50 dzieciam admovili. U biełaruskamoŭnaj himnazii Vilni zamała miescaŭ, baćki prosiać nabirać bolš kłasaŭ
U Vilni prablema: nie ŭsie achvotnyja vučycca pa-biełarusku mohuć trapić u himnaziju imia Francyska Skaryny. U 2019 hodzie ŭ himnazii na 1 vieraśnia było 234 vučni, u 2023-m amal udvaja bolej — 408. Baćki sprabujuć damahčysia pavieličeńnia naboru, ale pakul biez pośpiechu.
24.07.2024 / 12:52
Vilenskaja himnazija imia Francyska Skryny. Fota z sajta himnazii
Sioleta 50 dziaciej, baćki jakich padali zajaŭki ŭ Skarynaŭku (adzinuju ŭ Litvie biełaruskamoŭnuju ŭstanovu adukacyi), atrymali admovu. Takija ličby nazyvajuć baćki. U minułym hodzie situacyja była anałahičnaj, tamu źjaviłasia inicyjatyŭnaja hrupa baćkoŭ. Bolšaść ź ich składajuć ludzi, jakija apynulisia ŭ Vilni paśla 2020 hoda, ale jość i tyja biełarusy, jakija daŭno žyvuć u Litvie. Hałoŭnaja meta — pašyryć mahčymaści dla biełaruskich dziaciej navučacca na rodnaj movie.
— Spačatku była ideja stvaryć jašče adnu biełaruskamoŭnuju škołu, bo Skarynaŭskaja himnazija pierapoŭniena i mohuć być składanaści z tym, kab vyłučyć pamiaškańni dla novych kłasaŭ, — raskazaŭ «Našaj Nivie» tata dźviuch dziaŭčatak Vadzim.
Ale baćki zrazumieli, što dabicca adkryćcia novaj ustanovy adukacyi na siońnia nierealna, tamu prosiać chacia b pašyryć užo isnujučuju biełaruskuju himnaziju.
Da 2021 hoda Skarynaŭcy, naadvarot, składana było nabrać nieabchodnuju kolkaść biełaruskamoŭnych vučniaŭ. U vyniku administracyja himnazii navat zaachvočvała pastupać dziaciej ź litoŭskich siemjaŭ, jakija chacieli vučycca na ruskaj movie. Baćki razumieli, što heta było adekvatnaje rašeńnie dla vyžyvańnia navučalnaj ustanovy.
Ale pačynajučy z 2021 hoda ŭ Vilniu skiravaŭsia patok biełarusaŭ, jakija ratavalisia ad represij u Biełarusi. Pryčym heta byli pieravažna ludzi z vysokim uzroŭniem adukacyi i nacyjanalnaj śviadomaści, IT-śpiecyjalisty, intelektuały, kvalifikavanyja kadry. Mnohija ź ich chacieli b hadavać dziaciej u biełaruskamoŭnaj himnazii.
Miescaŭ stała ŭ himnazii stała brakavać.
Mama chłopčyka, jakoha sioleta nie ŭziali ŭ Skarynaŭku, padzialiłasia mierkavańniem u sacyjalnych sietkach:
— Ciapier u Vilni šmat biełaruskich dziaciej, i im by iści vučycca ŭ biełaruskuju himnaziju. Adnak jany tudy nie mohuć trapić, bo miescaŭ niama. Cicha nie zadavalniajuć zajaŭki i tym samym vyšturchoŭvajuć dziaciej u ruskamoŭnyja škoły.
Sama žančyna adznačyła, što jana vymušana addała syna ŭ litoŭskamoŭnuju škołu. Praz hod chłopčyk užo dobra razmaŭlaje, čytaje i piša na litoŭskaj. Niahledziačy na toje, što syn adaptavaŭsia na novym miescy, maci pa-raniejšamu choča pieravieści jaho ŭ Skarynaŭskuju himnaziju, kab jon vučyŭ rodnuju movu.
Siarod tych, chto atrymaŭ admovu ŭ himnazii imia Francyska Skaryny, była i dačka Maryny Abramovič. Žančyna nie biez sumu adznačaje, što ŭžo treci hod zapar nie moža addać dzicia ŭ adzinuju biełaruskamoŭnuju himnaziju ŭ Vilni.
— My kansultavalisia i ź vilenskim samakiravańniem (tak u Vilni nazyvajecca harvykankam — NN). Źbirali podpisy, kab stvaryli bolš biełaruskamoŭnych miescaŭ u škołach — pieršapačatkova sabrali bolš za 300. My taksama razumieli, što budzie pytańnie i z pošukam nastaŭnikaŭ dla novych vučniaŭ, tamu na praciahu hoda dapamahali biełaruskim nastaŭnikam paćviardžać svaje dypłomy ŭ Litvie. Heta była i svajho rodu padtrymka, bo nastaŭnikam ź Biełarusi nie vielmi prosta pracaŭładkavacca ŭ inšaj krainie.
Maryna adznačaje: biełarusy ŭ Litvie aficyjna ličacca nacyjanalnaj mienšaściu i zhodna ź miascovym zakanadaŭstvam majuć prava na adukacyju na rodnaj movie.
Žančyna kaža, što inicyjatyŭnaja hrupa padkazvała dyrekcyi himnazii roznyja varyjanty. Adnym ź ich było stvareńnie filijałaŭ Skarynaŭki.
— Nasamreč, u Vilni heta dastatkova častaja praktyka, kali adna škoła maje niekalki filijałaŭ u roznych rajonach horada.
Na praktycy heta vyhladaje tak: kali ŭ adnoj škole nie vielmi šmat vučniaŭ i isnujuć volnyja pamiaškańni, haradskija ŭłady mohuć puścić u ich dla zaniatkaŭ dziaciej ź inšaj škoły. Tady ŭ adnym budynku isnujuć niekalki ŭstanoŭ adukacyi adnačasova.
Maryna kaža, što zhodna ź litoŭskim zakanadaŭstvam, minimum dziaciej u adnym kłasie dla škoł nacyjanalnych mienšaściaŭ — 12 čałaviek, maksimum — 26. To-bok tearetyčna možna było b padzialić pierapoŭnienyja kłasy Skarynaŭki napałovu — i dzieci, i piedahohi ad hetaha b tolki vyjhrali. Plus źjaviłasia b mahčymaść usio ž nabrać bolš biełaruskich dziaciej.
— Dziaciej dastatkova, kab adkryć jak minimum jašče adnu pačatkovuju škołu. Možna było b adkryć dadatkovyja paraleli Skarynaŭki, jakija b znachodzilisia ŭ inšych škołach — ale dzieci vučylisia b na biełaruskaj.
Aburaje žančynu i toje, što ciapier u Skarynaŭcy šmat dziaciej navučajecca na ruskaj movie — choć u Vilni dastatkova ruskamoŭnych škoł i himnazij, a biełaruskamoŭnaja ŭsiaho adna, i dobra było b, kab pry nabory ŭ jaje addavali pieravahu biełaruskamoŭnym.
Baćki ź inicyjatyŭnaj hrupy kažuć, što zdavacca nie źbirajucca i buduć praciahvać pracu.
— Budziem znoŭ sustrakacca ź vice-meram, šukać niejkija varyjanty.
U administracyi Vilenskaj himnazii imia Francyska kamientujuć situacyju:
— Na žal, na siońnia nie bačym mahčymaści pašyreńnia himnazii, i ab hetym nieadnarazova havaryli baćkam ź inicyjatyŭnaj hrupy. Pryjom vučniaŭ u himnaziju idzie ŭ adpaviednaści z paradkam, paćvierdžanym haradskim samakiravańniem, i vučni buduć pryniatyja ŭ himnaziju ŭ tym vypadku, kali ŭ kłasach buduć volnyja miescy (apošni etap pryjomu 26 žniŭnia).
Kolki zajavak budzie sioleta i kolki z achvotnych zmohuć pryniać u himnaziju, stanie viadoma 27 žniŭnia, paśla etapu pryjomu.
Vučniaŭ stała amal u dva razy bolej. Jak źmianiłasia Vilenskaja himnazija Skaryny paśla 2020-ha
U Vilni adkryjecca dadatkovy pieršy kłas ź biełaruskaj movaj navučańnia
Biełarusy Vilni stvaryli inicyjatyŭnuju hrupu dla adkryćcia novaj biełaruskamoŭnaj škoły