У Венесуэле праходзяць выбары прэзідэнта. Мадура можа страціць уладу
У нядзелю венесуэльцы галасуюць на прэзідэнцкіх выбарах. Цяперашні прэзідэнт Нікалас Мадура, які заняў гэтую пасаду пасля смерці Уга Чавеса ў 2013 годзе, балатуецца на трэці тэрмін запар. Яго галоўны супернік — былы дыпламат Эдмунда Гансалес. Яго падтрымлівае кааліцыя апазіцыйных партыяў, расказвае BBC.
28.07.2024 / 15:32
Нікалас Мадура, які заняў гэтую пасаду пасля смерці Уга Чавеса ў 2013 годзе, балатуецца на трэці тэрмін запар. Фота: AP Photo / Fernando Vergara
Па апытаннях Гансалес значна апярэджвае дзейнага прэзідэнта. Аднак мінулыя выбары ў 2018 годзе сусветная супольнасць у масе сваёй не прызнала ні свабоднымі, ні сумленнымі, таму ёсць асцярогі, што вынікі і гэтых выбараў будуць падтасаваныя, калі Мадура не набярэ патрэбны вынік.
Гэтыя асцярогі ўзмацняюцца тым, што Мадура заявіў сваім прыхільнікам, што пераможа ў любым выпадку. Акрамя таго, у краіне знаходзіцца толькі невялікая колькасць незалежных назіральнікаў за выбарамі — чацвёра ад Арганізацыі Абʼяднаных Нацый і невялікая тэхнічная група з Цэнтра Картэра. Кіраўнік выбарчай камісіі Венесуэлы — блізкі паплечнік Мадуры — адклікаў запрашэнне назіральнікам ЕС.
Не запрасілі і былога прэзідэнта Аргентыны Альберта Фернандэса — пасля яго заявы аб тым, што ўрад Мадуры павінен змірыцца з магчымай паразай на выбарах. Пры гэтым у краіну прыбылі сотні гасцей з краін-саюзніц Венесуэлы.
Апазіцыя тым часам мабілізавала тысячы людзей для працы ў якасці назіральнікаў на асобных выбарчых участках.
Нягледзячы на шматлікія перашкоды, з якімі сутыкнулася апазіцыя, у тым ліку пастаянныя пераследы і арышты больш за 100 удзельнікаў яе кампаніі з пачатку года, яна настроена аптымістычна.
Апытанні грамадскай думкі даюць яе кандыдату такую вялікую перавагу над Мадурам, што таму не ўдасца «скрасці выбары», лічаць у штабе апазіцыі. Праўда, урад Венесуэлы адмахнуўся ад вынікаў апытанняў, і сцвярджае, што ў іх лідзіруе якраз Мадура.
Напярэдадні галасавання Мадура папярэджваў аб «крывавай лазні» ў выпадку сваёй паразы. Гэтая заява выклікала рэдкі папрок з боку лідара бразільскіх левых Луіса Інасіу Лулы да Сілвы. Па словах Лулы, Мадуру трэба засвоіць, «што калі ты перамагаеш, то застаешся ва ўладзе, а калі прайграеш, то сыходзіш».
У якасці сімвала сваёй перадвыбарнай кампаніі Мадура выкарыстаў выяву байцавога пеўня, а сама кампанія прайшла пад ваяўнічымі лозунгамі.
«Мы атрымалі перамогу над тысячай бур. Яны не змаглі перамагчы нас і ніколі не змогуць», — сказаў ён на заключным мітынгу, спасылаючыся на некаторыя з праблем, з якімі яму давялося сутыкнуцца за 11 гадоў знаходжання ва ўладзе.
Пасля перавыбрання ў 2018 годзе Мадура спыніў спробу лідара апазіцыі Хуана Гуайдо абвясціць сябе законным прэзідэнтам.
Гуайдо, які абʼявіў сябе пераможцам, падтрымалі больш за 50 краін, уключаючы ЗША і ЕС, аднак Мадура спадзяваўся на лаяльнасць венесуэльскіх сіл бяспекі. У выніку паралельны ўрад Гуайдо так і не запрацаваў, а Мадура скарыстаўся выпадкам, каб прадставіць сябе ў якасці «абаронцы суверэнітэту Венесуэлы». На заключным мітынгу напярэдадні выбараў ён пра гэта нагадаў: «У нядзелю мы дакажам гэта фашыстам, імпэрыялізму. Мы будзем крычаць: «Жыве Венесуэла, мая любімая радзіма».
Аднак многія крытыкі Мадура лічаць, што гэтыя выбары — першыя за апошнія дзесяць гадоў, на якіх большасць апазіцыі здолела абʼяднацца, выставіць адзінага кандыдата і не байкатуе галасаванне — могуць даць шанец, каб скінуць яго з пасады прэзідэнта.
Улады краіны забаранілі балатавацца адзінаму кандыдату ад апазіцыі Марыі Карыне Мачада. Аднак праціўнікі Мадуры ў рэкордныя тэрміны абʼядналіся вакол 74-гадовага Эдмунда Гансалеса, які прыйшоў ёй на замену.
Сярод іншага апазіцыя абяцае, што ў выпадку перамогі мільёны венесуэльцаў, якія ўцяклі ад палітычнага і эканамічнага крызісу, у які завяла краіну адміністрацыя Мадура, змогуць вярнуцца.
З Венесуэлы эмігравалі ўжо 7,8 мільёнаў жыхароў і, паводле апытанняў, у выпадку перамогі Мадуры гэты адток можа павялічыцца. Таму за выбарамі будуць уважліва сачыць у ЗША і краінах Лацінскай Амерыкі, куды масава бягуць венесуэльцы.
Куба, Кітай, Іран і Расія — блізкія саюзнікі адміністрацыі Мадуры — таксама будуць уважліва сачыць за сітуацыяй, паколькі перамога Гансалеса, хутчэй за ўсё, прывядзе да змены курсу і арыентацыі новага ўрада на ЗША.
На шматтысячным перадвыбарчым мітынгу Гансалес таксама заявіў, што надышоў «час аднавіць дэмакратыю» — гэта відавочная спасылка на той факт, што за 25 гадоў знаходжання ва ўладзе кіруючая партыя PSUV атрымала кантроль не толькі над выканаўчай, але і над заканадаўчай і, у значнай ступені, над судовай уладай.
Найбольшую занепакоенасць у апазіцыі выклікае тое, што ў выбарчай камісіі Венесуэлы працуюць лаяльныя ўраду людзі.
Галасаванне праводзіцца электронным спосабам, і чакаецца, што выбаркам абʼявіць вынікі позна вечарам у нядзелю. Пераможца павінен быць прыведзены да прысягі 10 студзеня 2025 года.