U kožnym Lenin, amal u kožnym Puškin, u nivodnym Skaryny i Kołasa. Jakija pomniki stajać u biełaruskich abłasnych centrach?
Kolki pomnikaŭ u biełaruskich abłasnych centrach? U jakim horadzie bolš za ŭsio Leninych? I dzie znachodzicca pomnik udzielnikam stvareńnia jadziernaha ščyta Savieckaha sajuza? Adkazy na hetyja pytańni možna znajści ŭ daśledavańni «Haradski miemaratyŭny łandšaft», jaki pravodziŭ instytut «Palityčnaja śfiera». Pra jaho asnoŭnyja vysnovy piša radyjo «Unet».
20.12.2023 / 23:13
Aŭtar daśledavańnia, historyk Andrej Mastyka, sabraŭ infarmacyju pra bolš čym tysiaču pomnikaŭ, šyldaŭ i miemaryjalnych znakaŭ u abłasnych centrach Biełarusi.
U siarednim na kožny horad prypadaje kala 200 miemaryjalnych abjektaŭ. Absalutnaja bolšaść ź ich — heta pomniki savieckija ci vajennyja.
U kožnym abłasnym centry jość pomnik Leninu, a ŭ Homieli — navat nie adzin. U kožnym abłasnym centry, za vyklučeńniem Hrodna, pastaŭleny pomnik Alaksandru Puškinu. Na abłasnyja centry Biełarusi prypadaje i niekalki pomnikaŭ Tarasu Šaŭčenku.
Ź biełaruskaj litaratury kankurencyju ruskamu i ŭkrainskamu paetam składajuć usiaho dva pomniki Janku Kupału i adzin — Uładzimiru Karatkieviču.
Francyska Skaryny ŭ miemaryjalnym łandšafcie abłasnych centraŭ niama, jak i Jakuba Kołasa.
Skrynšot z prezientacyi daśledavańnia «Haradski miemaratyŭny łandšaft»
Skrynšot z prezientacyi daśledavańnia «Haradski miemaratyŭny łandšaft»
Z bolš rańniaj historyi ŭ abłasnych centrach možna adšukać pamiatnyja znaki padziejam 1794 hoda ŭ Breście i paŭstancam 1863 hoda ŭ Hrodnie. Apošni ŭłady litaralna niadaŭna prybrali.
Skrynšot z prezientacyi daśledavańnia «Haradski miemaratyŭny łandšaft»
Skrynšot z prezientacyi daśledavańnia «Haradski miemaratyŭny łandšaft»
Samy dziŭny pomnik Andrej Mastyka, pa jaho pryznańni, znajšoŭ u Breście. Heta pamiatny znak «U honar i na słavu ŭdzielnikaŭ stvareńnia jadziernaha ščyta Savieckaha Sajuza». Historyk kaža, što pamiatny znak sučasny i adlustroŭvaje trahičnuju staronku historyi, kali vajskoŭcy z Bresckaha harnizona vymušanyja byli ŭdzielničać u jadziernych vyprabavańniach pad Śviardłoŭskam (ciapierašni Jekaciarynburh). Tady mnohija paciarpieli, ale pomnik całkam hieraičny — padaje ludziej nie jak achviar, a jak hierojaŭ.
Skrynšot z prezientacyi daśledavańnia «Haradski miemaratyŭny łandšaft»
Radyjo «Ŭnet» paprasiła aŭtara daśledavańnia skłaści partrety abłasnych centraŭ Biełarusi ŭ pomnikach. Voś što atrymałasia.
Brest
Niahledziačy na toje, što heta Zachodniaja Biełaruś, zachodniebiełaruski naratyŭ tut saviecki: Kamunistyčnaja partyja Zachodniaj Biełarusi, abjadnańnie Zachodniaj Biełarusi i BSSR. Što tyčycca pomnikaŭ raniejšaj historyi, to ich niašmat i tam daminuje rasijski impierski naratyŭ XIX stahodździa.
Što jašče tam možna adznačyć: aleju lichtaroŭ pa vulicy Hohala. Ale tam pryviazka da Hohala, da toj epochi, a nie da nacyjanalnaha kałarytu.
Siarod pomnikaŭ XX stahodździa całkam daminuje tema Vialikaj Ajčynnaj vajny, pamiežnikaŭ i h.d.
Viciebsk
Hety horad i ŭ pomnikach sprabuje zastavacca kulturnaj stalicaj Biełarusi. Heta možna zaŭvažyć va ŭšanavańni pamiaci Marka Šahała, miascovaj mastackaj škoły.
Viciebsk — heta adziny horad, dzie prysutničaje ŭ miemaryjalnym łandšafcie sučasnaja masavaja kultura — pamiatnyja znaki, źviazanyja sa «Słavianskim bazaram».
Ale jość i rasijski naratyŭ, jaki pranikaje ŭ pomniki, tym bolš što heta ŭschod Biełarusi.
Fota: travel.by
Homiel
Heta samy saviecki horad, tamu pieravažnaja bolšaść pomnikaŭ ci pryśviečana savieckaj eposie, ci ŭźviedziena padčas jaje. Tut najbolšaja kolkaść Leninych, navat jość pomničak maleńkamu Vałodziu Uljanavu. I bolš za ŭsio tut pomnikaŭ, źviazanych z Kastryčnickaj revalucyjaj.
Jość adzin miemaryjał, pryśviečany avaryi na Čarnobylskaj AES, a taksama šylda likvidataru.
U toj ža čas u Homieli ŭ miemaryjalnym łandšafcie davoli niakiepska pradstaŭlenyja dziejačy biełaruskaj navuki.
Hrodna
Horad padtrymlivaje svoj status nacyjanalna aryjentavanaha: tam najbolš i najlepš pradstaŭlena biełaruskaja historyja: epochi Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, Rečy Paspalitaj, adlustravanaja ŭ pamiaci Hrunvaldskaja bitva, jość pomnik Davidu Haradzienskamu, byŭ pamiatny znak paŭstancam 1863 hoda, ale jaho prybrali zusim niadaŭna.
Praŭda, šmat zachavałasia i savieckaha naratyvu: «Vialikaja Ajčynnaj vajna», jość pomniki i Dziaržynskamu, i Čapajevu, i Ščorsu.
Fota: grodno.in
Mahiloŭ
Tut najmienšaja kolkaść pomnikaŭ z usich abłasnych centraŭ Biełarusi. Možna prasačyć asablivaść uschodu Biełarusi — kałanijalny rasijski naratyŭ. Jość šmat savieckaha, hieraičnaha — abarona Mahilova, da prykładu.
Mahiloŭ — adziny horad, dzie pakul ušanavali «Dzień narodnaha adzinstva». Tut adrazu dva miemaryjalnyja abjekty na hetuju temu, ale jany dosyć niejtralnaha charaktaru.
Čytajcie taksama:
«Mienavita tut šlach vyrašyli paŭtaryć». Na Homielščynie nasadžajuć kult Kaciaryny II
U sercy Minska ŭstanoviać pamiatny znak z makietam Minskaha zamčyšča
Na terytoryi Kałožskaj carkvy chočuć pabudavać zvanicu. Užo pryvieźli zvany
«Danina pavahi našym bratam rasijanam». U Minsku adkryli pomnik Alaksandru Nieŭskamu