietkach, staražytnyja i sučasnyja indusy vykarystoŭvajuć dla paznačeńnia prajavy, uvasableńnia boha na ziamli śmiarotnych. Naprykład, Buda, Kryšna i Rama jość avatarami Višnu, viarchoŭnaha boha induizmu.
Słova pachodzić z sanskrytu, dzie hučyć jak «avatara». Nacisk słova ŭ staražytnaj movie nieviadomy, u takich vypadkach u sanskrycie časta vykarystoŭvajuć nacisk na druhi skład z kanca słova na łacinski manier.
Tym nie mieniej, u našuju movu avatary ŭ sučasnym značeńni pryjšli z anhłamoŭnaha internetu, pa-anhlijsku ŭ słovie avatar nacisk padaje na pieršy skład. Ale pa-biełarusku ci na movach susiedziaŭ ávatar ci ávatarka pačuješ redka.
Kali słova nabyło sučasnaje značeńnie
Upieršyniu ŭ kampjutarnaj śfiery słova, chutčej za ŭsio, było ŭžytaje ŭ rolevaj videahulni 1985 hoda Ultima IV: Quest of the Avatar, dzie piersanaž musiŭ stać adlustravańniem hulca ŭ śviecie hulni, a hulec musiŭ «być samim saboj». Darečy, hulnia była i zastajecca adnoj ź niamnohich, dzie nie treba pieramahać absalutnaje zło ŭ eru chaosu, a stać duchoŭnym lidaram u časy kštałtu jeŭrapiejskaha reniesansu albo lehiendarnaha Kamiełota karala Artura.
U takim značeńni pa-anhlijsku słova vykarystoŭvajecca i siońnia. U rolevych hulniach kštałtu Fallout ci World of Warcraft vy možacie stvaryć adlustravańnie siabie ŭ virtualny śviet, a voś nazvać svaim avataram Hordana Frymana z Half-Life ci Karła Džonsana z GTA: San Andreas ciažka — takija piersanažy sami prymajuć rašeńni.
Niekali, ź siaredziny 90-ch i da źjaŭleńnia sacsietak pa-anhlijsku avatarami nazyvali i malunačak, jaki karystalnik staviŭ pobač sa svaim niknejmam u čatach i na forumach. Avataram tam možna było zrabić choć kvietačku, choć kocika (i nazvacca, adpaviedna, nie imiem z pašparta, a kocikam i kvietačkaj).
Pra fota ŭ sučasnych sacsietkach tak pa-anhlijsku nie kažuć — na Facebook praviły patrabujuć vaša sapraŭdnaje fota, a nie avatarku. Takoje ŭ prostaj movie nazyvajuć userpic («juzerpik») z naciskam na pieršy skład. Dy i ŭ takich miescach jak Twitter hety malunačak nazyvajuć Profile picture (fatazdymak profila) — słova «avatar» u anhlijskaj zastałosia ŭ śfierach relihii i videahulniaŭ.
Dyk jak kazać pa-biełarusku?
Avatár i avatárka (jak pryniata pa-rusku i pa-ŭkrainsku) — mienavita tak prapanuje vymaŭlać Słoŭnik biełaruskaj movy 2012 hoda, składzieny z ulikam apošnich źmien u pravapisie. Ci avátar na polski manier — u pryncypie, nielha skazać, što tak budzie niapravilna.
Ci mahčyma zamianić zapazyčanaje słova biełaruskim? Admysłovaha słova ŭ raspaŭsiudžanych na Biełarusi relihijach dla źjavy, anałahičnaj induisckamu avataru, nie było. Naŭrad ci vy staniecie nazyvać fota ŭ sacsietcy «namieśnikam», «pasłańnikam», «uvasableńniem».
Možna nazyvać heta «zdymačkam», «vyjaŭkaj» ci «malunačkam». Možna pasprabavać prydumać i zusim novaje słova (z «chmaračosam» i «šapikam» pajšło ŭ narod, chaj z «dalkažykam» i nie vyjšła) — «tvarajaŭ», «tvarota», «asaboŭka»… Hałoŭnaje, kab zrazumieli.