Biełaruskim IP ułady pastupova ŭskładniajuć žyćcio. A na jakich umovach pracujuć pradprymalniki ŭ Polščy i Litvie?
Pačynajučy z 2021 hoda, biełaruskim indyvidualnym pradprymalnikam pavyšajuć padatki, pazbaŭlajuć ich ilhot pa adličeńniach u FSAN, rychtujuć śpis vidaŭ dziejnaści, jakimi nielha budzie zajmacca biez rehistracyi jurydyčnaj asoby. Pahladzieli, na jakich umovach drobny biznes pracuje ŭ Polščy i Litvie.
22.06.2023 / 09:19
Polšča
Najbolš blizkim pa statusie i mahčymaściach da biełaruskich IP u Polščy źjaŭlajecca dziejnaść, jakaja maje nazvu «adnaasobnaja pradprymalnickaja dziejnaść» (polsk. jednoosobowa działalność gospodarcza).
Pracujučy ŭ takim statusie, možna vybirać adzin z troch varyjantaŭ padatkaabkładańnia.
Pa ahulnaj sistemie padatkaabkładańnia polski IP płacić 12% padatku ad zarobku. Takaja staŭka prymieniacca tolki ŭ vypadku, kali hadavy dachod nie pieravyšaje adznaku ŭ 120 tysiač złotych (kala 27 tysiač jeŭra). Paśla hetaj sumy padatak uzrastaje da 32%. Pavialičanuju staŭku ŭžyvajuć tolki da sumy, jakaja idzie paśla 120 tysiač.
Inšy varyjant — liniejnaja sistema. U takim vypadku staŭka padatku na prybytak zastajecca niaźmiennaj u niezaležnaści ad pamieru dachodaŭ. Jana składaje 19%. Taki varyjant najlepiej pasuje tym, chto maje vialikija dachody.
Treci varyjant — praca pa sproščanaj sistemie padatkaabkładańnia. U takim vypadku padatkam abkładajecca nie dachod, a ŭsia suma prychodu. Staŭki ŭ zaležnaści ad vidaŭ dziejnaści vahajucca ad 2 da 17%.
Taksama ŭ Polščy isnuje anałah našaha adzinaha padatku, jaki možna vykarystoŭvać tolki dla peŭnaha śpisu dziejnaści. Ale pačynajučy z 2022 hoda hetaja sistema padatkaabkładańnia zaznała surjoznyja źmieny. Płacić jaho mohuć tolki tyja pradprymalniki, jakija ŭžo karystalisia hetaj sistemaj da 2021 hoda. Toj, chto raspačaŭ svaju dziejnaść z 2022 hoda abo raniej nie vykarystoŭvaŭ hetuju sistemu, pracavać pa joj nie moža. Daviadziecca vybirać z troch vyšej pieraličanych varyjantaŭ padatkaabkładańnia. Siarod inšaha, takija pradprymalniki majuć abmiežavańni pa kolkaści najomnych supracoŭnikaŭ. Ich moža być nie bolš za piać.
Ale padatki — heta nie adzinyja abaviazkovyja vydatki, jakija kładucca na plečy pradprymalnikaŭ. Aproč padatkaŭ polskim IP davodzicca rabić adličeńni ŭ ZUS — anałah našaha FSAN.
Dla polskich pradprymalnikaŭ, jakija ŭpieršyniu tolki pačali pracavać u jakaści IP, isnuje lhotny pieryjad. Na 6 i 24 miesiacy.
Kali nie pahłyblacca ŭ detali, to vynikaje, što ciaham pieršych šaści miesiacaŭ abaviazkovyja adličeńni polskaha IP buduć składać kala 85 jeŭra ŭ miesiac — heta abaviazkovaje miedycynskaje strachavańnie.
Jašče paŭtara hady paśla hetaha možna karystacca inšaj lhotaj, jakaja dazvalaje płacić u ZUS na 30% mienš, čym heta robiać pradprymalniki sa stažam. Da śniežnia 2023 hoda heta 1047 złotych (kala 235 jeŭra). Da hetaj sumy daviadziecca dadać miedycynskaje strachavańnie — minimum 376 złotych (kala 85 jeŭra). Abaviazkovyja adliki pa miedycynskim strachavańni pavialičvajucca ŭ zaležnaści ad abarotu IP. Pry hadavym dachodzie bolš za 60 tysiač złotych (kala 13,5 tysiačy jeŭra) suma adličeńnia ŭzrastaje amal u dva razy i składaje ŭžo kala 150 jeŭra.
U vyniku atrymlivajecca, što pieršyja 6 miesiacaŭ vydatki polskaha IP u anałah biełaruskaha FSAN składajuć 85 jeŭra, paśla čaho heta suma raŭniajecca ŭžo 320 jeŭra. Pa zaviaršeńni ŭsich lhotnych pieryjadaŭ minimalnaja suma adličeńniaŭ budzie składać 1800 złotych, ci kala 400 jeŭra štomiesiac. I heta tolki abaviazkovyja adličeńni ŭ FSAN biez uliku padatku na prybytak.
Pry hetym dla pradprymalnikaŭ z małymi abarotam isnuje mahčymaść karystacca prahramaj «Mały ZUS Plus» (mały FSAN plus). Tady miesiačnyja ŭznosy buduć roŭnyja kala 878 złotych, ci kala 200 jeŭra. Kab skarystacca takoj mahčymaściu, polski IP musić adpaviadać šerahu kryteryjaŭ.
Litva
Anałaham biełaruskaha IP u Litvie možna nazvać indyvidualnuju dziejnaść (lit. individualią veiklą).
Tam možna vybrać dva varyjanty pracy: pa daviedcy ab indyvidualnaj dziejnaści abo pa paśviedčańni ab pradprymalnictvie (patent). Pracujučy pa paśviedčańni ab pradprymalnictvie, kuplajuć patent, razam ź jakim apłačvajuć fiksavany padatak. Takija pradprymalniki majuć šerah abmiežavańniaŭ u adroźnieńnie ad tych, chto pracuje pa daviedcy ab indyvidualnaj dziejnaści. Praca pa patencie pa anałohii ź Biełaruśsiu bolš nahadvaje samazaniatych, čym IP.
U dačynieńni da litoŭskich IP (jakija pracujuć pa daviedcy ab indyvidualnaj dziejnaści) prymianiacca staŭka padachodnaha padatku ŭ pamiery 5-15% u zaležnaści ad sumy dachodu. Staŭka ŭ 5% dziejničaje, kali čysty hadavy prybytak ad pradprymalnickaj dziejnaści nie pieravyšaje 20 000 jeŭra. Kali hadavy dachod IP budzie bolšym za 35 tysiač jeŭra, to daviadziecca płacić 15% padatku. Kali, naprykład, čysty hadavy prybytak składzie 30 tysiač jeŭra, to padatak budzie kala 11,7%.
Pad čystym prybytkam razumiecca suma, jakaja zastajecca paśla padliku vydatkaŭ. Kali IP nie choča hetym zajmacca, to dazvalajecca aŭtamatyčna śpisvać 30% ad sumy na vydatki. I ŭžo ź ličby, jakaja zastajecca, płacić padatak 5-15%.
Litoŭskija IP, jak i ich polskija i biełaruskija kalehi, taksama musiać rabić adličeńni ŭ anałah biełaruskaha FSAN (lit. Sodra).
U adroźnieńni ad Polščy, u Litvie niama minimalnaj sumy, jakuju IP musić płacić u Sodra. Adziny abaviazkovy fiksavany płaciež tyčycca miedycynskaha strachavańnia, jaki składaje amal 59 jeŭra ŭ miesiac. Kali IP paralelna pracuje pa pracoŭnaj damovie, to hety płaciež samomu płacić nie treba, bo heta ŭžo robić pracadaŭca.
Taksama dla tych, chto ŭpieršyniu adkryvaje indyvidualnuju dziejnaść, isnujuć ilhoty. Pieršy hod litoŭski IP maje prava całkam admovicca ad adličeńniaŭ u Sodra.
Pa zaviaršeńni lhotnaha pieryjadu vypłaty ŭ litoŭski FSAN buduć raŭniacca 19,5%. Płacić ich treba ad 90% čystaha prybytku. Nijakaha abaviazkovaha minimumu, jak u Polščy, nie isnuje.
A što ŭ Biełarusi?
Paśla taho, jak biełaruskim IP zabaranili pracavać pa sproščanaj sistemie padatkaabkładańnia, bolšaść pradprymalnikaŭ byli vymušanyja pierajści na ahulnuju sistemu padatkaabkładańnia, jakaja z 2023 hoda składaje 20% ad zarobku. Z nastupnaha, 2024 hoda, staŭku płanujuć padniać da 25%.
Što tyčycca adličeńniaŭ u FSAN, to jany ŭ Biełarusi fiksavanyja i adnosna nievialikija. Pamier adliku ŭ fond składaje 35% ad minimalnaha zarobku, ci kala 194 rubloŭ pa stanie na travień biahučaha hoda.
Źmieny, jakija pieražyvuć nie ŭsie, a adčujuć mnohija. Što ŭłady rychtujuć dla IP