Bajaryna raźbiraje nacyjanalnuju architekturu: Pałac Niezaležnaści moh by vyhladać jak idealnaja šklanaja bulbina
24.06.2017 / 08:43
Na dumku architektarki i dyzajnierki Alaksandry Bajarynaj, bieź viedańnia historyi i tradycyj svajho narodu architektar, jakim by hienijalnym jon ni byŭ, nikoli nie zdoleje stvaryć štości sapraŭdy značnaje. Sama Alaksandra ŭžo daŭno pahłybiłasia ŭ vyvučeńnie našaj spadčyny, jak stračanaj, tak i zachavanaj. Ciapier Bajaryna sprabuje zrazumieć, jakoj mahła być sučasnaja biełaruskaja architektura, kali b była paśladoŭnaj i pierajmała vynachodki prodkaŭ.
Damy byli b z dranki
Dom, ścieny i dach jakoha zroblenyja z dranki, adpaviadaje suśvietnym trendam i spraviadliva ŭpryhožvaje ci nie kožny aŭtarytetny architekturny časopis.
Čamu ž taki dom nielha nazvać tradycyjnym biełaruskim? Dreva — naš materyjał. Dranka i honta — taksama. Biezumoŭna, dach, što pierachodzić u ścieny, — novy pryjom. Ale kali my voźmiem zvykłyja nam praporcyi fasadaŭ, nachił dachaŭ, vyšyniu cokala i raźmiaščeńnie budynkaŭ — usio budzie vyhladać całkam harmanična. Vy navat adrazu i nie zaŭvažycie, što na pieršaj vyjavie — šyfier i biarvieńni, a na druhoj — dranka.
I heta tolki adzin z varyjantaŭ hulni z tradycyjaj.
Dranka ŭ starych biełaruskich pabudovach.
Jość cikavyja prykłady vykarystańnia dranki ŭ sučasnym dyzajnie mebli i interjera. Takija pryjomy mahli raspracavać biełarusy, ale my jašče nie pračnulisia.
Placieńni ŭ samych roznych varyjacyjach taksama nam vielmi blizkija.
Zirnicie na zdymki: źleva — zamiežnyja ŭzory, sprava — dom u Zanaračy na Miadzielščynie.
Mebla była b mabilnaj
Kali zirnuć na tradycyjnyja biełaruskija łožki, možna adrazu zaŭvažyć, što niekatoryja pryjomy (jak pad numaram 6 i 7) siońnia cikava interpretujucca sučasnymi dyzajnierami.
Mebla-transformier zaŭsiody była ŭłaścivaja dla bytu biełarusaŭ. Šyrokimi dvuchspalnymi łožkami našy prodki nie karystalisia, spali ščylna adzin da adnaho, usie ŭ adnym pakoi. Z časam imknieńnie da bolšaha kamfortu pavinna było prymusić raspracavać šerah cikavych varyjantaŭ transfarmacyi łožkaŭ.
Davali b novaje žyćcio starym kanstruktyŭnym rašeńniam
Tradycyi i sučasnaść časam pieraklikajucca davoli niečakana. Na fota źleva — adna z tradycyjnych kanstrukcyj dachu na sochach i soškach. Sprava — kanstrukcyja sučasnaj kanapy.
Viešali b «firanki» na budynki
Mocny sučasny trend jak u dyzajnie, tak i ŭ architektury. Budynak ujaŭlaje saboj sucelnaje akno, a cikavyja «firanki», jakija mohuć być zroblenyja z samych roznych materyjałaŭ, by abhortvajuć usiu kanstrukcyju abo jaje častku. Anałohija ź biełaruskaj vycinankaj naprošvajecca sama.
Abharnuli b u vycinanku meblu
Karystalisia b akanicami
Raniej biez akanicaŭ niemahčyma było ŭjavić biełaruski dom, niama pryčyn admaŭlacca ad ich i siońnia.
U fasadach rabili b akiency
Na fota nižej źleva možna zirnuć na niekatoryja varyjanty akiencaŭ, jakija zdaŭna rabili biełarusy. Ich pryvodzić biełaruski architektar, doktar architektury Siarhiej Sierhačoŭ. Pobač — interpretacyja hetych formaŭ u draŭlanaj aharodžy terasy [ideja Alaksandry Bajarynaj — NN].
Nižej — niekalki sučasnych prykładaŭ vykarystańnia padobnych akiencaŭ u fasadach budynkaŭ.
A voś cikavaje fasadnaje rašeńnie dla chlava ŭ Kałybani na Brahinščynie. Chtości moh by pasprabavać znajści jamu pryvabnuju sučasnuju formu.
U budynkach źjavilisia b machry
Biełarusy zaŭsiody apracoŭvali kraj materyjału. U adzieńni jon abaviazkova musiŭ być padšytym, bo machrystaść asacyjavałasia z pachavańniem. Słavutyja kaściumy Koko Šanel u našy buciki nie vieźli b. Padobnyja architekturnyja rašeńni nam taksama nie blizkija, dzirki ŭ fasadach uvohule byli čymści niemahčymym.
Novaje pakaleńnie rašučych dyzajnieraŭ i architektaraŭ abaviazkova paŭstała b suprać narodnaj zabarony na machry i złamała b jaje, bo tak raźvivajecca kožnaja zdarovaja halina.
Budavali b jak u susieda
Siarhiej Sierhačoŭ skłaŭ mapu, pa jakoj možna adsačyć admietnaści biełaruskich damoŭ u roznych rehijonach krainy.
Damy amal adnolkavyja, i ŭ hetym narodnaja architektura bolš razumnaja za sučasnuju. Siońnia kožny buduje sabie dom pa indyvidualnym prajekcie i ličyć taki padychod realizacyjaj ułasnaj svabody. U kožnaha doma svaja vyšynia, svaje praporcyi, svoj styl albo adsutnaść stylu. Dy i navat kali ŭsie damy zroblenyja z hustam, razam jany vyhladajuć biezhustoŭna.
Na mapie ž my bačym inšaje. Pryhadajcie viaskovyja damy ŭ roznych častkach krainy, niesapsavanyja prybudovami, silikatam i mietaładachoŭkaj. Raznastajnaść prysutničaje ŭ toj nieabchodnaj miery, u jakoj jana zachoŭvaje ahulnuju cełasnaść.
«Budavać jak u susieda» — siońnia vyraz z admoŭnym sensam. Ale papraŭdzie, hustu bolš jakraz u hetym «admoŭnym» varyjancie. Rehijanalnych asablivaściaŭ i peŭnych detalaŭ dastatkova dla taho, kab zrabić žyłoje asiarodździe harmaničnym i ŭ toj ža čas paznavalnym.
Chavali b dvary ad vačej susiedziaŭ
Tradycyjnyja biełaruskija dvary-kompleksy. Pavodle Siarhieja Sierhačova.
Na Viciebščynie chavali dvary za vysokimi płatami, chataj, haspadarčymi prybudovami.
Zvyčajna chaty z dreva praz 50-60 hadoŭ pierarablalisia abo budavalisia nanoŭ. Kali b nie adbyvałasia piermanientnaje vyniščeńnie vioski, ciapier my b mahli bačyć usiu raznastajnaść tradycyjnaj formy takoha doma ŭ samych sučasnych materyjałach.
Hetyja prykłady zamiežnyja. Našy damy byli b padobnyja na ich, ale, biezumoŭna, mieli b svaje indyvidualnyja asablivaści — nachiły dachaŭ, praporcyi, kolkaść i pamier voknaŭ, aryjentacyju ŭvachodaŭ.
Navat taki typ stykoŭki dachaŭ lehitymny ŭ Biełarusi, kali źviarnuć uvahu na druhi prykład na schiemie z dvarami-kompleksami.
Pałac Niezaležnaści vyhladaŭ by jak idealnaja šklanaja bulbina
Nie treba bajacca pracavać z tradycyjaj. Navat kali z hetaha čaroŭnaha kufara my vyciahniem siońnia maksimum, my nie voźmiem usio — novaje pakaleńnie zirnie na tradycyi pa-novamu i vykarystaje toje, što my nie zaŭvažyli.
U biełarusaŭ jość svaja pryzma ŭsprymańnia pryhožaha. Vypadkovyja rašeńni, jakija nielha nazvać łakaničnymi i ŭźniosłymi, — nie naš varyjant. Sumnieŭnyja abjomnyja kampazicyi budavalisia b za miažoj, ale nie ŭ nas. Budynak-nahavicy i budynak-sabačaja kostka prykolnyja, ale «prykolna» — nie stanoŭčaja charaktarystyka dla biełarusaŭ.
Pa-biełarusku — heta hodna, surjozna i elehantna, jak na prykładzie źleva. I ni ŭ jakim razie nie tak, jak na prykładzie sprava.
U nas znajšłosia b miesca dla ŭsiaho, što źviazana z pryrodaj: damoŭ-hniozdaŭ, damoŭ-sotaŭ, ale biez charaktarystyki «prykolna». My b łamali hałavu nad vyjaŭleńniem łakaničnaści i nad tym, što jašče možna «dasušyć» u architektury. I naš śviežy Pałac Niezaležnaści vyhladaŭ by jak idealnaja šklanaja bulbina.
U materyjale vykarystanyja ilustracyi ź sieciva (sučasnyja prykłady) i knihi Sierhačova.