Hajd pa lehalizacyi i «pašpartach zamiežnikaŭ» u Litvie i Polščy

Paśla taho, jak ułady pazbavili biełarusaŭ mahčymaści atrymlivać novyja pašparty za miažoj, pytańnie ab dalejšaj lehalizacyi i mahčymaści atrymańnia «pašpartoŭ zamiežnikaŭ» u krainach ES paŭstała asabliva vostra. BAŽ padrychtavaŭ hajd pra toje, jakija sposaby lehalizacyi isnujuć u Litvie i Polščy dla biełarusaŭ, vymušanych źjechać z krainy z-za palityčnych represij, a taksama jakija «alternatyvy» biełaruskamu pašpartu jany praduhledžvajuć.

02.10.2023 / 15:10

Fota: Taryn Elliott / pexels.com

Biežanstva, dadatkovaja abarona, humanitarny DNŽ — u čym roźnica?

Usio vyšejpieraličanaje — heta tyja lehalnyja padstavy, jakija dajuć mahčymaść biełarusam, vymušanym pakinuć svaju krainu ź mierkavańniaŭ biaśpieki, žyć u Litvie ci Polščy. Ahulnaje pamiž imi toje, što ŭsie jany majuć suviaź z «humanitarnymi» abstavinami, u pryvatnaści, z palityčnymi represijami, jakija adbyvajucca ŭ Biełarusi. Tym nie mienš kožny sa statusaŭ maje svaje asablivaści.

Adna z asablivaściaŭ, ź jakoj varta pačać, — u tym, što status biežanca i dadatkovaja abarona — heta formy mižnarodnaj abarony, a humanitarny DNŽ — nie.

Mižnarodnaja abarona praduhledžana mižnarodnymi abaviazacielstvami Litvy i Polščy, jakija vyciakajuć z pałažeńniaŭ Kanviencyi ab statusie biežancaŭ, a taksama abaviazkovych pravavych aktaŭ Jeŭrapiejskaha sajuza.

Mižnarodnuju abaronu časta mohuć nazyvać «prytułkam». Adnak u Polščy inakš, i «prytułak» — heta asobnaja pracedura (u adroźnieńnie ad Litvy, dzie abodva paniaćci vykarystoŭvajucca jak sinonimy).

U adroźnieńnie ad mižnarodnaj abarony, vydača «humanitarnych» DNŽ całkam znachodzicca ŭ kampietencyi kankretnaj dziaržavy (heta značyć, dziaržava samastojna vyrašaje, ci vydavać naohuł takija DNŽ, kali tak, to kamu i na jakich umovach, tym samym ustaloŭvaje «ŭłasnuju» praceduru, niezaležnuju ad inšych dziaržaŭ).

Pracedura mižnarodnaj abarony budzie dziejničać u luboj krainie ES, u toj čas jak «humanitarnyja» DNŽ dla biełarusaŭ — nie.

Mienavita z hetaj pryčyny pracedury atrymańnia mižnarodnaj abarony ŭ Litvie i Polščy vielmi padobnyja, u adroźnieńnie ad pracedury atrymańnia «humanitarnych» DNŽ, kali kožnaja ź dziaržaŭ zamacoŭvaje ŭłasnyja praviły.

I status uciekača, i dadatkovaja abarona, i humanitarny DNŽ u Litvie i Polščy siońnia dajuć mahčymaść atrymać prajaznyja dakumienty (jakija vy zmožacie vykarystoŭvać zamiest pašparta pry pierasiačeńni miežaŭ dziaržaŭ).

Chto moža atrymać mižnarodnuju abaronu?

Jak užo było adznačana raniej, u Litvie i Polščy jość dźvie formy mižnarodnaj abarony: status uciekača i dadatkovaja abarona.

Status uciekača dajecca inšaziemcu, jaki maje poŭnuju abhruntavanuju aściarohu stać achviaraj pieraśledu ŭ krainie svajoj hramadzianskaj prynaležnaści pa adnoj abo niekalkich z nastupnych prykmiet:

rasa,
vieravyznańnie,
hramadzianstva,
palityčnyja pierakanańni,
prynaležnaść da peŭnaj sacyjalnaj hrupy.

Kali jość nazvanyja aściarohi, inšaziemiec pavinien znachodzicca pa-za krainaj svajoj hramadzianskaj prynaležnaści, a taksama nie mieć mahčymaści abo nie chacieć karystacca abaronaj svajoj krainy.

Status uciekača moža atrymać i asoba biez hramadzianstva. Tady razmova idzie pra krainu raniejšaha zvyčajnaha miesca žycharstva.

Pry razhladzie zajavy na status uciekača dziaržava budzie aceńvać indyvidualny charaktar pahrozy. To-bok, taho fakta, što ŭ krainie adbyvajucca palityčnyja represii, niedastatkova, kab atrymać status biežanca, — nieabchodna dakazać, što pieraśled datyčyć asabista vas.

Dadatkovaja abarona dajecca tym asobam, jakija nie majuć dastatkovych padstaŭ dla atrymańnia statusu biežanca, adnak jany nie mohuć viarnucca ŭ svaju krainu z-za całkam abhruntavanych aściaroh, što tam jany sutyknucca z:

katavańniami,
biesčałaviečnym abo prynižajučym hodnaść abychodžańniem ci pakarańniem,
śmiarotnym prysudam abo pakarańniem śmierciu,
surjoznaj i piersanalnaj pahrozaj žyćciu, zdaroŭju ci svabodzie z pryčyny nievybiralnaha hvałtu suprać hramadzianskaha nasielnictva padčas uzbrojenaha kanfliktu.

Ci možna vybirać, jakuju formu mižnarodnaj abarony ja chaču atrymać?

Nie. Dla statusu ŭciekača i dadatkovaj abarony dziejničaje ahulnaja pracedura: nieabchodna padać zajavu na mižnarodnuju abaronu (u cełym), a dziaržava ŭžo samastojna vyrašyć, jaki status dać.

Kali ja atrymaju mižnarodnuju abaronu, dyk straču hramadzianstva Biełarusi?

Nie. Ni Polšča, ni Litva nie mohuć nikoha pazbavić biełaruskaha hramadzianstva (heta moža zrabić tolki Biełaruś).

Jakaja pracedura dziejničaje dla atrymańnia mižnarodnaj abarony?

Pracedura atrymańnia mižnarodnaj abarony ŭ Litvie i Polščy ŭklučaje nastupnyja etapy:

Padača zajavy,
Rehistracyja zajavy i papiaredniaje intervju,
Vydača časovaha paśviedčańnia asoby,
Vyznačeńnie krainy ES, adkaznaj za razhlad zajavy,
Pryniaćcie rašeńnia ab razhladzie zajavy,
Intervju,
Acenka dokazaŭ,
Vyniasieńnie rašeńnia ab pradastaŭleńni mižnarodnaj abarony.

Kolki času zajmaje pracedura atrymańnia mižnarodnaj abarony?

U siarednim pracedura atrymańnia mižnarodnaj abarony składaje kala 6 miesiacaŭ z momantu padačy zajavy.

Dzie možna padać zajavu na mižnarodnuju abaronu?

U Polščy zajavu na mižnarodnuju abaronu možna padać nastupnymi sposabami:

pry ŭjeździe na terytoryju Polščy padčas pamiežnaha kantrolu — supracoŭniku pamiežnaj słužby;
padčas znachodžańnia ŭ Polščy — u lubym adździaleńni abo punkcie pamiežnaj słužby;
u vypadku znachodžańnia ŭ miescach abmiežavańnia voli — kamiendantu adździaleńnia abo kamiendantu punkta pamiežnaj słužby.

Pamiežnaja słužba paśla nakiruje vašu zajavu va Upraŭleńnie pa spravach zamiežnikaŭ.

U Litvie vy možacie padać zajavu na mižnarodnuju abaronu:

pry ŭjeździe na terytoryju Litvy padčas pamiežnaha kantrolu — supracoŭniku słužby achovy dziaržaŭnaj miažy;
padčas znachodžańnia ŭ Litvie — u miascovaje adździaleńnie Departamienta mihracyi;
u Centry rehistracyi zamiežnikaŭ (Pabradė, Švenčionys district).

Jakija dakumienty nieabchodna padać dla mižnarodnaj abarony?

Pry padačy zajavy na mižnarodnuju abaronu vy pavinny padać usie dakumienty, jakija ŭ vas jość (u tym liku paśviedčańnie asoby i prajaznyja dakumienty), a taksama lubyja inšyja dakumienty, jakija mohuć paćvierdzić abstaviny vašaj spravy (dakazać pieraśled). Takimi dakumientami mohuć być pratakoły zatrymańnia, sudovyja pastanovy, fatahrafii, videa, aŭdyja, artykuły sa ŚMI, skrynšoty pierapisak i inšyja.

U mianie zabiaruć pašpart?

Tak, pry padačy zajavy ŭpaŭnavažany supracoŭnik adbiraje vaš pašpart i inšyja dakumienty, jakija byli padadzieny (jaho viernuć, kali pracedura pa razhladzie zajavy na mižnarodnuju abaronu budzie zavieršana).

Zamiest pašparta vam vydaduć časovaje paśviedčańnie, jakoje paćviardžaje vašu asobu, a taksama vaša prava lehalna znachodzicca na terytoryi dziaržavy.

Ci mohuć mianie adpravić u inšuju krainu ES?

Tak. U krainach ES dziejničaje rehłamient Dublin III, jaki vyznačaje, jakaja dziaržava adkaznaja za razhlad vašaj zajavy. Pa ahulnym pravile adkaznaj dziaržavaj źjaŭlajecca pieršaja kraina, u jakoj była padadziena zajava ab pradastaŭleńni mižnarodnaj abarony. Tym nie mienš, isnuje šerah pryčyn, čamu inšaja dziaržava moža ličycca adkaznaj:

najaŭnaść členaŭ siamji ci svajakoŭ na terytoryi inšych dziaržaŭ ES;
najaŭnaść vizy abo DNŽ, vydadzienaha inšaj dziaržavaj ES;
ujezd ci znachodžańnie ŭ inšych krainach ES.

Tym nie mienš, toj fakt, što inšaja dziaržava ES adkaznaja za razhlad vašaj zajavy, jašče nie značyć, što Litva ci Polšča nie mohuć jaje razhledzieć. U vas jość mahčymaść asprečyć rašeńnie i paprasić pakinuć vas u krainie, dzie vy padali zajavu.

Bolš padrabiazna daviedacca pra Dublinskuju praceduru možacie tut .

Ci mahu ja vyjazdžać za miežy krainy padčas razhladu majoj zajavy?

Nie. Na praciahu času, pakul vaša zajava budzie razhladacca (jak praviła, termin składaje kala 6 miesiacaŭ), vy pavinny zastavacca na terytoryi dziaržavy.

Bolš padrabiaznuju infarmacyju pra heta i nastupnyja etapy pracedury, a taksama ab pravach asob, jakija padali zajavu na mižnarodnuju abaronu, vy možacie znajści: Polšča — tut ci ŭ hetym PDF, Litva — tut .

Jakija dakumienty mnie vydaduć, kali ja atrymaju mižnarodnuju abaronu?

Mižnarodnaja abarona i ŭ Litvie, i ŭ Polščy dajecca biesterminova — heta značyć, vam nie treba budzie znoŭ prachodzić usiu praceduru, kab pradoŭžyć atrymanyja dakumienty.

U Polščy pry atrymańni statusa biežanca vam vydaduć:

kartu znachodžańnia (na 3 hady),
prajazny dakumient biežanca (na 2 hady).

Pry atrymańni dadatkovaj abarony vam vydaduć:

kartu znachodžańnia (na 2 hady),
kali skončycca termin dziejańnia pašparta (ci jon budzie stračany), vy zmožacie atrymać polski prajazny dakumient dla zamiežnika («pašpart zamiežnika»).

U Litvie pry atrymańni statusa biežanca vam vydaduć:

pastajanny vid na žycharstva (na 5 hadoŭ),
prajazny dakumient biežanca (vydajecca na termin ad 3 miesiacaŭ da 5 hadoŭ).

Pry atrymańni dadatkovaj abarony vam vydaduć:

časovy dazvoł na žycharstva (na 2 hady),
kali skončycca termin dziejańnia pašparta (ci jon budzie stračany), vy zmožacie atrymać litoŭski prajazny dakumient dla zamiežnika («pašpart zamiežnika»).

Jakija pieravahi daje mižnarodnaja abarona ŭ Polščy?

Asoby, jakija atrymali mižnarodnuju abaronu ŭ Polščy, karystajucca niekatorymi śpiecyjalnymi harantyjami, a taksama majuć pravy ŭ mnohich vypadkach anałahičnyja pravam polskich hramadzian (ci vielmi padobnyja), siarod jakich:

prava žyć u Polščy,
mahčymaść padarožničać u zonie Šenhien na praciahu 90 dzion na praciahu kožnych 180 dzion,
atrymańnie prajaznoha dakumienta biežanca abo «pašparta inšaziemca»,
abarona ad vysyłki ŭ Biełaruś,
prava na ŭźjadnańnie siamji,
intehracyjnaja dapamoha (prava na indyvidualnuju prahramu intehracyi (da 12 miesiacaŭ), jakaja ŭklučaje hrašovuju dapamohu, miedycynskaje strachavańnie, sacyjalnuju pracu, kursy polskaj movy, infarmacyjnuju dapamohu i inš.),
svabodny dostup da rynku pracy (bieź nieabchodnaści atrymlivać dazvoł na pracu),
prava zajmacca pradprymalnickaj dziejnaściu,
pastupać va ŭstanovy adukacyi na tych ža ŭmovach, što i hramadzianie Polščy,
prava na miedycynskuju i sacyjalnuju dapamohu,
praz 5 hadoŭ bieśpierapynnaha znachodžańnia ŭ Polščy možna atrymać dazvoł na stałaje znachodžańnie (z nastupnaj pierśpiektyvaj atrymańnia hramadzianstva).

Bolš padrabiazna ab pravach paśla atrymańnia mižnarodnaj abarony možna pračytać u hajdzie, padrychtavanym jurystkami Centra Biełaruskaj Salidarnaści.

Jakija pieravahi daje mižnarodnaja abarona ŭ Litvie?

Asoba, jakaja atrymała mižnarodnuju abaronu ŭ Litvie, maje nastupnyja pravy:

prava žyć u Litvie,
mahčymaść padarožničać u zonie Šenhien na praciahu 90 dzion na praciahu kožnych 180 dzion,
atrymańnie prajaznoha dakumienta biežanca abo «pašparta inšaziemca»,
abarona ad vysyłki ŭ Biełaruś,
prava na ŭźjadnańnie siamji,
intehracyjnaja dapamoha (prava na indyvidualny płan intehracyi (ad 7 da 12 miesiacaŭ, moža być pradoŭžany da 36 miesiacaŭ dla ŭraźlivych asob), jaki moža ŭklučać u siabie hrašovuju dapamohu, sacyjalnuju dapamohu, kursy litoŭskaj movy, infarmacyjnuju dapamohu i inšaje),
svabodny dostup da rynku pracy (bieź nieabchodnaści atrymlivać dazvoł na pracu),
prava zajmacca indyvidualnaj pracoŭnaj dziejnaściu,
prava na dziaržaŭnaje sacyjalnaje i miedycynskaje strachavańnie,
prava na adukacyju,
praz 5 hadoŭ asoby sa statusam dadatkovaj abarony mohuć atrymać dazvoł na pastajannaje pražyvańnie (dla biežancaŭ — zamianić), praz 10 hadoŭ — pierśpiektyva atrymańnia litoŭskaha hramadzianstva.

Humanitarny dazvoł na žycharstva ŭ Polščy

Chto moža atrymać humanitarny DNŽ u Polščy?

Humanitarny DNŽ u Polščy mohuć atrymać biełarusy, jakija znachodziacca na terytoryi Polščy na padstavie polskaj humanitarnaj vizy (vizy z adznakaj D21 na vizavaj nalepcy).

Kolki času dziejničaje?

Termin dziejańnia karty znachodžańnia — 3 hady. Na siońniašni dzień u polskim zakanadaŭstvie jašče nie praduhledžana mahčymaść padaŭžeńnia.

Jakija dakumienty nieabchodny dla atrymańnia humanitarnaha DNŽ?

Kab atrymać humanitarny DNŽ, vam nieabchodna padać nastupnyja dakumienty:

pašpart (z polskaj humanitarnaj vizaj unutry),
zajavu,
4 fatahrafii.

Niama nieabchodnaści mieć miedycynskuju strachoŭku, paćviardžać krynicu rehularnaha dachodu ci miesca pražyvańnia ŭ Polščy.

Jakaja pracedura i terminy razhladu?

Zhadanyja vyšej dakumienty treba padać u Vajavodskaje ŭpraŭleńnie pa miescy žycharstva.

Hramadzianie Biełarusi vyzvaleny ad nieabchodnaści apłočvać dziaržaŭnuju pošlinu.

U siarednim termin razhladu zajmaje ad 4 da 6 miesiacaŭ.

Jakija pieravahi daje humanitarny DNŽ?

prava žyć u Polščy;
mahčymaść padarožničać u zonie Šenhien 90 dzion na praciahu kožnych 180 dzion;
adkryty dostup da rynku pracy (bieź nieabchodnaści atrymlivać dazvoł na pracu).

Humanitarny DNŽ nie daje vam prava vieści pradprymalnickuju dziejnaść.

mahčymaść atrymańnia «pašparta zamiežnika»;
inšyja pravy zamiežnikaŭ, jakija majuć dazvoł na časovaje pražyvańnie ŭ Polščy.

Humanitarny dazvoł na žycharstva ŭ Litvie

Chto moža atrymać humanitarny DNŽ u Litvie?

Humanitarny DNŽ u Litvie mohuć atrymać biełarusy, jakija z pryčyny pieraśledu z boku niedemakratyčnaha režymu abo ryzyki represij z boku hetaha režymu nie mohuć viarnucca ŭ svaju krainu, kali pasrednikam pry ŭjeździe ŭ Litvu vystupiła Ministerstva zamiežnych spraŭ Litoŭskaj Respubliki.

Kolki času dziejničaje?

Termin dziejańnia humanitarnaha DNŽ u Litvie składaje 1 hod. Isnuje mahčymaść padaŭžeńnia.

Jakija dakumienty nieabchodny dla atrymańnia humanitarnaha DNŽ ?

Dla atrymańnia humanitarnaha DNŽ u Litvie treba padać nastupnyja dakumienty:

zajavu,
pašpart,
dakumienty, jakija paćviardžajuć, što asoba nie moža viarnucca ŭ svaju krainu,
chadajnictva Ministerstva zamiežnych spraŭ Litvy,
miedycynski polis,
dakumient, jaki paćviardžaje apłatu dziaržaŭnaj pošliny (160 jeŭra).

Pry atrymańni humanitarnaha DNŽ u Litvie nieabchodna zadekłaravać miesca pražyvańnia (zrabić heta možna jak u Departamiencie mihracyi pry padačy dakumientaŭ, tak i samastojna na praciahu adnaho miesiaca paśla atrymańnia DNŽ).

Jakaja pracedura i terminy razhladu?

Vy pavinny zapoŭnić elektronnuju zajavu na atrymańnie DNŽ z dapamohaj Litoŭskaj mihracyjnaj infarmacyjnaj sistemy (MIGRIS), prykłaści elektronnyja kopii dakumientaŭ, a taksama zabraniravać čas naviedvańnia adździaleńnia Departamienta mihracyi.

Paśla hetaha vy pavinny budziecie źjavicca ŭ pryznačany čas u abranaje adździaleńnie Departamienta mihracyi i padać dakumienty.

Termin razhladu zajavy na humanitarny DNŽ u Litvie składaje 3 miesiacy.

Jakija pieravahi daje humanitarny DNŽ?

prava žyć u Litvie;
mahčymaść padarožničać u zonie Šenhien 90 dzion na praciahu kožnych 180 dzion;
adkryty dostup da rynku pracy (bieź nieabchodnaści atrymlivać dazvoł na pracu);
prava vieści indyvidualnuju pracoŭnuju dziejnaść;
mahčymaść atrymańnia «pašparta zamiežnika»;
inšyja pravy zamiežnikaŭ, jakija majuć dazvoł na časovaje pražyvańnie ŭ Litvie.

Pašpart zamiežnika

Najaŭnaść dadatkovaj abarony, a taksama humanitarnaha DNŽ u Litvie ci Polščy dajuć mahčymaść atrymańnia «pašparta zamiežnika». Taki pašpart (prajazny dakumient inšaziemca) źjaŭlajecca alternatyvaj zvyčajnamu pašpartu pry pierasiačeńni hranic dziaržaŭ.

Chto moža atrymać pašpart zamiežnika ŭ Polščy ?

Vy možacie atrymać pašpart zamiežnika ŭ Polščy, kali:

u vas jość pastajanny dazvoł na žycharstva, dazvoł na znachodžańnie doŭhaterminovaha rezidenta ES, dadatkovaja abarona, dazvoł na znachodžańnie pa humanitarnych pryčynach abo časovy dazvoł na žycharstva na lubych padstavach (tolki dla hramadzian Biełarusi dziejničaje da 31 śniežnia 2023 hoda).

Biełarusy z humanitarnym DNŽ mohuć atrymać polski prajazny dakumient i pry padačy paśla 31 śniežnia 2023 hoda.

vaš pašpart stračany, paškodžany abo nieprydatny dla vykarystańnia, skončyŭsia termin jaho dziejańnia abo jaho nikoli nie było (tolki dla hramadzian Biełarusi dziejničaje da 31 śniežnia 2023 hoda).

Kolki času dziejničaje?

Termin dziejańnia polskaha «pašparta zamiežnika» składaje 1 hod.

Jakija dakumienty nieabchodna padać?

zajavu,
2 fatahrafii,
pašpart abo inšy dakumient, jaki śviedčyć asobu,
dakumienty, nieabchodnyja dla paćvierdžańnia abstavin, ukazanych u zajavie,
paćviardžeńnie rehistracyi pa miescy žycharstva.

Da 31 śniežnia 2023 hoda hramadzianie Biełarusi vyzvaleny ad abaviazku dakazvać, što jany nie mohuć atrymać novyja pašparty ŭ Biełarusi.

Jakaja pracedura i terminy razhladu?

Padać zajavu na atrymańnie pašparta inšaziemca nieabchodna ŭ Vajavodskaje ŭpraŭleńnie pa miescy žycharstva.

Hramadzianie Biełarusi vyzvaleny ad nieabchodnaści apłočvać dziaržaŭnuju pošlinu.

Termin razhladu składaje 30 dzion z momantu padačy ŭsich nieabchodnych dakumientaŭ.

Chto moža atrymać pašpart zamiežnika ŭ Litvie ?

Vy možacie atrymać pašpart zamiežnika ŭ Litvie, kali:

u vas jość prava na pastajannaje ci časovaje pražyvańnie ŭ Litvie;
u vas niama dziejnaha pašparta ci inšaha prajaznoha dakumienta;
vaš stary pašpart pavinien być pryznany ŭ Litvie stračanym, sapsavanym ci niesapraŭdnym;
pa abjektyŭnych pryčynach u vas adsutničaje mahčymaść atrymać novy pašpart abo prajazny dakumient ad kampietentnych uład dziaržavy vašaha pachodžańnia.

Kolki času dziejničaje?

Pašpart zamiežnika ŭ Litvie vydajecca na termin ad 3 miesiacaŭ da 5 hod (ale nie moža pieravyšać termin dziejańnia vašaha dazvołu na pražyvańnie ŭ Litvie).

Jakija dakumienty nieabchodna padać?

zajavu,
dziejny časovy abo pastajannych vid na žycharstva,
niesapraŭdny stary pašpart (kali jon jość),
padrabiaznaje tłumačeńnie abjektyŭnych pryčyn, jakija nie dazvalajuć vam atrymać novy pašpart u Biełarusi i (abo) dakumienty, jakija mohuć heta paćvierdzić,
dakumient, jaki paćviardžaje apłatu dziaržaŭnaj pošliny (65 jeŭra).

Kali vaš pašpart byŭ paškodžany abo stračany, taksama nieabchodna dać padrabiaznaje tłumačeńnie abstavinaŭ straty abo paškodžańnia pašparta i (abo) dakumienty, jakija mohuć heta paćvierdzić.

Jakaja pracedura i terminy razhladu?

Padać zajavu na atrymańnie pašparta zamiežnika nieabchodna ŭ adździaleńnie Departamienta mihracyi Litvy.

Dziaržaŭnaja pošlina składaje 65 jeŭra.

Rašeńnie prymajecca na praciahu 5 pracoŭnych dzion z momantu padačy zajavy. Kali rašeńnie stanoŭčaje, to pašpart vydaduć na praciahu 30 dzion z momantu padačy ŭsich nieabchodnych dakumientaŭ.

Nashaniva.com