Jak pravilna abrazać hartenziju. I čym jana moža być karysnaja, akramia charastva
Chiba nie pamylimsia, kali skažam, što ŭ palisadnikach biełarusaŭ adnoj sa staražyłaŭ źjaŭlajecca hartenzija. Ale mała chto viedaje, što heta raślina nie tolki pryhožaja, ale i lekavaja.
22.03.2023 / 20:12
Hartenzija. Fota: Wikimedia Commons
Na movie kvietak hartenzija aznačaje «ŭzhadaj pra mianie» i źjaŭlajecca simvałam ścipłaści, ščyraści i nadziei. Rodam jana z paŭdniova-ŭschodniaj Azii. Dziakujučy svaim dekaratyŭnym jakaściam i praciahłamu pieryjadu ćvicieńnia, hety kust nabyŭ papularnaść praktyčna va ŭsim śviecie. Siońnia isnuje šmat roznych vidaŭ hartenzii, jakija adroźnivajucca jak pamierami, tak i koleram.
Svaju sučasnuju nazvu heta raślina atrymała ad dvuch hrečaskich słoŭ: hydor — vada, aggeion — sasud. Hartenzija vielmi lubić vadu.
Kvietki jaje sabranyja ŭ sukviećci. Raniej jany byli dvuch vidaŭ. U siaredzinie sukviećcia raźmiaščalisia drobnyja, jakija pładanosili. Pa bakach — biaspłodnyja. U sučasnych sartach kvietki ŭ sukviećci praktyčna ŭsie sterylnyja i bujnyja. Paśla taho, jak hartenzija adćvicie, na joj zastajucca płady — karobački z drobnym šmatlikim nasieńniem.
Jaki sort vybrać
Siońnia ŭ prodažy možna znajści zvyš dziasiatka vidaŭ hartenzij, siarod jakich jak dobra znajomyja, tak i novyja. Jany adroźnivajucca nie tolki vyšynioj kusta, ale i afarboŭkaj, formaj sukviećciaŭ, a taksama pieryjadam ćvicieńnia. Pry nabyćci nie palanujciesia pacikavicca, nakolki vybrany vami sort marozaŭstojlivy.
Usie sarty raśliny možna abjadnać u try: hartenzija drevapadobnaja, miaciołčataja i bujnalistavaja.
Niespraktykavanyja sadavody zvyčajna addajuć pieravahu bujnalistavoj hartenzii, bo jana maje bujnyja šarapadobnyja sukviećci. Ale hety vid samy kapryzny i mienš za ŭsio pryzvyčajeny da marazoŭ, tamu patrabuje dobraha ŭkryćcia na zimu.
Hartenzija bujnalistavaja. Fota: Wikimedia Commons
Samaj niepatrabavalnaj i zimaŭstojlivaj źjaŭlajecca miaciołčataja hartenzija.
Dzie pasadzić
Hetaja kvietka lubić soniečnyja miescy. Pry hetym treba sačyć, kab raślina była abaronienaja ad vietru. Ziamla pavinna być uradlivaj. I, jak užo zhadvałasia, nieabchodny dobry paliŭ.
Abrezka
Samym hałoŭnym u vyroščvańni hartenzii źjaŭlajecca abrezka. Bieź jaje kust moža nikoli nie zaćviści. Heta robicca z nadychodam viasny ŭ čas nabuchańnia pupyšak. Pažadana abrezku pravieści da aktyŭnaha ruchu soku i ŭ pahodny dzień. Kali ž vy spaźnilisia, to lepš dačakacca pieršych listoŭ. U pieršy hod žyćcia adrazajuć tolki słabyja i paškodžanyja parastki. Na nastupny hod — usie minułahodnija parastki.
Ahulnyja padychody pry abrezcy nastupnyja: praredžvańnie, vydaleńnie słabych i padmierzłych halinak, abrezka parastkaŭ, jakija rastuć u siaredzinie kusta. Pry nieabchodnaści — padviazka da apory.
Častku rabot možna pravieści ŭvosień, kali tempieratura pavietra 5—10 hradusaŭ. U hety čas vydalajuć staryja i paškodžanyja halinki, a taksama tyja, što rastuć u siaredzinie kusta. Ni ŭ jakim razie nie čapajuć maładych parastkaŭ.
U zaležnaści ad taho, što vam bolš padabajecca (naprykład, rańniaje ćvicieńnie ci pamier kvietak), viasnoju abrezka moža pravodzicca tryma sposabami:
Na ŭzroŭni 2—3 pupyški. U hetym vypadku kust zaćvicie paźniej, ale daść maksimalna vialikija sukviećci.
Na ŭzroŭni 3—5 pupyški. Hartenzija pačnie bahata ćviści ŭ zvyčajny termin. Pamier sukviećciaŭ budzie ad siaredniaha da vialikaha.
Vydaleńnie źvierchu ad 3 da 5-ci mižvuziellaŭ. Takim čynam vy atrymajecie rańniaje ćvicieńnie i bolšuju kolkaść sukviećciaŭ. Pry hetym jany buduć mienšych pamieraŭ, čym zvyčajna.
Hartenzija drevapadobnaja. Fota: Wikimedia Commons
Drevapadobnaja i miaciołčataja hartenzii ćvituć na parastkach biahučaha hoda. A voś bujnalistavaja — na minułahodnich. Tamu kali pieršyja dźvie možna abrezać dastatkova nizka, to z apošniaj tak lepš nie rabić. U jaje vydalajuć tolki staryja ssochłyja sukviećci i parastki, jakija drenna pieranieśli zimu.
Jak zrabić z hartenzii sapraŭdnaje dreva
Dla stvareńnia štambavaj raśliny lepš za ŭsio padychodzić miaciołčataja hartenzija. Treba vybrać samy mocny parastak, jaki budzie vieści kvietku ŭvierch. Z časam ź jaho sfarmirujecca mocny stvoł. Dla atrymańnia pažadanaha efiektu nieabchodna rehularna vydalać usie parastki. Dla apory raślinu padviazvajuć da kałka.
Kožny hod u pačatku viehietacyjnaha pieryjadu ŭkaročvajuć hałoŭny atožyłak da najbolš raźvitaj pupyški. Farmiravańnie krony pačynajuć tolki tady, kali raślina dasiahnie žadanaj vyšyni.
Dla taho, kab štamb nie złamaŭsia ad mocnaha vietru ci śniehapadu, hartenziju lepš sadzić kala ściany, aharodžy ci stvaryć dla jaje tryvałuju aporu.
Jak razmnožyć
Hartenziju lohka razmnožyć tymi parastkami, što vydaleny pry abrezcy.
Dla drevavidnaj hartenzii lepš padydzie stvareńnie advodka. Dla hetaha adnu z halinak nachilajuć da ziamli i prysypajuć. Tolki treba nie zabyvacca palivać.
Akramia hetaha, možna padzialić kust.
Jak padrychtavać da zimoŭki
Jak užo my adznačali, najbolšaj uvahi patrabuje bujnalistavaja hartenzija. Jaje padrychtoŭku da zimoŭki pačynajuć zahadzia. Jašče ŭ vieraśni pastupova vydalajuć usie listy ź nižniaj pałovy kusta. Heta pasłužyć stymułam dla taho, kab parastki adraŭnieli i takim čynam vyrasła ich marozaŭstojlivaść.
Pry pahrozie pieršych zamarazkaŭ nieabchodna vydalić astatnija listy i zrezać usie sukviećci. Pažadana nachilić halinki da ziamli i čym-niebudź zamacavać. A kali ŭstalujucca stabilna admoŭnyja tempieratury, raślinu nieabchodna ŭkryć łapnikam i śpiecyjalnym materyjałam. A kab jaho nie źniesła vietram — prycisnuć kamianiami.
Drevapadobnaja hartenzija bolš zimaŭstojlivaja ŭ paraŭnańni z bujnalistavoju, ale ŭ chałodnyja biaśśniežnyja zimy moža padmiarzać. Adnak dziakujučy tamu, što jana ćvicie na parastkach biahučaha hoda, heta nie ŭpłyvaje na dekaratyŭnaść raśliny ŭ nastupnym siezonie.
Śpiecyjalnaj padrychtoŭki da zimy takaja hartenzija nie patrabuje, za vyklučeńniem vydaleńnia sukviećciaŭ poźniaj vosieńniu. Možna ŭciaplić karaniovuju sistemu drevapadobnych hartenzij torfam, pierahnojem ci apałaj listotaj.
Hartenzija miaciołčataja. Fota: Wikimedia commons
Miaciołčataja hartenzija dobra pieranosić marazy, tamu padrychtoŭka da zimy moža być samaj minimalnaj. Kab śnieh nie pałamaŭ dalikatnyja parastki, paśla nastupleńnia maroznych dzion nieabchodna zrezać z kusta ŭsie sukviećci vostrym siekataram, zachoplivajučy častku parastka krychu nižej asnovy miaciołki.
Karaniovuju sistemu pasadžanych u biahučym hodzie maładych kuścikaŭ lepš prykryć lubym mulčyrujučym materyjałam płastom nie mienš za 10—15 sm.
Dla hetaha dobra padydzie liście, ihlica, torf ci pierahnoj. Starajciesia prykryć tolki ziamlu, nie dakranajučysia da parastkaŭ.
Lekavyja ŭłaścivaści
Hartenzija zdaŭna šyroka vykarystoŭvajecca ŭ narodnaj miedycynie. Na joj robiać advary, nastoi i nastojki.
Rečyvy, atrymanyja z kareńnia hartenzii, stahodździami vykarystoŭvalisia i praciahvajuć vykarystoŭvacca ŭ tradycyjnaj kitajskaj miedycynie ŭ jakaści ačyščalnaha srodku pry infiekcyjna-zapalenčych zachvorvańniach močavydzialalnych orhanaŭ, padahry, schilnaści da ŭtvareńnia kamianioŭ u močavydzialalnych šlachach i nyrkach, zatrymcy vadkaści ŭ arhaniźmie.
Taksama preparaty z vysušanych karanioŭ i kvietak hartenzii vykarystoŭvajucca ŭ kitajskaj miedycynie pry chvarobach serca, malaryi, dyśpiepsii, anhinie i tanzilicie.
Harbata, pryhatavanaja z hartenzii, dapamahaje pry cukrovym dyjabiecie, niepryjemnym pachu z rota, prablemach skury (ad akne da starych šramaŭ), bolach padčas mienstruacyi i pry najaŭnaści pieradmienstrualnaha balavoha sindromu, pavyšanaj aciočnaści, stamatycie, farynhicie, parušeńniach, źviazanych z drennaj zhusalnaściu kryvi, aŭtaimunnych zachvorvańniach i zachvorvańniach prastaty. Takuju harbatu karysna pić pry prastudzie, źnižanym imunitecie i avitaminozie.
Jak pryhatavać harbatu
Dla harbaty lepš za ŭsio padychodzić liście raśliny. Jaho źbirajuć u kancy leta i sušać na soncy ci ŭ śpiecyjalnaj sušyłcy. Zatym kryšać i pierakładajuć u miašečki z naturalnych tkanin. Syravina moža zachoŭvacca na praciahu 2—3 hadoŭ.
Dla pryhatavania harbaty 1 čajnuju łyžku zdroblenaha i vysušanaha liścia zalivajuć 1 šklankaj kipniu. Zatym 20 chvilin nastojvajuć i pracedžvajuć. Hatovy napoj rekamiendujecca pić 2—3 razy ŭ sutki da ježy. Dla palapšeńnia smakavych jakaściej pry zavarcy možna dadać miatu ci inšyja travy, a taksama cedru ci miakać cytrusavych.
Takim čynam, jak bačym, biełarusy nie pamylilisia z vybaram hetaj raśliny dla svajho sadu. Jana nie tolki doŭha i pryhoža ćvicie, ale moža i šmat jakija chvaroby vylečyć. A jašče zrezanuju kvietku možna padaryć u nadziei, što pra vas buduć zhadvać.
Čytajcie jašče: