«Skazała: bolš nie budu chadzić u škołu». Ź jakim ckavańniem sutykajucca biełaruskija dzieci
Tema supraćstajańnia bulinhu papularnaja va ŭsim śviecie. U Biełarusi pra heta stali havaryć tolki apošnim časam. Chacia pavodle apytańnia, kožny treci školnik sutykaŭsia z zapałochvańniem i ckavańniem u internecie. Dziciačy fond JUNISIEF razam z MTS zapuścili kampaniju #intiernietbiezbullinha: jany sabrali historyi dziaciej i skłali parady, jak darosłyja mohuć im dapamahčy.
17.12.2021 / 08:36
«Adnakłaśnik napisaŭ: aściarožna, siarod nas tłusty!»
«Mianie kličuć Miša, mnie 13 hod, — pačynajecca adna z historyj, zasnavanych na realnych padziejach. Ich ahučyli na YouTube viadomyja maładyja biełarusy. — Letam, pierad piatym kłasam, ja dastatkova mocna nabraŭ vahu. U mianie ŭ siamji ŭsie poŭnyja, tak što mnie nie padałosia heta čymści asablivym.
Ale 1-ha vieraśnia adzin z adnakłaśnikaŭ napisaŭ u ahulny čat: «Aściarožna, siarod nas tłusty! Raptam heta zarazna?» I pačałosia! U tvar mnie ničoha nie kazali, zatoje pisali ŭ čatach. Ja sprabavaŭ parazmaŭlać, ale mnie adkazvali, što ja nie razumieju žartaŭ i ŭvohule heta ŭsiaho tolki čat.
Ja padumaŭ, napeŭna, jany majuć racyju, ale staraŭsia nie pryciahvać da siabie ŭvahu: nie padymaŭ ruku na ŭrokach, a časam staraŭsia prahulvać zaniatki. Pačalisia prablemy z vučobaj, i mianie adpravili da školnaha psichołaha.
Ja nie razumieŭ, jak mnie moža dapamahčy čužy čałaviek. Ale psichołah mianie pra ŭsio raspytała, i ŭ jakaści adnaho z praktykavańniaŭ prapanavała ŭjavić, što jana — hetaje maje adnakłaśniki, i ja mahu im vykazać usio, što adčuvaju. Mnie było niazvykła kazać pra svaje pačućci, ale ŭ vyniku ja zmoh raskazać pra svaje pieražyvańni spačatku psichołahu, a paśla paŭtaryć heta padčas kłasnaj hadziny.
Akazałasia, źviartacca pa dapamohu zusim nie soramna i heta nasamreč moža dapamahčy. Tolki paru čałaviek praciahvali źnievažać mianie, astatnija ŭžo nie ŭklučalisia ŭ hetuju hulniu. I pastupova mianie pakinuli ŭ spakoi.
Prajšło amal dva hady. Časam ja pa-raniejšamu sutykajusia z žartami, ale ja praciahvaju chadzić da psichołaha i viedaju, što adkazać, kab abaranić siabie».
«Skazaŭ, kali ja nie zrablu, jak jon choča, intymnyja fota ŭbačać siabry»
«Mianie kličuć Ania, mnie 14. Hod tamu mianie zafrendziŭ 17-hadovy chłopiec ź inšaha horada. My stali pierapisvacca, akazałasia, nam padabajucca adnyja i tyja ž pieśni i sieryjały, styl adzieńnia. Chutka pačało zdavacca, my ŭsio viedajem adno pra adnaho. Adnojčy na raźvitańnie zamiest zvykłaha «Sałodkich snoŭ» jon napisaŭ: «Zdajecca, ja ciabie kachaju».
Ja prasiadzieła niekalki chvilin z durackaj uśmieškaj i adkazała: «Zdajecca, ja ciabie taksama». Tady mnie pryjšoŭ adkaz: «Ja nie mahu ciabie abniać, ale chaču taboj lubavacca». Jon uhavaryŭ mianie zrabić intymnaje fota. U adkaz ja atrymała šmat kamplimientaŭ i sardečak.
Paśla jon paprasiŭ zrabić videa. Mnie padałosia, što heta ŭžo zanadta. A jon doŭha ŭhavorvaŭ, maŭlaŭ, ty što, maleńkaja. A paśla skazaŭ, što kali ja nie zrablu, jak jon choča, fota ŭbačać usie maje siabry. Tolki tady ja zrazumieła, što narabiła.
Mnie było vielmi soramna raskazać kamuści pra toje, što adbyłosia. Situacyja padavałasia biezvychodnaj. Praź niekalki dzion ja ŭsio ž źviarnułasia pa dapamohu da mamy. Jana spačatku svaryłasia, ale paśla skazała, što prablemu treba vyrašać. My zrabili skrynšoty pierapiski i adpravili administrataram sajta z prośbaj zabłakavać staronku chłopca.
Paśla mama napisała jamu, što kali jon praciahnie mianie pieraśledavać, u jaho pačnucca surjoznyja prablemy. Heta padziejničała. Fotazdymki nidzie nie ŭspłyli, i hety chłopiec mnie bolš nie pisaŭ. Ale ja razumieju, što mnie prosta pašancavała. Kali adpraŭlaješ svaje intymnyja fota navat tamu, kamu daviaraješ, možna atrymać surjoznyja niepryjemnaści».
U miežach kampanii suprać bulinhu było praviedzienaje apytańnie 12 tysiač biełaruskich školnikaŭ. Vyjaviłasia, što jany pačynajuć karystacca internetam z 5-6 hod. 40% z apytanych kamunikavali ź nieznajomymi ludźmi anłajn. Bolš za 30% sutykalisia z zapałochvańniem i ckavańniem u internecie, pry hetym nie ŭsie raskazvajuć pra heta baćkam.
«Kožny dzień źjaŭlałasia fota, dzie maja hałava była pryleplenaja da ciełaŭ roznych mužčyn»
«Mianie kličuć Ola, mnie 13 hod. U siomym kłasie ŭ mianie ŭžo byŭ 42-i pamier nahi. Praz heta ja zaŭsiody nasiła krasoŭki. A jašče na dzień naradžeńnia mama dazvoliła mnie karotka pastryhčysia i pafarbavać vałasy ŭ błakitny.
Praź niekalki dzion ja znajšła ŭ internecie svaju fejkavuju staronku, padpisanuju mužčynskim imiem. Kožny dzień tam źjaŭlałasia fota, dzie maja hałava była pryleplenaja da ciełaŭ roznych mužčyn. Siarod padpisantaŭ byli amal usie maje adnakłaśniki i šmat nieznajomych ludziej. Ja była ŭ šoku.
Skazała baćkam, što bolš nie budu chadzić u škołu. Mama pazvaniła našaj nastaŭnicy, i adnakłaśnikaŭ prymusili vydalić fejkavy akaŭnt.
Ale ja ŭsio adno admaŭlałasia vychodzić z doma. Zdavałasia, ja bolš nikomu nie mahu daviarać. Baćki prapanavali pierajści ŭ novuju škołu ŭ inšym rajonie. U novym kłasie była zusim inšaja atmaśfiera, niekalki čałaviek skazali mnie, što ja kłasnaja i ŭ mianie prykolny styl.
Ale mnie składana było čuć kamplimienty. U adkaz ja kazała: «Čaho ty chłusiš?» Tady mama prapanavała mnie pačać chadzić da psichołaha. Mnie zdavałasia, navošta heta, ja ž narmalnaja, choć i nie daviaraju ludziam.
Akazałasia, psichołah — heta čałaviek, jaki dapamahaje palubić siabie i pačać lepš siabie razumieć. I niadaŭna ja zrazumieła, što, praŭda, kłasnaja, navat kali niechta spačatku hetaha nie zaŭvažaje».
«Dyrektar škoły skazaŭ, što mianie mohuć pakarać za pahrozy»
«Mianie kličuć Paša, mnie 17. Dva hady tamu my pierajechali ŭ Minsk. U chłopcaŭ z novaj škoły byli svaje prykoły, svaje frazački. Jany ŭvieś čas abmiarkoŭvali niejkija tusoŭki. Kali ja pytaŭ, ci možna mnie ź imi, pieravodzili temu. Ja vyrašyŭ pravučyć ich.
Stvaryŭ staronku ŭ sacyjalnaj sietcy pad čužym imiem i pačaŭ dasyłać adnakłaśnikam pahrozy. Naprykład, «nie chadzi zaŭtra ŭ škołu, inakš nie vierniešsia dadomu». Mnie zdavałasia, što heta viesieła, što jany dakładna heta zasłužyli.
Nie viedaju, jak mianie vyličyli, ale adnojčy baćki viarnulisia dadomu vielmi zasmučanyja. Jany byli ŭ dyrektara škoły, i jon skazaŭ, što mianie mohuć pryciahnuć da adkaznaści za pahrozy, choć mnie było ŭsiaho 16.
Ja vielmi spałochaŭsia, płakaŭ amal usiu noč. Dahetul soramna zhadvać. Mnie zdavałasia, baćki adviarnucca ad mianie, ale jany skazali, što nievyrašalnych situacyj nie byvaje, što jany mnie dapamohuć.
Da kanca 9 kłasa mianie pieraviali na chatniaje navučańnie, kožny čaćvier mianie čakała sustreča ź psichołaham. Tam ja šmat daviedaŭsia pra siabie.
Mnie zdavałasia, što ludzi hladziać na mianie źvierchu ŭniz, ale tak hladzieŭ ja sam. Złavacca možna, ale nieabaviazkova na inšych.
Ciapier ja chadžu ŭ inšuju škołu, dzie ja znajšoŭ niekalki siabroŭ i, zdajecca, za paŭtara hoda staŭ inšym. Časam ja z žacham dumaju, što pa svaim hłupstvie moh mocna sapsavać svajo žyćcio».
***
Dzieci i padletki, što sutyknulisia z ckavańniem, mohuć źviarnucca na haračuju liniju 8 801 100 16 11 (zvanok ananimny, biaspłatny, linija pracuje kruhłasutačna). Na sajcie sabranyja parady, jak paźbiehnuć niepryjemnaściaŭ u kamunikacyi anłajn. A dla darosłych — baćkoŭ i nastaŭnikaŭ — isnujuć viebinary, na jakich možna daviedacca, jak damovicca z padletkami ab praviłach biaśpieki ŭ internecie, jak pierakanacca, što akaŭnt dzicionka abaronieny, jak padtrymać dzicia, kali na jaho nakinulisia troli.