Dziarždoŭh vyras. Raspaviadajem, jak heta źviazana z utrymańniem kursu dalara
Nacyjanalny bank i Ministerstva finansaŭ apublikavali infarmacyju pa dziaržaŭnym doŭhu na pačatak śniežnia 2021 hoda. Pa joj vidać, što za miesiac, ź listapada pa śniežań, jon istotna padros — z 55,3 da 58,3 młrd rubloŭ.
13.01.2022 / 14:18
Kab zrazumieć, z čym heta moža być źviazana, Košt urada» prapanuje vyvučyć bolš padrabiazna, što adbyłosia z unutranym i źniešnim doŭham krainy.
My možam ubačyć, što źniešni dziarždoŭh nie tolki nie vyras, ale navat źniziŭsia na $ 90 młn da $ 18,2 młrd. a voś unutrany dziarždoŭh vyras na 814 młn rubloŭ. Ciapier heta asnoŭnaja krynica mahčymych zapazyčańniaŭ dla dziaržavy. Ale dzie ž astatniaja roźnica?
Chutčej za ŭsio, značny rost dziarždoŭhu možna šmat u čym rastłumačyć rostam kursu zamiežnych valut. Košt dalara ZŠA i jeŭra ŭ śniežni vyraśli, a pakolki ŭ hetych valutach vyražana asnoŭnaja masa dziaržaŭnaha doŭhu, jaje ekvivalent u biełaruskich rublach adčuvalna pavialičyŭsia.
«Košt urada akcentuje ŭvahu na maštaby pahražalnych prablem u vypadku vysokaj inflacyi. Užo siońnia dziaržaŭny dziarždoŭh nastolki zaležyć ad kursaŭ valut, što navat dalar, padrosšy za miesiac z 2,42 (1 listapada pa kursie nacbanka) da 2,55 (30 listapada) abaročvajecca istotnymi źmienami va ŭzroŭni doŭhu.
Dziarždoŭh ciapier składaje 58 młrd rubloŭ u ekvivalencie. Ź ich bolš za 97% sfarmiravana ŭ zamiežnaj valucie. Razumieńnie hetaha całkam tłumačyć, čamu Nacyjanalny bank tak nastojliva trymajecca za stabilny kurs nacyjanalnaj valuty. I adnačasova stanoviacca vidavočnymi nastupstvy bolš-mienš surjoznaj devalvacyi biełaruskaha rubla.
Viadoma, umieranaja devalvacyja mahła b dapamahčy našamu ekspartu, robiačy ajčynnyja tavary na źniešnich rynkach tańniej, a značyć — kankurentazdolniej.
Azdaravić ekanomiku miakkaj devalvacyjaj stanovicca ŭsio składaniej, bo pry hetym usio bolš adčuvalna raście pamier dziarždoŭhu i vydatki na jaho absłuhoŭvańnie. Dapamahajučy z ekspartam pradpryjemstvam, urad budzie tapić ekanomiku ŭ cełym. «Ekanamičny cud», pabudavany na kruhavarocie dyrektyŭnych kredytaŭ z pastupovym ich naviešvańniem na biudžet, zabiraje ŭ biełaruskaj ekanomiki ŭsio bolš prastory dla manieŭru, nie pakidajučy, pa sutnaści, vybaru. Nam zastajecca žyć u doŭh: płaciažy rastuć, i, kab ich addavać, treba pazyčyć jašče bolš.
Pierśpiektyvy takoj karusieli vymaloŭvajecca ŭsio vyraźniej — rana ci pozna dziarždoŭh stanie niepadjomnym. Na žal, ciapier na ŭzroŭni ŭrada čuvać usio mienš navat prosta zdahadak, jak možna hetaha paźbiehnuć.
Šmat havaryłasia ab strukturnych reformach ekanomiki. Daloka nie ŭsie jany byli realizavany (kažučy adkryta — bolšuju častku navat nie pačali realizoŭvać). Ale niekalki hadoŭ da 2020-ha byli bačnyja pazityŭnyja kroki: urad i nacbank imknulisia viarnuć nacyjanalnaj valucie davier, źnižali dalaravy składnik u ekanomicy krainy, byli blizkija da taho, kab vypuskać ablihacyi, naminavanyja ŭ biełaruskich rublach, imknulisia dyviersifikavać rynki zbytu….
Usie hetyja starańni davali plon, ale ciapier jany — u minułym. Varyjatyŭnaść zvužajecca, lubyja nadziei na supracoŭnictva ź Jeŭrapiejskim Sajuzam, ZŠA, mižnarodnymi finansavymi strukturami pry ciapierašniaj situacyi ŭ krainie stanoviacca ŭsio bolš pryvidnymi. Zastajecca tolki adzin, biezalternatyŭny vektar — rasiejski. A heta značyć, što ekanamičnaja palityka Biełarusi budzie ŭsio ŭ bolšaj stupieni «kiravacca» z susiedniaj krainy.
Havoračy ab dziarždoŭhu, varta ŭspomnić jašče i ab abaviazkach dziaržpradpryjemstvaŭ, jakija harantavanyja ŭradam. Heta vialikija hrošy, jakija nie ŭličanyja ŭ ličbie 58 młrd rubloŭ. Tut havorka idzie pra sumu kala 9 młrd rubloŭ. U vypadku realizacyi niehatyŭnaha scenara dla ekanomiki Biełarusi ŭ biahučym hodzie dziarždoŭh razam ź dziaržharantyjami moža ŭzraści da 61% VUP u paraŭnańni z prahnazujemym u bazavym scenary uzroŭniem 46% VUP.