Эксперты назвалі праблемы беларускай культуры
Адток кадраў, эміграцыя і замяшчэнне расійскім кантэнтам.
24.11.2023 / 16:37
Эксперты паказалі некалькі даследаванняў пад агульнай назвай «Беларуская культура: стан і патрэбы актараў, перспектывы рэфармавання».
Кандыдат культуралогіі, рэдактар «Беларускага штогодніка» Вадзім Мажэйка па выніках працы адзначае такія праблемы беларускай культуры:
- замяшчэнне расійскім культурным прадуктам — расійскія кніжкі і артысты, чосы расійскіх другасортных зорак, якія пачынаюць замяняць у рэгіёнах беларускіх спевакоў;
- абвастрэнне хранічных праблем і агульная дэградацыя;
- недахоп кадраў, а ў існуючых — недахоп досведу і адукацыі, часам досвед налічвае толькі месяцы, новыя людзі не затрымліваюцца на пасадах у культуры;
- улада сістэмна не лічыць гэта праблемай.
Мажэйка звяртае ўвагу, што ў беларускай улады нібыта няма імпэту нават на сярэднія рэформы ў культурнай сферы, яна не ведае, дзеля чаго гэта рабіць. Каб стала лепей? Уладу, лічыць Мажэйка, прагрэс наўрад ці хвалюе, яны лічаць, што і цяпер усё файна.
Ён заўважае яшчэ адну праблему сённяшняй беларускай культуры: «Ставіцца знак роўнасці паміж сферай культуры і дзяржаўнымі ўстановамі сферы культуры. На тое, што адбываецца ў незалежным культурным сектары, дзяржава глядзіць з заплюшчанымі вачыма, па гэтых установах нават не збіраецца статыстыка».
Дырэктарка «ЕўраБеларусі» і кансультантка Беларускай Рады культуры Таццяна Пашавалава расказала пра ключавыя суб’екты беларускай незалежнай культуры. Яна аналізавала шлях культуры з падзей 2020-га да цяперашняга часу і падкрэсліла, што за гэты складаны перыяд культура мае не толькі страты (што відавочна), але і здабыткі.
Да апошніх Пашавалава адносіць творчы ўздым 2020-га і салідарызацыю культурных дзеячаў таго часу, якая дагэтуль захавала пэўную актуальнасць. Усё гэта спрыяла падвышэнню статусу і ролі беларускай культуры за мяжой і ўнутры краіны. З іншага боку, праз рэпрэсіі незалежная культура ўнутры Беларусі шмат у чым была выведзеная з легальнага поля, то-бок аказалася па-за законам. Сфера зазнала адток кадраў, беспрацоўе і эміграцыю. Развіццё беларускай культуры сёння шмат у чым магчымае толькі за мяжой, яна ператвараецца ў трансгранічную.
Таццяна адзначыла яшчэ адзін здабытак — тое, што ў 2020-м грамадства прысвоіла сабе пэўныя дамінанты беларускай незалежнай культуры. Прыклад — бел-чырвона-белы сцяг.
Але, паводле Пашавалавай, незалежным культурным дзеячам яшчэ і шмат чаго не стае. У прыватнасці, падчас азначанага даследавання яны казалі пра неабходнасць зладзіць арганізацыю, якая б стварыла і падтрымлівала сетку распаўсюду беларускіх кніг. Сярод іншых пажаданняў было заснаванне спецыялізаваных культурных медыя, стварэнне прома-груп і прадзюсарскіх цэнтраў для беларускіх выканаўцаў, у тым ліку маладых, і г.д. Але галоўнае — пляцоўкі, дзе дзеячы культуры маглі б прадстаўляць сябе і свае праекты, знаходзіць партнёраў, фонды і донараў.
Менеджарка праектаў Беларускай рады культуры Кацярына Раманчык дадала, што беларускай культуры не хапае адаптаваных адукацыйных праграм, арыентаваных на спецыфіку мастацтва, культуры і кіравання ў гэтай сферы. Таксама, кажа Раманчык, практычна не прадстаўленыя праграмы нефармальнай адукацыі, скіраваныя на беларускіх культурных менеджараў і культурных ці арт-актывістаў.
Беларускія календары на 2024 год: фантастычны выбар як унутры Беларусі, так і за мяжой
Святлана Курс: Пакуль леў ці конь жывыя, іх будуць лупіць з усіх бакоў