Da 2050 hoda soniečnaja enierhija maje stać asnoŭnaj krynicaj elektraenierhii. Čamu heta važna
Amal usie raźvityja krainy śvietu siońnia staviać pierad saboj ambitnuju metu — dasiahnuć nulavych vykidaŭ, pašyrajučy vykarystańnie čystych krynic enierhii. U vypadku z soniečnaj enierhijaj revalucyjnyja źmieny, mahčyma, užo adbylisia.
30.10.2023 / 10:43
Fota: vecteezy
Za apošniaje dziesiacihodździe košt elektraenierhii ad soniečnych elektrastancyj istotna źniziŭsia: z 2010 pa 2022 hody — na 89%. Batarei, krytyčna nieabchodnyja dla zbałansavańnia soniečnaj enierhii na praciahu dnia i nočy, taksama pieražyli padobnuju cenavuju revalucyju. Ich košt prykładna na stolki ž pamienšaŭ za pieryjad z 2008 da 2022 hoda.
Hetyja padziei staviać važnaje pytańnie: ci pierajšło ŭžo čałaviectva toj pierałomny momant, kali soniečnaja enierhija hatovaja stać daminujučaj krynicaj vytvorčaści elektraenierhii na płaniecie? The Conversation pravioŭ nievialikaje daśledavańnie, praanalizavaŭšy i abjadnaŭšy apošnija technałahičnyja i ekanamičnyja danyja z 70 rehijonaŭ pa ŭsim śviecie ŭ makraekanamičnuju madel.
Vyniki atrymalisia šmatspadzieŭnymi: da siaredziny hetaha stahodździa soniečnaja enierhija budzie składać bolš za pałovu suśvietnaj vytvorčaści elektraenierhii.
Hety prahnoz značna pieraŭzychodzić lubyja papiarednija čakańni. U 2022 hodzie spravazdača Mižnarodnaha enierhietyčnaha ahienctva World Energy Outlook prahnazavała, što soniečnaja enierhija budzie składać tolki 25% vytvorčaści elektraenierhii da 2050 hoda.
Vytvorčaść soniečnaj enierhii stanie samaj vyhadnaj da 2030 hoda
Daśledčyki vyznačyli dva klučavyja faktary, jakija buduć stymulavać chutkaje pašyreńnie soniečnaj enierhii: jaje dastupnaść i chutkija terminy vytvorčaści. Tak, budaŭnictva soniečnaj elektrastancyi zvyčajna zajmaje ŭsiaho hod. Dla paraŭnańnia: budaŭnictva vietrakoŭ na ŭźbiarežžach moža zajmać da troch hadoŭ.
Bolš chutkaje budaŭnictva soniečnych elektrastancyj dazvalaje inviestaram atrymać ekanamičnuju vyhadu ad ich raniej, čym ad marskich vietravych elektrastancyj (i mnohich inšych krynic adnaŭlalnaj enierhii).
Uzajemadziejańnie hetych faktaraŭ utvaraje samaŭzmacnialny cykł. Pa miery taho jak vytvorcy i mantažniki buduć nabyvać bolš dośviedu, ceny, pavodle prahnozaŭ, buduć praciahvać źnižacca. Heta zrobić soniečnuju enierhiju jašče bolš pryvabnaj dla inviestaraŭ.
Prahnozy pakazvajuć, što siaredni košt vytvorčaści soniečnaj elektraenierhii istotna źnizicca — ažno na 60% z 2020 pa 2050 hod, navat kali ŭličyć rost popytu na zachoŭvańnie enierhii.
Kali hetyja prahnozy buduć dakładnymi, da 2030 hoda soniečnaja enierhija ŭ spałučeńni ź jaje nazapašvalnikami stanie samym tannym varyjantam vytvorčaści elektraenierhii amal va ŭsich rehijonach śvietu. Čakajecca, što ŭ tym ža hodzie (2030-m) pabudavać i ŭvieści ŭ ekspłuatacyju soniečnuju elektrastancyju budzie na 50% tańniej za budaŭnictva novych vuhalnych elektrastancyj u šaści asnoŭnych rehijonach suśvietnaj ekanomiki: ES, ZŠA, Indyi, Kitai, Japonii i Brazilii. Krainy, jakija praciahvajuć budavać infrastrukturu na asnovie karysnych vykapniaŭ, ryzykujuć pastavić svaje elektrajomistyja siektary ŭ istotna niavyhadnaje kankurentnaje stanovišča.
Karty, jakija pakazvajuć krynicy enierhii z samym nizkim siarednim koštam vytvorčaści elektraenierhii (uklučajučy nieabchodnaje zachoŭvańnie) u 70 rehijonach śvietu ŭ 2020, 2023, 2027 i 2030 hadach. Krynica: Nijsse et al. (2023) / Nature Communications, CC BY-NC-SA
Choć chutkaje pašyreńnie soniečnaj enierhii vyhladaje davoli vierahodnym scenarom raźvićcia padziej i moža pryvieści da vyklučna dastupnaj elektraenierhi, treba, adnak, pieraadoleć niekalki pieraškod.
Soniečnaja enierhija vielmi źmienlivaja, jana zaležyć ad takich faktaraŭ, jak čas sutak, siezon i ŭmovy nadvorja.
Kab uličyć hetuju źmienlivaść, elektryčnyja sietki pavinny być hnutka raspracavanyja: z ulikam patreb bolšaha nazapašvańnia i zachoŭvańnia enierhii. Heta, u pryvatnaści, zapatrabuje stvareńnia pašyranaj sietki kabielaŭ pieradačy, jakija złučajuć roznyja rehijony, i bolš inviestycyj u dadatkovyja adnaŭlalnyja krynicy enierhii, takija, jak viecier.
U budučyni, dzie budzie daminavać soniečnaja enierhija, taksama budzie istotny popyt na roznyja važnyja mietały i minierały. Faktyčna Mižnarodnaje enierhietyčnaje ahienctva prahnazuje, što da 2040 hoda patreby adnaŭlalnaj enierhietyki buduć składać prykładna 40% ad ahulnaha popytu na miedź, ad 60% da 70% — na nikiel i kobalt, a taksama amal 90% — na lityj.
Dla zabieśpiačeńnia stabilnych pastavak asnoŭnych materyjałaŭ u budučyni važnaj halinoj ekanomiki stanie pierapracoŭka adkidaŭ. Hieołahi buduć praciahvać pošuk novych radoviščaŭ, kab kampiensavać ryzyku, źviazanuju z kancentracyjaj zdabyčy karysnych vykapniaŭ u niestabilnych rehijonach.
Dostup da finansavych resursaŭ taksama jość najvažniejšym faktaram dla padtrymańnia rostu technałohij soniečnaj enierhii. U pieryjad z 2011 pa 2020 hod 75% usiaho klimatyčnaha finansavańnia było nakiravana ŭ Paŭnočnuju Amieryku, Zachodniuju Jeŭropu i Uschodniuju Aziju (u asnoŭnym, u Kitaj). Afryka, z druhoha boku, atrymała tolki 5% ad ahulnaha hłabalnaha finansavańnia za toj ža pieryjad. Adzin z patencyjnych šlachoŭ pieraadoleńnia hetaha deficytu finansavańnia — heta ŭkaranieńnie miechanizmaŭ, jakija strachujuć valutnuju i inviestycyjnuju ryzyku ŭ krainach Afryki i Azii.
Daśledčyki robiać vysnovu, što krainy i rehijony, jakija nie vykarystoŭvajuć adnaŭlalnych krynic enierhii ŭ svajoj enierhietycy, ryzykujuć stracić svaju kankurentnuju pieravahu, asabliva ŭ pramysłovych siektarach.
Kab zastacca kankurentazdolnymi, krainy pavinny paskarać svaje namahańni pa intehracyi soniečnaj enierhii ŭ svaje sietki, padtrymlivajučy inviestycyi ŭ dadatkovyja technałohii.
Čytajcie taksama:
Praryŭnaja hieatermalnaja technałohija vyrablaje 3,5 miehavata biezvuhlarodnaj enierhii
Vialikaja batareja zmoža zabiaśpiečvać enierhasiłkavańniem uvieś vaš dom amal tydzień