Jak adznačajuć stahoddzie abviaščeńnia niezaležnaści krainy kolišniaj Rasiejskaj Impieryi

13.03.2018 / 10:17

U 2017—2018 hadach usie dziaržavy, jakija paŭstali na tle Rasiejskaj Impieryi i praciahvajuć svajo isnavańnie, śviatkujuć stahoddzi abjaŭleńnia niezaležnaści.

Biełaruś nie vyklučeńnie — 25 sakavika ŭ Minsku projdzie śviatočny kancert da dnia abviaščeńnia niezaležnaści Biełaruskaj Narodnaj Respubliki. Jon arhanizavany demakratyčnaj supolnaściu, pry hetym ułady zastajucca ŭ baku ad śviatkavańnia. Varta razhledzieć, jak śviatkujuć stahoddzie svajoj niezaležnaści inšyja dziaržavy, jakija paŭstali ŭ hety pieryjad.

Prezident Azierbajdžana Ilcham Ałijeŭ abviaściŭ 2018 hod Hodam Azierbajdžanskaj Demakratyčnaj Respubliki.

U suviazi z hetym płanujecca praviadzieńnie šerahu aficyjnych mierapryjemstvaŭ u samoj krainie i za miažoj. Azierbajdžanskaja Demakratyčnaja Respublika była abvieščanaja 28 maja 1918 hoda i stała pieršaj śvieckaj demakratyčnaj dziaržavaj isłamskaha śvietu, a taksama pieršaj musulmanskaj dziaržavaj, dzie žančyny mieli vybarčyja pravy.

U Armienii dzień abviaščeńnia Respubliki Armienija (Pieršaj Respubliki Armienija) 28 maja 1918 hoda zjaŭlajecca aficyjnym śviatam — Dniom Respubliki, heta vychadny dzień.

Da stahoddzia z dnia abviaščeńnia Pieršaj Respubliki zapłanavany šerah mierapryjemstvaŭ u Armienii i za miažoj.

Hruzija śviatkuje Dzień niezaležnaści 26 traŭnia, u honar pryniaćcia ŭ 1918 hodzie Akta ab dziaržaŭnaj niezaležnaści Hruzinskaj Demakratyčnaj Respubliki.

U hety dzień tradycyjna prachodzić vajskovy parad i śviatočny kancert. Prezident Hruzii Hieorhi Marhviełašvili abjaviŭ 2018 hod Hodam svabody.

Kazachstan šyroka adznačaje stahoddzie Ałaš-Ardy. Nacyjanalna-demakratyčnaja respublika Ałaš (u savieckaj histaryjahrafii — Ałašskaja aŭtanomija) była abvieščana 13 śniežnia 1917 hoda i likvidavana balšavikami 5 traŭnia 1920 hoda.

Mienavita Ałaš-Arda ličycca ŭ Kazachstanie padmurkam sučasnaj dziaržaŭnaści krainy. Adznačeńnie daty prachodzić pavodle zacvierdžanaha Nursułtanam Nazarbajevym płana mierapryjemstvaŭ: vychodziać knihi i filmy, adkryvajucca pomniki ŭ honar dziejačaŭ Ałaš-Ardy.

Stahoddzie Ałaš-Ardy. Vyjava Qamshy.kz.

Małdova adznačyła stahoddzie Małdoŭskaj Demakratyčnaj Respubliki 2 śniežnia ŭ kišynioŭskim Pałacy respubliki.

Va ŭračystaściach udzielničaŭ prezident Ihar Dadon i členy ŭrada.

Łatvija śviatkavaćmie stahoddzie niezaležnaści 18 listapada.

Da 2021 hoda zapłanavana bolš za 800 mierapryjemstvaŭ nie tolki ŭ Łatvii, ale i za miažoj. Da śviatkavańnia stvoranaje śpiecyjalnaje biuro pry Ministerstvie kultury.

Litva adznačyła stahoddzie niezaležnaści 16 lutaha. Z nahody ŭračystaściej Litvu naviedali zamiežny hości, siarod jakich prezidenty Hiermanii, Polščy, Łatvii, Estonii, Isłandyi, Ukrainy, Hruzii,

a taksama pradstaŭniki karaleŭskich siemjaŭ Šviecyi i Danii. Udzień u Kafiedralnym sabory Vilni prajšło śviatočnaje bohasłužeńnie z udziełam Dali Hrybaŭskajcie, a skončyłasia śviatkavańnie zapalvańniem sotni «vohniščaŭ svabody» na praśpiekcie Hiedymina i śviatočnym kancertam na Kafiedralnaj płoščy i ŭ Nacyjanalnym teatry opiery i baleta. Mierapryjemstvy buduć prachodzić na praciahu ŭsiaho 2018 hoda.

U Polščy da śviatkavańnia stahoddzia adnaŭleńnia niezaležnaści stvorany Nacyjanalny kamitet.

Vialikaja kolkaść mierapryjemstvaŭ projdzie ŭ Polščy i za miažoj. Nacyjanalnaje śviata niezaležnaści Polščy tradycyjna adznačajecca 11 listapada. U hety dzień u 1918 hodzie Juzaf Piłsudski staŭ kiraŭnikom dziaržavy, byŭ sfarmiravany pieršy ŭrad.

Marš Niezaležnaści. Varšava, 2011. Fota Adam Kliczek.

Ukraina adznačaje abviaščeńnie niezaležnaści ŭ ramkach śviatkavańnia stahoddzia Ukrainskaj revalucyi 1917—1921 hadoŭ.

2017 hod byŭ abvieščany prezidentam Piatrom Parašenkam Hodam Ukrainskaj revalucyi. Taksama ŭradam zacvierdžany Płan mierapryjemstvaŭ 100-hoddzia padziej Ukrainskaj revalucyi.

Śviatkavańnie 100-hoddzia niezaležnaści Finlandyi prachodziła na dziaržaŭnym uzroŭni amal uvieś 2017 hod.

Z 1 studzienia pa 6 śniežnia (Dzień niezaležnaści) adbyvalisia śviatočnyja mierapryjemstvy. Padrychtoŭkaj mierapryjemstvaŭ jubileju zajmaŭsia prajekt «Finlandyja — 100 hadoŭ» pry aparacie Dziaržaŭnaj rady, realizacyju mierapryjemstvaŭ pa ŭsioj krainie pravodzili rehijanalnyja abjadnańni «Finlandyja — 100 hadoŭ», jakija składalisia z rehijanalnych sajuzaŭ i šaści najbujniejšych haradoŭ.

Dom urada ŭ Chielsinki 6 śniežnia 2017 hoda, padśviečany ŭ kolery nacyjanalnaha ściaha. Fota Htm, CC-BY-SA-3.0.

Estonija adznačyła niezaležnaść Estonskaj Respubliki 24 lutaha.

Pa ŭsioj krainie prachodzili śviatočnyja mierapryjemstvy, u Talinie adbyŭsia vajskovy parad. 23 lutaha 1918 hoda Kamitet pa vyratavańni Estonii vydaŭ u horadzie Piarnu Manifiest da estonskaha naroda, jaki abviaściŭ Estoniju niezaležnaj dziaržavaj, 24 lutaha Manifiest byŭ apublikavany ŭ Revieli (Talinie). Jubilej budzie śviatkavacca ŭvieś hod.

Sa śpisa dziaržaŭ, jakija abviaścili ab niezaležnaści ŭ pieryjad raspadu Rasiejskaj Impieryi, na dziaržaŭnym uzroŭni nie śviatkuje chiba tolki Biełaruś.

U Biełarusi ŭ dziaržaŭnych muziejach projdzie nievialikaja kolkaść vystavak pra hety pieryjad, a asnoŭnaje śviatkavańnie ŭziała na siabie hramadzianskaja supolnaść. Dla Rasiei, jakaja zachoŭvaje impierskija tradycyi, było b dziŭna niejak adznačać hety pieryjad. Chacia, mahčyma, supolnaści prychilnikaŭ niezaležnaści Paŭnočnaj Inhryi ci Paŭnočnakarelskaj dziaržavy niejak ušanujuć padziei, źviazanyja z abviaščeńniem niezaležnaści hetych krain u 1919 hodzie.

Maksim Laško