Адпачынак у Румыніі — гэта абзац
практычны досвед: даслана чытачкай
Аўтабан сканчаецца тупіком, каля ног паўсюдныя бадзяжныя сабакі, эмоцыі цераз край… Вы ж хацелі прыгод!
10.12.2009 / 12:45
Аўтабан сканчаецца тупіком, каля ног паўсюдныя бадзяжныя сабакі, эмоцыі цераз край… Вы ж хацелі прыгод!
Кантыненты трэба мераць самалётамі, краіны — машынамі, а гарады — нагамі. Праз шкло машыны ты не ўбачыш усю краіну і не зразумееш яе да канца, але будзеш мець асабістае ўяўленне аб ёй, часта адрознае ад таго, што прапануюць тэлебачанне і газеты.
Румынія майго падарожжа не падобная на тое, што я ведала пра яе раней. Праехаўшы праз усю Румынію, я не ўбачыла ніводнай цыганскай кібіткі. Затое бачыла п’янага цыгана, якога жонка вяла пад ручкі дадому. Гумавыя боты, хустка і муж, які адначасова сварыцца і спявае, быццам у нашай вёсцы… І толькі ў рэстаране гатэля у адзін з вечароў — цыганскія яркія сукенкі, спевы і танцы. Выступаў фальклорны калектыў. Румынскія цыганы — такая ж казка, як мядзведзі, што хо¬дзяць па Маскве.
Што кідаецца у вочы — гэта тэмпы будаўніцтва і развіцця краіны. За тры гады, што прайшлі між першым і другім маімі падарожжамі туды, пустыя тэрыторыі ўздоўж узбярэжжа запоўніліся гатэлямі і турыстамі. Цэнтральныя вуліцы гарадоў радуюць вока кветнікамі, адрамантаванымі фасадамі і чысцінёй.
Аднак варта звярнуць з цэнтральных вуліц, і вам адкрыецца другая Румынія… Асабліва ў гэтым сэнсе ўражвае Бухарэст.
Бухарэст
Мы прыехалі ў другой палове дня. Машыну прыпаркавалі, як толькі заехалі ў горад. Вырашылі падарожнічаць грамадскім транспартам. Зайшлі ў бліжэйшую кнігарню купіць карту горада. Вітаемся па‑румынску: «Бона зіва». Спрабуем на пальцах растлумачыць, што нам трэба. Прадавец прапануе: «Гаварыце па‑расійску». Працаваў па кантракце ва Украіне, там і навучыўся. Мужчына распытваў пра жыццё ў Беларусі, жаліўся, што ў іх з жонкай малыя зарплаты. У яго — 250 еўра, у жонкі — 500. Новы знаёмы алоўкам на карце пазначыў цікавыя аб’екты, растлумачыў, як даехаць да цэнтра, паказаў найбліжэйшы гатэль. Вялікі яму «мульцымеск» (дзякуй па‑румынску).
Бухарэст — прыязны горад. Жыхары стараюцца дапамагчы і выглядаюць крыху здзіўленымі. Відаць, замежныя турысты не частыя ў іх госці. А вось турыстычнымі аўтобусамі з самой Румыніі запоўненая ўся паркоўка ля цэнтральнай плошчы.
Вуліца Каля Вікторый, дзе знаходзяцца галоўныя турыстычныя аб’екты, спакойная, транспарту мала. Гуляеш, глядзіш пампезныя будынкі. Сыходзіш з адшліфаванай турыстычнай зоны ў завулак і… Перакапаная вуліца без грама асфальту.Каб па ёй рухацца, абапал зробленыя насцілы з дошак на слупах шырынёй метр. Пасярод вуліцы перыядычна з’яўляюцца дашчаныя падмосткі з адкрытымі кавярнямі.
Элітныя крамы‑салоны чаргуюцца з напаўразбуранымі дамамі‑звалкамі. А ў летніх «кавярнях на дошках» поўна добра апранутага народу. Гламур па‑румынску. Ідзем далей. Вузкі праход ва ўнутраны дворык — і быццам трапляем у старую Румынію. Трохпавярховы дом з праламаным дахам, расчыненыя вокны, з якіх у двор цягнуцца вяроўкі з бялізнай. Вокны напалову забітыя фанерай. З‑пад дома цячэ брудная вада, і худыя каты рыюцца на сметніку… Можа, апошні раз бачылі мы такі непрычасаны Бухарэст. Гледзячы на тое, як хутка аднаўляецца і адбудоўваецца цэнтр.
Асабліва радуе, што дамы не зносяць, іх проста рамантуюць, захоўваюць фасады, паднаўляюць ляпніну.
Аўтабан сканчаецца тупіком
Раніцай накіроўваемся ў бок мора. Можна ехаць праз Урзічэні старой дарогай, а можна новай аўтастрадай. Турыста‑аўтамабіліста цягне на аўтастраду, і гэта будзе памылкай.
Даехаць да яе праблема з‑за блытаніны з указальнікамі, ды кальцавая дарога, па якой прыйдзецца ехаць да аўтастрады, нічога падобнага да мінскай кальцавой не мае. Ваенна‑грузінская дарога Бухарэста. А калі вы ўжо шчаслівы будзеце ляцець па аўтабане, праз сто кіламетраў ваша шчасце скончыцца разам з аўтабанам. Тупік. Усе з’язджаюць на вузенькую дарогу. Як толькі залезеце ў гэту аўтамабільную кашу, кальцавая горада Бухарэста падасца вам шыкоўнай. Гэта Румынія. Галоўнае не злавацца. Вы хацелі прыгод? Вы іх атрымалі.
А яшчэ Румынія — гэта краіна «свяшчэнных» сабак. Яны тут паўсюль: бегаюць каля ног на запраўках, зазіраюць у вочы ў прыдарожных кавярнях. Іх застылыя трупікі ляжаць на ўзбочынах. У невялікіх гарадках можна назіраць карціну: камунальнікі сабралі ў купу лісце, галлё, смецце, а зверху прыціснулі сабачым трупікам. Спачатку гэта выклікае шок, пасля прывыкаеш. Уздоўж дарог шмат прыватных дамоў. Гаспадары трымаюць сабак. Вось і вынік.
Пляжны алімп
Пераадолеўшы дарогу, апынаемся ў курортнай зоне. Спачатку на пяць дзён спыняемся у гатэлі курорта Алімп. Пражыўшы пару дзён, зразумелі, што харчавацца лепш у гатэлі. Кавярні ў курортнай зоне дарагія. А вось гатэлямі курорт не перагружаны. Пляжы свабодныя. У гатэлі на рэцэпцыі маладыя румынскія дзяўчаты, крыху фанабэрыстыя. Паводзіны папахваюць сацыялізмам. Гатэлі дзяржаўныя. На работу, відаць, бяруць па знаёмстве.
Самі ж гатэлі выглядаюць прыстойна. Дзяржава зацікаўленая зарабляць на турызме.
Тут жа, на курорце, знаходзіцца гразелячэбніца. Па ўзбярэжжы прадаюцца бутэлькі з лячэбнай граззю. Людзі абмазваюцца гэтым чорным элексірам з галавы да ног. Сярод бледнатварых турыстаў трапляюцца гэтакія афрыканцы, толькі вочы блішчаць і белазубыя ўсмешкі. Ужо будуць здаровенькія.
На другі дзень нашага прыезду, заўважыўшы машыну з беларускімі нумарамі, падышоў малады чалавек: «Вы з Мінска? Я — таксама! Дванаццаты дзень мучаюся. Жонка прыгаварыла на чатырнаццаць дзён». Пазайздросціў, што мы на колах і можам паездзіць па розных месцах. Так і здарылася. Праз пяць дзён мы пераехалі.
Лядоўні для тэмпераментных
Мястэчка называецца Эйфарыя‑норд. Тут жыццё віруе. Адпачываюць у асноўным румыны. Усё дэмакратычна, можна зняць нумар у дарагім гатэлі, а можна і сціплы пакой. У пашане вілы: прыватныя дамы з дзесяткам нумароў, якія гаспадары здаюць у арэнду. Мы выбралі гэты варыянт. Можна пажыць сярод румынаў, паназіраць. У пакоі стандартны набор выгод: санвузел, балкон, тэлевізар. А дзе ж лядоўня? Аказваецца, у прасторным холе каля пакоя. Там жа стаіць некалькі сталоў. Румыны вечарамі любяць выходзіць у хол. Складаецца сумесная вячэра, і тут усё пад рукой: сталы і лядоўні з выпіўкай і закускай. А ты ляжыш у ложку, пазіраеш на дзверы і чакаеш, калі яны ўгаманяцца.
Тэмпераменту ў румынаў значна больш, чым у беларусаў. Мы ўпэўніліся ў гэтым, калі на наступны дзень убачылі , што любімая статуэтка нашай гаспадыні, умураваная ў слуп каля лесвіцы, вырвана з коранем. А гаспадыня з сумнымі вачыма пыталася, ці шмат беларусаў адпачывае ў гарадку.
Украіна з некалькіх вёсак
У адзін са звычайных пляжных дзён мы заўважылі, што за намі назірае румынская сямейная пара. Памахаўшы нам ручкай, мужчына падышоў бліжэй, каб даведацца, адкуль мы прыехалі, і радасна паведаміў, што ў яго ёсць friend з Украіны Аляксандр. Мы зразумелі, што гэты Аляксандр сёння прыйдзе на пляж. І вось да нас набліжаецца сямейная пара. Мужчына з чорнымі валасамі і гарбатым арліным носам. Няўжо гэта Аляксандр? Жанчына светлавалосая, невысокага росту, з кірпатым носікам, цалкам можа быць украінкаю. Так яно і апынулася. Не Аляксандр, а Аляксандра. Яна падсела да нас. Калі мы спыталі, з якога ўкраінскага места яна прыехала, то былі шакаваны адказам:
— З Краснадарскага краю.
— Дык гэта ж Расія?!
— Цяпер, можа, і Расія. А калі нашы продкі яшчэ за першым царом адтуль уцякалі, то была Украіна.
Продкі Аляксандры ўжо трыста гадоў жывуць у Румыніі ў сваім краснадарска‑ўкраінскім асяроддзі, якое складаецца з некалькіх вёсак. Людзі захоўваюць мову, традыцыі, жэняцца толькі між сваімі. Святары не даюць кроку ўбок ступіць, каб не здрадзіць веры. І толькі апошнім часам моладзь пачала пратэставаць. Самой Аляксандры ўдалося выйсці замуж за румына, якога пакахала. Бацькі не ўпіраліся, бо хацелі дачцэ шчасця. З царкоўнымі прыйшлося пазмагацца. Яна хацела ісці замуж у сучаснай вясельнай сукенцы, а не ў старадаўніх строях. Бацькі плакалі, казалі, што поп забараняе белую вясельную сукенку… Аляксандра актыўная, эмацыйная, падобная на ўкраінскую жанчыну. Проста здзіўляешся, як у дыяспары трыста гадоў могуць захоўвацца адметныя нацыянальныя рысы?
Дні адпачынку праляцелі хутка. Настрой быў добры. І нават калі ўвечары з нашай лядоўні скралі пару бутэлек піва, мужа гэта не раззлавала. Падазрэнне ўпала на мужа гаспадыні, бо на наступны дзень ён быў падкрэслена ветлівы і махаў нам ручкай.
Нашымі паводзінамі гаспадыня засталася цалкам задаволеная, нават не прыйшла правяраць нумар. Проста сказала пакінуць ключы на стале.
На досвітку мы пакінулі гасцінную вілу гарадка Эйфарыя‑норд. Дарагія румыны, з вамі было цікава. Усяго вам найлепшага. Па дарозе ў Беларусь мы накупілі ў мясцовых сялян дынь і кавуноў. Каштуюць капейкі і маюць добры смак.