«Kali ŭsio tak pazityŭna, navošta znoŭ prasić kredyt u Rasii?» Raźbirajem «aptymistyčny» dakład ministra ekanomiki
Na pres-kanfierencyi Łukašenki Alaksandr Čarviakoŭ vystupiŭ z dakładam ab stanie ekanomiki za šeść miesiacaŭ 2021 hoda ŭ paraŭnańni ź pieršym paŭhodździem 2020-ha. Spravazdača była nasyčanaja badziorymi ličbami: zarobki pavialičylisia, VUP vyras, źniešniehandlovaje salda dyk uvohule dasiahnuła rekordu za apošnija vosiem hadoŭ. Adnak dyrektarka Biełaruskaha ekanamičnaha daśledča-adukacyjnaha centra Kaciaryna Barnukova raić nie śpiašacca radavacca.
11.08.2021 / 09:00
«Supraćpastaŭlać ekanomiku žyćciam ludziej?»
«Spracavała pryniataje ŭ minułym hodzie stratehična viernaje rašeńnie — nie spyniać ekanomiku i praciahvać pracavać. U vyniku zachavanaja vytvorčaść, kampietencyi, kadry, što stała asnovaj siońniašniaha vyniku», — adznačyŭ ministr.
«Składana spračacca z tezisam, što, kali b my zakryli krainu na karancin, było b ekanamična horš, — kaža Kaciaryna Barnukova. — Heta vidavočna — sapraŭdy, było b ekanamična horš. I kali b my adrazu sabie ščyra pryznalisia, što my nie možam sabie dazvolić syści ŭ karancin, było b bolš pravilna. Mahčyma, byli b lepšyja vyniki dla zdaroŭja hramadzian, jany b razumieli, što isnuje realnaja niebiaśpieka. Pry hetym tyja 32 tysiačy zališnich śmierciaŭ sychodziacca ź inšymi acenkami śmierciaŭ ad karanavirusa. Heta aznačaje, što Biełaruś adna ź lidaraŭ pa śmiarotnaści ŭ śviecie. Hety pakazčyk supastaŭny ci navat bolšy, čym u Rasii, jakaja ličycca lidaram u śviecie. I heta łahična, što Rasija zakryvałasia na karancin niekalki razoŭ, i takim čynam častku ludziej zmahła vyratavać. My nie zmahli. Jak tut supraćpastaŭlać ekanomiku i 32 tysiačy śmierciaŭ? Ja nie viedaju».
Žurnalisty «Nastojaŝieho Vriemieni» praviali daśledavańnie danych, atrymanych ad «kibierpartyzanaŭ» — chakieraŭ, jakija zajavili pra ŭzłom sistemy «Pašpart» u Biełarusi. Jano pakazvaje, što z sakavika 2020 hoda pa sakavik 2021 hoda zališniaja śmiarotnaść u krainie skłała 32 tysiačy čałaviek — u 14 razoŭ bolš, čym paviedamlali ŭłady.
Zarobki vyraśli na 14%. Ale jość detali
«Vyniki pracy ekanomiki adlustroŭvajucca i na ŭzroŭni zarabotnaj płaty. Jaje naminalny pamier u červieni skłaŭ 1433 rubli, što bolš, čym na 14% vyšej, čym u anałahičnym pieryjadzie minułaha hoda, — skazaŭ ministr. — Pry hetym zarobki biudžetnikaŭ stabilna pieravyšajuć 80% ad siaredniaj zarpłaty pa krainie. U poŭnym abjomie zabiaśpiečanyja vypłaty piensij i dapamoh».
«Kali hladzieć na rost miedyjannych zarobkaŭ (pakazčyk, jaki adlustroŭvaje sumu ŭ centry «zarobnaha šerahu» i dzielić jaho na dźvie roŭnyja častki — zaŭv. NN), akazvajecca, što jon nie tak užo i ŭražvaje, — adznačaje ekśpiertka. — Nu i rost siarednich zarobkaŭ idzie za košt toj ža samaj IT-śfiery, dzie i zarobki rastuć, pa-pieršaje, z-za adtoku ludziej, a pa-druhoje, z-za rostu kursu dalara. Zrazumieła, što zarobki ŭ IT rvuć napierad, i heta adlustroŭvajecca na siarednich zarobkach, a pa miedyjannych rost zusim krychu pierakryvaje inflacyju. Tamu hanarycca jakimi-niebudź dasiahnieńniami nie vypadaje. Heta adlustroŭvajecca na rytejle, abjomy jaho nie rastuć tak chutka, jak zarobki ludziej. Što jakraz śviedčyć pra spažyvieckuju depresiju».
A što ź biespracoŭjem?
«Stabilnaja situacyja i na rynku pracy. Uzrovień biespracoŭja skłaŭ 3,9%. Heta ŭdvaja mienš parohavaha značeńnia pa mietadałohii mižnarodnaj arhanizacyi pracy. Biełaruś praciahvaje znachodzicca siarod krainaŭ ź nizkim uzroŭniem biespracoŭja», — skazaŭ Čarviakoŭ.
«Adna z pryčynaŭ nizkaha ŭzroŭniu biespracoŭja ŭ tym, što ludzi źjazdžajuć, a taksama stareje nasielnictva. U dadatak jość vialikaja patreba ŭ pracoŭnaj sile, — kaža ekanamistka. — Taksama ŭ nas vielmi hnutki rynak pracy. Praściej kažučy, rabotnik praktyčna nie abaronieny, jaho lohka zvolnić, źnizić jamu zarpłatu. Pakolki ŭsie supracoŭniki na kantraktach, to pracadaŭcy nie bajacca ich brać na pracu, a potym lohka zvalniać. Tamu ŭ nas histaryčna nizki ŭzrovień biespracoŭja. Ale heta pakul. Potym, kali sankcyi ŭstupiać u siłu, kali budzie adbyvacca stahnacyja i niedachop hrošaj u biudžecie, chutčej za ŭsio, u niekatorych haradach buduć uspyški biespracoŭja. Na ŭzroŭni krainy ich, chutčej za ŭsio, nie budzie».
VUP vyras na 3,3%, ale ŭ červieni rost skłaŭ 0%
Ministr skazaŭ, što pa vynikach pieršaha paŭhodździa VUP skłaŭ 103,3%, najbolšy ŭniosak. Pry hetym bolš za 80% zabiaśpiečyła pramysłovaść, jakaja vyrasła na 10%. Čarviakoŭ adznačyŭ, što rastuć «tyja haliny, na jakija rabili staŭku i praviali madernizacyju». Pavialičvajucca pastaŭki sielskahaspadarčaj techniki, aŭtamabilaŭ. Raście drevaapracoŭka, charčovaja pramysłovaść, pasažyraabarot.
Pa jaho słovach, aktyŭna adnaŭlajucca hruzavyja pieravozki (tolki čyhunačnyja kantejniernyja pieravozki vyraśli na 40%), a taksama raście pasažyraabarot, ekspart pasłuh.
«Hałoŭny pakazčyk efiektyŭnaści — čysty prybytak arhanizacyj pieravysiŭ u 3,7 razu ŭzrovień minułaha hoda. U źniešnim handli ekspart tavaraŭ i pasłuh vyras na treć. Dadatkova atrymana bolš za $4 miljardy ekspartnaj vyručki. Źniešniehandlovaje salda skłała plus $1,25 miljarda — heta najlepšy pakazčyk za apošnija vosiem hadoŭ. Pry čym pryraśli pa ŭsich hrupach tavaraŭ biez vyklučeńniaŭ», — adznačaje jon i dadaje pra toje, što na 20% pavialičyŭsia ekspart u Rasiju i na 30% u Kitaj.
Kaciaryna Barnukova kaža, što biełaruskaja ekanomika sapraŭdy za paŭhoda vyrasła. Ale ličby hetaha rostu takija vysokija na fonie minułaha paŭhodździa, dzie była pandemija i adsutnaść pastavak nafty. Ekanamisty nazyvajuć takuju źjavu «efiekt nizkaj bazy».
«I voś ciapier my paraŭnoŭvajem siabie z hetaj vielmi nizkaj bazaj, — kaža jana. — U pryncypie, z hetych 3,3% rostu VUP bolš za 1% vychodzić za košt nizkaj bazy. Usio astatniaje adbyvajecca z-za ekspartnaha cudu. Za košt rezkaha rostu popytu na biełaruskija tavary jak u abjomach, tak i pa koštach. Heta toje, što adbyvajecca pa-za našym kantrolem i nie źjaŭlajecca našym dasiahnieńniem. To-bok my zmahli skarystacca hetaj situacyjaj i za košt ekspartu adnaŭlajem ekanomiku i raściom.
Pry hetym jość šmat tryvožnych rečaŭ, pra jakija ministr nie skazaŭ. Naprykład, toje, što, niahledziačy na 3,3% rostu, u červieni naša ekanomika pačała zapavolvacca. I pa acenkach analitykaŭ Jeŭrazijskaha banka raźvićcia, u červieni VUP vyras na 0%, to-bok nie vyras. A naprykancy hoda pa prahnozu JEABR jon uvohule składzie 1,3%. To-bok u druhoj pałovie hoda ekanomika pačnie skaračacca, bo hety «ekspartny cud» skončycca».
Raście IT-śfiera, ale vyniki mahli b być lepšymi
«Upeŭniena raście i IT-śfiera, jaje rost paskarajecca i za paŭhodździe pieravysiŭ 7%. Kolkaść pradpryjemstvaŭ u hetaj śfiery pastajanna pavialičvajecca», — skazaŭ ministr.
«U nas da pandemii IT-śfiera rasła amal na 10%. Uličvajučy vializny ŭsplosk popytu na IT-pasłuhi va ŭsim śviecie na vychadzie z pandemii, ja dumaju, što my mahli b i 10%, i navat 12% pakazać. Ale pakolki my hublajem jak častku ludziej, tak i častku inviestycyj u IT, to pakazvajem 7%. I niezrazumieła, što budzie dalej», — zaŭvažaje ekśpiertka.
A što na rynku budaŭnictva?
«Apieradžalnymi tempami viadziecca budaŭnictva žylla ź dziaržpadtrymkaj dla šmatdzietnych siemjaŭ. Za paŭhodździe ŭviedziena bolš za 60% da hadavoha zadańnia», — rapartavaŭ Čarviakoŭ.
«Žyllo dla šmatdzietnych — heta inšaja asobnaja tema. Ministr ničoha nie skazaŭ pra toje, što ŭ nas skaračajecca budaŭnictva i inviestycyi ŭ jaho. My bačym, što inviestycyj stanovicca mienš u budaŭničaj śfiery. Pa niekalkich pryčynach, u tym liku ŭpłyvaje palityčny kryzis i źviazanaja ź im niavyznačanaść. Ekanamičnyja ahienty nie bačać, jak budzie raźvivacca situacyja dalej, jakim budzie staŭleńnie da pryvatnaha siektara. U paniadziełak my znoŭ pačuli napadki na biznesmienaŭ, jakija nibyta finansavali pratest. Usio heta pryvodzić da taho, što kampanii pačynajuć prytarmažvać inviestycyi. Jany padajuć navat u paraŭnańni ź pieršym paŭhodździem 2020-ha, kali ŭ nas była pandemija i nichto ŭvohule nie razumieŭ, što budzie adbyvacca i nie chacieŭ inviestavać. Što heta značyć dla zaŭtrašniaha dnia? Nie budzie taho rostu, jaki moh by być».
Na nastupny hod nam abiacajuć rost 0%
«Biełaruś praciahvaje być nadziejnym partnioram. Vykananyja ŭsie dziaržaŭnyja hrašovyja abaviazki. Takim čynam zachoŭvajecca biudžetnaja ŭstojlivaść i sacyjalnaja stabilnaść», — adznačyŭ ministr.
«Kali ŭ nas usio tak pazityŭna i takija cudoŭnyja vyniki ŭ ekanomicy, jak kaža ministr, to čamu nam treba prasić kredyt u Rasii? Čamu my nie možam sami absłuhoŭvać svaje pazyki? — zadajecca pytańniem Barnukova. — Akazvajecca, nie možam. Akazvajecca, nie ŭsio tak cudoŭna ŭ našaj ekanomicy. Choć dziakujučy hetamu «ekspartnamu cudu» lepš, čym mahło b być.
Napieradzie ŭ nas efiekty sankcyj. Bo sankcyi, jakija ES pryniaŭ u červieni, jašče nie pačali dziejničać, jany raspaŭsiudžvajucca na novyja kantrakty. Chutčej za ŭsio, jany pačnuć dziejničać naprykancy 2021 hoda. A što tyčycca sankcyj ZŠA, to jany pačnuć dziejničać na pačatku śniežnia. I heta ŭsio taksama pačnie niehatyŭna adlustroŭvacca na ekanomicy.
Što tyčycca prahnozaŭ, to analityki JEABR na nastupny hod nam abiacajuć rost 0% — heta paŭnavartasnaja stahnacyja. I heta jany jašče rabili prahnoz da amierykanskich i kanadskich sankcyj. Tym bolš, nieviadoma, na jakija jašče sankcyi my da taho času paśpiejem narvacca».