Jana skazała «Davoli!». Vosiem fieminisckich stužak, jakija dazvolać pahladzieć na žanočyja prablemy ź inšaha rakursu
Fieminizm jašče nie pieramoh, i žadanaja roŭnaść pakul tolki dražnicca častkovymi sastupkami. Adzin z dokazaŭ — toje, što niekatoryja admietnyja filmy, źniatyja žančynami, tolki niadaŭna byli «adkrytyja» nanoŭ. Inšyja ž dahetul ličacca źnikłymi ci dastupnyja vyklučna ŭ archivach. Što da ŭłasna fieminisckich filmaŭ, to jany admaŭlajucca ad iłžyvaj univiersalnaści i pakazvajuć padziei z žanočaha hledzišča, staviać pad pytańnie zvykłaje i admaŭlajucca ad zručnych cetlikaŭ (tak, časam jany admaŭlajucca i nazyvacca fieminisckimi). Ale hałoŭnaje — hetyja filmy dajuć dostup da inšaha sposabu ŭsprymańnia rečaisnaści, novaha śpiektru pačućciaŭ. Dobraha prahladu.
08.06.2018 / 15:19
Ščaście / Le Bonheur
Ańjes Varda, 1965 hod
Źniaty napiaredadni niespakojnaha, ramantyčnaha maja 1968 hoda, film «Ščaście» Ańjes Varda pryśviačaje svajmu mužu. Hieroi Tereza i Fransua lubiać svaich dziaciej, a tyja ŭ adkaz zručna zasynajuć ledź nie štoraz, jak baćkam chočacca krychu pahareźničać. Terecie paščaściła, bo jaje muž sumlenny čałaviek: choć jon i znachodzić sabie kachanku, ale adrazu ž raskazvaje žoncy i supakojvaje jaje, što pa-raniejšamu lubić, što ŭ ich usio zastaniecca pa-raniejšamu. Ci niešta ŭsio ž źmianiłasia?
Ciažka skazać, adlustroŭvaje film sapraŭdnuju siamiejnuju idyliju žyćcia ŭ pravincyi albo pakazvaje zacišša pierad navalnicaj. A moža być, hetyja psieŭdapastaralnyja scenki ŭžo i jość revalucyja, jakuju my nie zaŭvažajem, zalulanyja zvykłymi vobrazami «ščaścia»?
Stakrotki / Sedmikrásky
Viera Chiciłava, 1966 hod
Anarchičnaja, mudraja i infantylnaja, poŭnaja žyćcia i paniavierki stužka była źniataja na dziaržaŭnaj studyi, ale pa zaviaršeńni adrazu ž adpraŭlenaja na palicu až na dziesiać hadoŭ. Niadziva: za bujańniem koleraŭ i viasiołymi krucielstvami dźviuch siabrovak lohka nie zaŭvažyć nienaviaźlivyja pavučańni.
Kali ž adna Maryja zapytvajecca ŭ druhoj, jak taja moža być upeŭnienaja, što isnuje, raz u jaje niama pracy i rehistracyi, źnikajuć apošnija sumnievy: pierad nami radasna-nihilistyčny himn darmajedam.
Vulica Chiester / Hester Street
Džaan Miklin Silvier, 1975 hod
Amal biełaruski film: aŭtaram ekranizavanaj Džaan knižki byŭ Aŭrom Kahan, biełaruski habrej-sacyjalist, jakomu daviałosia ŭciačy ŭ ZŠA ad pieraśledu carskich žandaraŭ. Stužka raspaviadaje pra žyćcio habrejskaj siamji i sproby emihrantaŭ atabarycca ŭ Novym śviecie.
Adroźnieńnie ad ramana — u pieramiaščeńni akcentu na dumki i pačućci žonki, jakaja najbolš vostra adčuvaje dvaistaść svajho stanovišča. Niečakana dla nieabačlivych biznesoŭcaŭ film staŭ paśpiachovym u amierykanskim prakacie, ale heta tolki spraviadliva, bo ŭ im niama nivodnaj falšyvaj noty, i kožny čałaviek kali-nikali adčuvaje siabie nie na svaim miescy.
Pijanina / The Piano
Džejn Kempijan, 1993 hod
Ciapier Džejn Kempijan pracuje nad adnym z najlepšych sieryjałaŭ i vieryć u telebačańnie, ale ŭ 90-ja źniała try vialikija kinastužki. Hetaja historyja pra Adu Makhrat, jakuju razam z dačkoj pradajuć u šlub u Novuju Ziełandyju, adna ź ich.
Zmušanaja emihrantka razmaŭlaje z dapamohaj muzyki (dalikatnaja, ale ekspresiŭnaja praca Majkła Najmana), nie moža parazumiecca z mužam i nieŭzabavie ŭviazvajecca ŭ niebiaśpiečnyja stasunki. Badaj što samy eratyčny film u hetym śpisie.
Małako smutku / La teta asustada
Kłaŭdzija Ljosa, 2009 hod
Usio pačynajecca z babuli, što śpiavaje ŭnučcy apošniuju pieśniu, u jakoj jana raspaviadaje dačce Faŭście, jak jaje zhvałcili, a jaje muža zabili. Faŭsta naradziłasia paśla hetych masavych zhvałtavańniaŭ, času sutyčak pamiž pieruanskimi radykałami i ŭradavymi vojskami. I kab paźbiehnuć padobnaha losu, pryładžvaje va ŭłasnuju vahinu bulbinu. Hety žudasny pačatak nie robicca lohkaj kamiedyjaj, ale mahičny realizm Ljosy daje joj mahčymaść praŭdziva raspavieści pra histaryčnyja i asabistyja traŭmy, pamiać i suviaź čałavieka i pryrody.
Kamieńnie ŭ maich kišeniach / Rocks In My Pockets
Sihnie Baŭmane, 2014 hod
Kaliści łatvijskaja babula režysiorki była najlepšaj vučanicaj u svajoj škołcy, ale jak chacieła ŭtapicca, dyk nie dadumałasia nabrać kamieńnia ŭ kišeni. Sihnie razumniejšaja i raźličyła, što kali źbiarecca zasilicca, dyk nabudzie pampiersy dla darosłych, bo ŭsim viadoma, što zdarajecca paśla śmierci ŭ takoj situacyi.
Ale raspaviadać jana budzie nie stolki pra svaju abačlivaść, kolki pra historyju siamji, dzie znajšłosia miesca niekalkim abviaščeńniam niezaležnaści, niemcam i savieckim partyzanam, mienapaŭzie dy inšym niaščaściam. Heta animacyjnaja dakumientalnaja stužka choć i mienš viadomaja za papularny «Piersiepalis», ale ni ŭ čym jamu nie sastupaje.
Viečaryna / The Party
Sali Poter, 2017 hod
Trahikamiedyja noravaŭ, dzie «siabry» źbirajucca, kab adznačyć uzychodžańnie palityčnaj zorki, budučaj ministarki, i asabistaje z palityčnym akazvajucca źviazanyja vielmi litaralna, a kakain i pistalet naŭrad ci lepšyja srodki dla razradki ahulnaj napružanaści što ŭ elitnym łondanskim domie, što dzie-kolviečy jašče. Navat tyja, chto vieryć u mirnaje suisnavańnie i kampramisy, hetym viečaram prykładuć usie namahańni, kab zrabić žyćcio inšych nievynosnym. Najbolš viadomaja ekranizacyjaj «Arłanda» Poter, darečy, krychu adyšła ad fieminisckaha aktyvizmu časoŭ svajoj maładości, ale nie straciła talentu da stvareńnia daścipnych historyj.
Dziva-žančyna / Wonder Woman
Peci Dženkins, 2017 hod
Adzin z samych paśpiachovych supierhierojskich filmaŭ apošniaha času i dobry ŭzor taho, što zamiena mužčyny na žančynu ŭ tradycyjna maskulinnym siužecie redka atrymlivajecca čysta kaśmietyčnaj. Tak, kali Supiermen ci Betmen jość ramantyčnymi hierojami, jakija zmahajucca sa złom nasupierak usiamu śvietu, to hierainia Hadot bolš uvažlivaja da inšych i nie maje ničoha suprać supolnaj pracy (roźnica jašče lepš bačnaja ŭ jaje kalažanki Supierhiorł). Narešcie, heta paprostu tałkovy dynamičny ekšn, niachaj sabie i sapsavany krychu praźmiernym mieładramatyzmam finalnaj častki. Hetaja amazonka ŭžo viartałasia paśla svajho pieršaha solnaha vychadu i abiacała viarnucca jašče.