Chočacie być bolš razvažlivymi? Havarycie pra siabie ad treciaj asoby
Jašče ŭ staražytnaści isnavała takaja stratehija myśleńnia, jak ileizm, kali my havorym «Jon zrabiŭ» zamiest «Ja zrabiŭ». Psichołahi ličać, što jana moža prynieści realnuju kahnityŭnuju karyść. Asabliva, kali nieabchodna pryniać ciažkaje rašeńnie. Stratehija dapamoža niejtralizavać emocyi i znajści razumnaje rašeńnie.
19.04.2023 / 18:24
Ilustracyjnaje fota. Aŭtar: Ivan Oboleninov / pexels.com
Sam termin «ileizm» pachodzić ad łacinskaha ille, što aznačaje «jon», «toj». Viadoma, što jašče Cezar mieŭ zvyčku havaryć pra siabie ŭ treciaj asobie.
Vučonyja ličać, što niaznačnaje źmianieńnie punktu hledžańnia, pohlad na siabie zboku dapamoža pazbavicca ad emacyjnaha fonu i stać mienš praduziatym i bolš abjektyŭnym. Heta dapamoža razabracca ŭ sabie i pryniać uzvažanaje rašeńnie.
Pieršym, chto źviarnuŭsia da daśledavańnia pryniaćcia mudrych rašeńniaŭ, byŭ Ihar Hrosman z Univiersiteta Vaterłoa ŭ Kanadzie. Udzielnikam ekśpierymienta prapanoŭvałasia ŭhołas abmierkavać niejkuju asabistuju ci palityčnuju dylemu. Ich rašeńni byli acenienyja pa peŭnych paramietrach: umieńnie pryznać, što tvaje pierakanańni mohuć akazacca niasłušnymi, pryniaćcie punktu hledžańnia inšych, pryznańnie niavyznačanaści, zdolnaść šukać kampramis.
Hrosman pryjšoŭ da vysnovy, što testy na pošuk uzvažanaha rašeńnia peŭnaj dylemy lepš, čym testy na IQ, dazvalajuć sprahnazavać ahulnuju zadavolenaść žyćciom ludziej i jakaść ich sacyjalnych adnosin. Pry hetym, kali čałaviek razhladaje prablemu inšaha, to, jak praviła, prymaje bolš uzvažanyja i mudryja rašeńni.
Vučony nazvaŭ heta «paradoksam Sałamona». Viadoma, što hety biblejski car słaviŭsia tym, što davaŭ mudryja parady inšym, ale pry hetym sam pryniaŭ niaŭzvažanyja rašeńni, jakija pryviali ŭ vyniku da smuty ŭ jahonym carstvie.
Na dumku vučonaha, prablema chutčej za ŭsio zaklučajecca ŭ emacyjnym fonie, u jakim my znachodzimsia, kali robim ułasny vybar. Tak zdarajecca, naprykład, kali vy spračajeciesia sa svaim partnioram. Zamiest taho, kab prysłuchacca i zadumacca, nakolki jaho zaŭvahi mohuć być karysnymi ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie, my ŭsprymajem ich z kryŭdaj i imkniomsia abaranić svaju pazicyju. Pryniaćcie punktu hledžańnia treciaj asoby moža dapamahčy nam pryznać jaho pohlad ci zrazumieć abmiežavanaść našaha razumieńnia prablemy.
Taki padychod dapamoža i pry pryniaćci važnych žyćciovych rašeńniaŭ. Naprykład, kali my dumajem źmianić pracu. Pohlad na hetu prablemu na adlehłaści dapamoža bolš abjektyŭna ŭzvažyć usie pieravahi i ryzyku.
U dalejšych svaich daśledavańniach Hrosman z hrupaj kaleh sprabavaŭ znajści sposab palepšyć pakazčyki pryniaćcia mudrych rašeńniaŭ u doŭhaterminovaj pierśpiektyvie. U čas ekśpierymientaŭ, praviedzienych u Mičyhanskim univiersitecie, udzielnikam spačatku prapanavali prajści test, u jakim nieabchodna było pryniać najbolš uzvažanaje, mudraje rašeńnie. Zatym jany pavinny byli na praciahu miesiaca vieści dziońnikavyja zapisy ab najbolš značnym dośviedzie kožnaha dnia.
Pałova ŭdzielnikaŭ pisała ad pieršaj asoby, pałova — ad treciaj. Ekśpierymient praciahvaŭsia miesiac. U kancy ŭsie ŭdzielniki znoŭ prajšli test na pryniaćcie mudraha rašeńnia ŭ peŭnaj situacyi. U vyniku vučonyja zaŭvažyli, što tyja ŭdzielniki, jakija viali dziońnik ad treciaj asoby, prademanstravali značny rost mudrych razvah ab mižasabovych prablemach. U ich palepšylisia takija pakazčyki, jak umieńnie pryznać, što ŭłasnyja pierakanańni mohuć akazacca niasłušnymi, uspryniaćcie pierśpiektyvy i zdolnaść znachodzić kampramis.
Heta dazvoliła vučonym śćviardžać, što takija kahnityŭnyja zdolnaści, jak spantannaje samaaddaleńnie, pohlad na siabie zboku, možna paśpiachova treniravać.
Dalejšyja daśledavańni pakazali, što vykarystańnie mietodyki ileizmu pryvodzić da lepšaj emacyjnaj rehulacyi i stabilnaści ŭdzielnikaŭ. Vučonyja vykarystali mietad viadzieńnia dziońnika ad treciaj asoby dla zapisu razvah ab niekamfortnych pieražyvańniach. Kožny ŭdzielnik pavinien byŭ apisać adnu značnuju padzieju minułaha dnia i svaje razvahi nakont jaje. Adna hrupa pisała ad pieršaj asoby, druhaja — ad treciaj.
Paśla taho, jak udzielniki ekśpierymienta skončyli čatyrochtydniovaje viadzieńnie dziońnika, im prapanavali sprahnazavać, jak ich pačućci davieru, rasčaravańnia abo hnievu, źviazanyja ź blizkim členam siamji ci siabram, mohuć źmianicca na praciahu nastupnaha miesiaca. Praź miesiac jany paviedamili pra realnaje stanovišča.
Ludzi ŭ kantrolnaj hrupie, jakija viali dziońnik ad pieršaj asoby, pieraacanili svaje stanoŭčyja emocyi i niedaacanili intensiŭnaść svaich admoŭnych emocyj na praciahu miesiaca.
Naadvarot, tyja, chto vioŭ dziońnik ad treciaj asoby, byli bolš dakładnymi. Ekśpierymient pakazaŭ, što vykarystańnie ileizmu dazvoliła pryhłušyć emocyi i bolš zbałansavana reahavać na štodzionnyja stresy. Da taho ž ludzi, jakija viali dziońnik ad treciaj asoby, prademanstravali źmieny emacyjnaha stanu ŭ stanoŭčy bok.
Takim čynam, pierachod da razvah ad treciaj asoby pry analizie kankretnaj žyćciovaj situacyi dapamahaje ŭbačyć bolš šyrokuju karcinu, abstrahavacca ad jaje, pierastać kancentravacca na pačućciach. Vykarystańnie ileizmu dazvalaje prademanstravać lepšyja intelektualnyja zdolnaści, umieńnie prysłuchoŭvacca da mierkavańnia inšych, a taksama hatoŭnaść da kampramisu, što dapamahaje pryniać bolš mudraje i ŭzvažanaje rašeńnie ŭ stresavych situacyjach u paŭsiadzionnym žyćci, u znosinach na pracy ci ź blizkimi ludźmi.
Čytajie jašče:
Psichołah: U čałavieka, jaki dazvalaje sabie sumavać, złavacca, mienš ryzyki zachvareć na depresiju
Źmiena zvyčak zapavolvaje stareńnie
Jak prajści pradvieśnie biez apatyi?
Ludzi z mocnaj siłaj voli zdolnyja vytrymlivać bolšy fizičny dyskamfort