«My — reakcyja na toje, što adbyvajecca». Jak žyvuć i što stvarajuć brendy, jakija naradzilisia paśla biełaruskich pratestaŭ
2020 hod źmianiŭ Biełaruś u mnohich aśpiektach. Na fonie burnych pratestaŭ u śviecie biełaruskaj mody ŭźnikła novaja chvala kreatyvu. Hrupa dyzajnieraŭ skarystałasia momantam, kab zapuścić ułasnyja brendy. Jany napoŭnienyja ducham supracivu i nadziei. Dyzajniery i siońnia praciahvajuć kidać vyklik ciažkaściam, vykarystoŭvajuć svajo majsterstva, kab raskazvać pra kulturnuju samabytnaść, pieraasensoŭvajučy biełaruskuju modu ŭ čas pieramien. Z pradstaŭnikami niekalkich brendaŭ, jakija źjavilisia paśla 2020-ha, pahutaryła Palatno.
03.06.2024 / 16:29
Znivien: «Biełaruski mierč — heta markier»
Historyja brendu pačałasia ŭ 2021 hodzie. Stvaralnik Uładzimir žyŭ u Biełarusi, zajmaŭsia art-pratestam. Jon zachacieŭ stvaryć cišotki sa svaimi dyzajnami, ale heta było niebiaśpiečna ŭ biełaruskich umovach. Tak Uładzimir źviazaŭsia ź siabram Paŭłam, jaki na toj momant žyŭ u Polščy. Jany razam prydumali nazvu brendu «Žnivień» i pačali pradavać cišotki.
«Pieršy dyzajn — heta čyrvony prastakutnik na biełym fonie, a nie Make Belarus Zaebis Again, jak mnohija dumajuć. Pieršapačatkova my naradzilisia z pratestu, my — reakcyja na toje, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, tamu natchniajuć nas vidavočna ludzi, jakija iduć suprać sistemy, i nie tolki ŭ Biełarusi», — adznačaje Uładzimir.
Praca nad raźvićciom brendu dahetul zajmaje ŭvieś volny čas zasnavalnikaŭ. Pa słovach Uładzimira, kožny z tych, chto ŭdzielničaje ŭ pracy, układaje svoj prafiesijanalizm: prodaž, markietynh, viadzieńnie biznesu i hetak dalej. Uładzimir udakładniaje: «Kali kazać bolš ramantyčna i pryziemlena, to ŭkładvajem i čaścinku Biełarusi».
Cišotka «Moj rodny kut». Fota: Žnivień
Cišotka Make Belarus Zaebis Again. Fota: Žnivień
Cišotka «Biełarus biełarusu biełarus». Fota: Žnivień
Dla zasnavalnika «Žniŭnia» standartnaja biełaruskaja moda bačycca ŭ budučyni takoj, jakoj jana jość siońnia. Hałoŭnaje adroźnieńnie — tendencyja na nacyjanalnaje. Razam z tym dyzajnier padkreślivaje, što biełarusam treba abaviazkova nasić jarkija rečy:
«Kožny biełarus abaviazany mieć u harderobie jarkuju reč. Heta ružovaja kiepka, sałatavyja štany i navat jakaja-niebudź leapardavaja kurtka».
Niahledziačy ni na što, biełaruskija brendy papularnyja za miažoj. Asnoŭnyja klijenty «Žniŭnia» — maładyja biełarusy ŭ emihracyi. Pa słovach stvaralnika, brend raskazvaje nie tolki pra adzieńnie, a jašče i pra samavyjaŭleńnie.
«U emihracyi adčuvajecca tuha pa domu. Tut biełaruskaje — tvaja suviaź z rodnym krajem, z tymi ludźmi, što zastalisia. Biełaruski mierč — heta markier: «O, biełarus!». Kuplać biełaruski mierč varta pa dźviuch pryčynach: kali chočaš nievialikuju suviaź z radzimaj i kali chočaš padtrymać biełarusaŭ».
Samaja papularnaja reč siarod pakupnikoŭ — cišotka z nadpisam Make BelarusZaebis Again. Spačatku heta była tolki karcinka ŭ Instagram, a paśla jaje vyrašyli nadrukavać. Stvaralniki padkreślivajuć, što suviazi z Donaldam Trampam u ich brenda niama: «My jaho nie lubim, nam jon nie padabajecca, a jaho viadomuju frazu «make niešta čymści again« vykarystali za łakaničnaść i prostaść». Prodažy cišotki z hetym nadpisam składajuć 70% prodažaŭ ad usich astatnich pryntaŭ, kažuć stvaralniki.
U «Žniŭnia» jość šerah idej nakont nastupnych adzinak adzieńnia, mahčymyja kałabaracyi.
PRALIŬ: «Naša adzieńnie nosiać nie tolki biełarusy, ale palaki, niemcy, amierykancy»
Hety brend pačaŭsia z troch čałaviek — kazachstanca Dzianisa, biełarusaŭ Žory i Paŭła. Adzin sa stvaralnikaŭ brenda, Dzianis, jašče da zasnavańnia brendu zajmaŭsia roznymi biznes-prajektami. Paśla pierajezdu ŭ Polšču ŭ jaho asiarodździ źjaviłasia šmat biełarusaŭ. Pastupova Dzianis staŭ pahłyblacca ŭ biełaruskuju kulturu, tradycyju i movu.
«Mianie vielmi cikaviła toje, što pra Biełaruś ja tak mała čuŭ. Kali źjaviŭsia moj chłopiec Žora ź Biełarusi, adzin z zasnavalnikaŭ brenda, zachaciełasia padaryć jamu bajku ź biełaruskim arnamientam, vyšytym tym koleram, što i sama bajka».
Tak i pačałasia historyja «Praliva»: heta była pieršaja kalekcyja bajek «Vohnišča». Pieršuju kalekcyju, jak i ŭsie nastupnyja, stvaralniki źviazvali adpaviednym histaryčnym sensam. «Vohnišča» asacyirujecca z historyjaj śmierci Kastusia Kalinoŭskaha, a kalekcyja cišotak «Žyvie» maje palityčny kantekst. Stvaralniki ŭkładali ŭ «Praliŭ» mnohija sensy — baraćbu z zabaronami, pratest, luboŭ da Biełarusi.
Fota: praliu
Fota: praliu
Fota: praliu
«My chacieli stvaryć brend adzieńnia, jakoje kamfortna było b nasić. Adnak pry hetym detali adzieńnia našy klijenty mahli b adčuvać, zajaŭlać z honaram, što jany ź Biełarusi. Viadoma, u mižnarodnych ramkach heta jašče i pramocyja biełaruskaj kultury. Naša adzieńnie nosiać nie tolki biełarusy, ale palaki, niemcy, amierykancy».
Asnoŭnyja klijenty «Praliva» — maładyja ludzi. Brend asacyjuje siabie z domam, siamjoj i siabrami:
«Nasić biełaruskija brendy treba, kab nie stracić siabie i pamiatać, čamu my znachodzimsia ŭ dadzieny momant tam, dzie znachodzimsia».
Samy papularny pradukt u «Praliva» — cišotka «Žyvie». Pratatyp hetaj cišotki padaryła adna sa znajomych stvaralnikaŭ svajmu mužu, a jany prapanavali dapracavać dyzajn i vypuskać u ramkach kalekcyi. Za minuły hod pradali kala 200 štuk takich cišotak.
«Pieršapačatkova ŭ brend my ŭkładali, z majho boku, — kachańnie da majho muža-biełarusa i luboŭ da majho siabra, ź jakimi my sumiesna robim spravu, — raskazvaje Dzianis. — Užo paśla vyrašyli, što naš brend — heta pra toje, što kožny biełarus pavinien adčuvać honar za toje, što jon biełarus. Novyja kalekcyi źjaŭlajucca praz našy asabistyja historyi, paryvy źviazać novuju kalekcyju z našym dośviedam, histaryčnym i kulturnym kantekstam».
Ciapier «Praliŭ» pracuje nad novaj kalekcyjaj, jakaja budzie pakazvać suviaź biełarusaŭ z pryrodaj.
Proekt_Etika: «Kali hramadstva nie svabodnaje, to i moda nie moža być svabodnaj»
Stvaralnica Vola nie nazyvaje Proekt_Etika brendam.
«Brend — heta štości maštabnaje, niešta z historyjaj i vialikaj kamandaj. Ja pracuju adna i tolki try hady. Z časam, mahčyma, heta stanie brendam, a pakul što — prosta prajekt».
Prajekt pačaŭsia ź cikavaści Voli da tem ekałohii, ekałahičnych prablem. Kali raniej žančyna biazdumna pakupała adzieńnie, to paźniej zvyčki pačali źmianiacca, i jaje vybar adzieńnia taksama. Vola nazyvaje svaju pracu padarunkam, jaki vielmi pryjemny sercu.
«Ja ŭkładvaju ŭ pracu idei. Pieršaja ideja — heta ideja ekałahičnaj mody. Druhaja ideja — pieraasensavańnie biełaruskich tradycyj, bo mnie važna, kab maja praca źziała».
Fota: Proekt_Etika
Što tyčycca biełaruskaj sučasnaj mody, to žančyna bačyć jaje biełaruskaj i rodnaj. Jana ličyć, što moda pavinna być zasnavanaja na čymści biełaruskim, kab jana była bolš svabodnaj. Pa jaje słovach, pracesy ŭnutry krainy ŭpłyvajuć i na modu:
«Jany jaje zabivajuć, tamu što moda — sacyjalny kanstrukt. Kali hramadstva nie svabodnaje, to i moda nie moža być svabodnaj».
«Prajekt Etyka» ŭ asnoŭnym abirajuć maładyja ludzi. Stvaralnica kaža, što choča, kab «Etyku» asacyjavali sa ščyraściu. Niekatoryja rečy, jakija robić stvaralnica Vola, pradajucca ŭ adnym ekzemplary. A štości paŭtarajecca, naprykład, karali abo vyšyŭka.
«Na novyja dyzajny natchniaje ŭsio vakoł: ludzi, jakija pobač ci jakija daloka, pryroda, moda, eka-technałohii, biełaruskija tradycyi, historyi emihrantaŭ. Niadaŭna mnie zadali takoje ž pytańnie, i ja adkazała, što mianie natchniaje košt na arendu žylla. Musić, heta byŭ samy sumlenny adkaz».
Fota: Proekt_Etika
Fota: Proekt_Etika
Na dumku Voli, biełaruskija brendy treba padtrymlivać, bo tak my abirajem svajo mastactva. Časam heta mastactva ciažka zachavać, jak i kulturny kod biełarusaŭ.
«Heta vielmi kruty sposab pakazać hramadstvu, što ty biełarus, i što ty hanaryšsia hetym».
Jak kambinavać rečy z nacyjanalnymi matyvami z sučasnymi? Idei ad modnych biełarusak i biełarusaŭ
Anton Dolin raspavioŭ, navošta nadzieŭ cišotku ź litaraj Ŭ
Majtki ź dziaržaŭnym hierbam? Što źviazanaje ź Biełaruśsiu pradajuć u suśvietnych internet-kramach