Daśledčyca adšukała biełaruskija karani Epłbaŭm

Da historyi ab pradziedach łaŭreatki Pulitceraŭskaj premii, jakija pryjechali ŭ ZŠA z Kobryna, dadalisia detali.

07.06.2024 / 17:31

En Epłbaŭm. Skryn videa: malina_by / YouTube

En Epłbaŭm — amierykanskaja piśmieńnica i žurnalistka, historyk. U minułym redaktarka časopisaŭ The Economist i The Spectator, člen vydavieckaj rady The Washington Post. Uładalnica Pulitceraŭskaj premii. Maje biełaruskija karani (jaje prodki pachodziać z Kobryna). Žyvie ŭ Varšavie. U šlubie ź ministram zamiežnych spraŭ Polščy Radasłavam Sikorskim. Pryniała polskaje hramadzianstva.

U niadaŭnim vypusku tok-šou «Žyćcio-malina» na pytańnie Mikity Miełkaziorava pra jaje biełaruskija karani Epłbaŭm pryznałasia, što ŭ jaje siamji amal nichto ničoha nie pamiataje, bo staralisia jak maha chutčej zabyć i intehravacca ŭ amierykanskaje hramadstva. 

«U mianie nijakich viedaŭ pra toje, adkul jany dakładna pachodziać, ale ŭ mianie była nazva Kobryn, jakaja pieradavałasia praz try pakaleńni. Tamu ja dumaju, što heta praŭda. Ja była tam, ja tudy jeździła, navat napisała pra heta niekalki hadoŭ tamu», — raspaviała ŭ intervju amierkanskaja žurnalistka.

Epłbaŭm była ŭ Kobrynie ŭ 1990-ja, kali niekalki razoŭ pryjazdžała ŭ Biełaruś, pracujučy nad svajoj pieršaj knihaj «Between East & West».

Pytańnie biełaruskich karanioŭ Epłbaŭm zacikaviła biełaruskuju amatarku hienieałahičnych vyšukaŭ, jakaja zachacieła adšukać dakumienty, jakija b zmahli paćvierdzić hety fakt.

U pačatku pošukaŭ biełaruska źviarnułasia da zvyčajnaha artykuła ŭ Vikipiedyi, ź jakoha daviedałasia imia baćki łaŭreatki Pulitceraŭskaj premii — advakata Charvi Epłbaŭma. 

Abjava pra šlub Charvi Miłtana Epłbaŭma z Elizabiet Błum u «The Birmingham News». Fota: telehram-kanał «Poisk priedkov»

Vyjaviłasia, što šmat infarmacyi pa hienieałohii možna ŭziać sa zvyčajnych haziet, archiŭnyja vypuski jakich u zachodnich krainach adskanavany i vykładzieny ŭ volny dostup.

Tak u The Birmingham News, hałoŭnaj haziecie horada Birminhiema ŭ Ałabamie, adšukalisia abjavy pra zaručyny i viasielli, ź jakich stali viadomyja imiony dziadoŭ i pradziedaŭ žurnalistki. Baćkam Charvi Epłbaŭma byŭ Oskar, a jahonym dziedam — Džozief (Joseph Applebaum).

Viedajučy hetyja imiony, možna było ruchacca ŭhłyb amierykanskich pierapisaŭ nasielnictva pačynajučy z 1950 hoda. Pierapisy pravodzilisia kožnyja dziesiać hadoŭ, što dazvalaje adsačyć, kali źjaŭlajucca i źnikajuć tyja ci inšyja asoby ŭ rehijonie.

Zvarot ab naturalizacyi Iosifa Epłbaŭma, jaki prybyŭ z Kobryna. Fota: telehram-kanał «Poisk priedkov»

Na pierapisie 1910 hoda schiema biełaruskaj daśledčycy dała zboj — siamja Applebaum źnikła z vydačy pošuku. Źmiena adnoj litary ŭ proźviščy, z Applebaum na Epplebaum, dała adkazy na ŭsie pytańni — adšukaŭsia dakumient, u jakim paznačana, što Iosif (jon ža Džozief) Epłbaŭm sa svajoj žonkaj Doraj z Kantarovičaŭ prybyli z Kobryna ŭ Ńju-Jork u 1898 hodzie.

U 1880-ja hady rezka vyrasła kolkaść jaŭrejskich mihrantaŭ, jakija pryjazdžali ŭ Złučanyja Štaty z Rasijskaj impieryi. Pryčynaj było nie tolki imknieńnie da ekanamičnych svabod i novych mahčymaściej, ale i dziaržaŭny antysiemityzm, pravavyja abmiežavańni i pieraśled jaŭrejaŭ u Rasii.

Zabojstva ŭ 1881 hodzie cara Alaksandra II naradavolcami spryčyniłasia da masavych pahromaŭ u paŭdniovaj častcy impieryi, pieravažna na terytoryi siońniašniaj Ukrainy i Małdovy. Byli ŭviedzieny jašče bolšyja abmiežavańni ŭ pravach jaŭrejaŭ, jakija viadomyja jak «Majskija praviły». Z novaj siłaj pahromy adnavilisia ŭ 1890-ja hady, kali z terytoryi Biełarusi i vyjechała siamja Epłbaŭm.

Jak źmienicca śviet, kali Tramp stanie prezidentam? Razvažaje Epłbaŭm

«Pieramoha ŭ Biełarusi ŭ 2020-m hodzie mieła b vialiki palityčny ŭpłyŭ na astatniuju Jeŭropu» — En Epłbaŭm

Z čaho pačynać šukać prodkaŭ. Karysnyja sajty

Vyjaviłasia, što salist «Pieśniaroŭ» Leanid Bartkievič — rodzič adnaho z ajcoŭ BNR

F. Raŭbič