Chto zamiest Cichanoŭskaj? Knyrovič: Kankretnych prapanoŭ niama
Frakcyja ŭ Kaardynacyjnaj radzie «Biełarusy» na čale z Alaksandram Knyrovičam, Vadzimam Prakopjevym i Andrejem Jahoravym zajaviła, što mandat Cichanoŭskaj skončycca 9 žniŭnia 2025 hoda. «Ličym, što pałažeńnie ab biesterminovym padaŭžeńni mandata Śviatłany Cichanoŭskaj u jakaści nacyjanalnaj lidarki, zamacavanaje ŭ «Pratakole ab uzajemadziejańni KR, APK i Ofisa Śviatłany Cichanoŭskaj», niedapuščalna i padryvaje davier da ŭsich demakratyčnych sił Biełarusi ŭ cełym», — havorycca ŭ zajavie frakcyi.
08.08.2024 / 16:38
Raspytali ekanamista i biznesoŭca Alaksandra Knyroviča nakont taho, kaho jany bačać za alternatyvu Śviatłanie Cichanoŭskaj i jak źbirajucca arhanizavać vybary nacyjanalnaha lidara ŭ siońniašnich realijach.
Alaksandr Knyrovič. Fota: «Naša Niva»
«Naša Niva»: Vy zajavili, što mandat Śviatłany Cichanoŭskaj jak nacyjanalnaha lidara z 9 žniŭnia 2025 hoda budzie niesapraŭdnym da prachodžańnia novaj pracedury paćvierdžańnia. Jak vy bačycie hetuju praceduru?
Alaksandr Knyrovič: My miarkujem, što pra heta jašče nadta rana kazać, tamu što da hetaha momantu jašče kala hoda, i jašče adbudziecca dosyć vialikaja kolkaść palityčnych padziej. Ja b ukazaŭ na toje, što «jak by vybary» Łukašenki projduć ci ŭ lipieni, ci ŭ lutym 2025 hoda.
Plus na haryzoncie nas čakajuć niejkija padziei vakoł frontu va Ukrainie i, mahčyma, niekatoraje spynieńnie bajavych dziejańniaŭ z reakcyjaj na heta jeŭrapiejskich krain. I ad taho, u jakoj situacyi my apyniemsia pryblizna ŭ pačatku leta-2025, mocna zaležyć patreba ŭ samim paniaćci «nacyjanalny lidar», patreba ŭ adzinym lidarstvie.
Tamu hetaja razmova zaŭčasnaja, ale kali delehaty KR nie pabajalisia prajści praz praceduru hałasavańnia, nie pabajalisia cisku na ich i piesimizmu, to i na nastupnaj stadyi pracy čałaviek na pazicyju lidara ci struktura pavinny prajści praź niejkuju vybarnuju praceduru paćvierdžańnia svaich paŭnamoctvaŭ.
Ale jakaja jana budzie, pra heta varta kazać užo ŭ nastupnym hodzie.
«NN»: Ale vy padniali hetuju temu mienavita ciapier. I kali zhadvać vybary ŭ KR treciaha sklikańnia, to sami delehaty byli niezadavolenyja finalnaj kolkaściu tych, chto prahałasavaŭ, — 6 723 čałavieki. Ujavim, što ŭ vybarach nacyjanalnaha lidara paŭdzielničaje krychu bolš, hetaha budzie dastatkova dla lehitymnaści?
AK: Pryčyna taho, čamu my pačali pra heta razmaŭlać ciapier, — heta padpisańnie taho samaha dakumienta, Pałažeńnia ab uzajemadziejańni, tryma bakami — ofisam Śviatłany Cichanoŭskaj, Abjadnanym pierachodnym kabinietam i śpikieram KR ad imia KR. Dzie niejkim čynam pryncypovaje pytańnie pra dalejšyja paŭnamoctvy Cichanoŭskaj apynułasia akuratna ŭstaŭlenaje pamiž inšych techničnych punktaŭ. To-bok, pryncypova važnaje dla ŭsioj demakratyčnaj supolnaści pytańnie było maleńkaj častkaj techničnaha dakumienta. Mienavita tamu my ciapier pra heta kažam. Nijakaj inšaj pryčyny kazać pra heta, naturalna, niama.
Usich pužajuć vybary. Naturalna, siońniašni mandat Cichanoŭskaj zasnavany na bolšaści, atrymanaj joj u žniŭni 2020 hoda. I, kaniečnie, vybary, zroblenyja pa kalcy z vybarami ŭ KR, nie mohuć dać pryncypova novaha vyniku (moža być, tam budzie nie 6 723 čałavieki, a 67 tysiač, ale heta pryncypova ničoha nie mianiaje). Praviadzieńnie takoha kštałtu vybaraŭ siońnia było b palityčnym samahubstvam.
Ale, pa-pieršaje, efiekt žniŭnia-2020 u lubym vypadku nie źjaŭlajecca viečnym. Nam pryjdziecca pahladzieć praŭdzie ŭ vočy i źmierać realny ŭzrovień padtrymki, u kolki b nam heta ni abyšłosia. Čym raniej my heta zrobim, tym budzie lepš i sumleńniej.
Kaniečnie ž, my nie prapanoŭvajem pramy paŭtor vybaraŭ u KR. Jašče raz padkreślu, što, mahčyma, pryjdziecca znajści niejkija inšyja formy, pra jakija pakul rana kazać.
«NN»: Vy kažacie pra «źmierać realny ŭzrovień padtrymki». Jak heta siońnia mahčyma, asabliva siarod biełarusaŭ unutry krainy, z ulikam niebiaśpiečnaści ich udziełu ŭ lubym palityčnym varušniaku z ryzykaj kryminalnych spraŭ?
AK: U nas na siońnia niama hatovaha adkazu, niama hatovaha miechanizma, ale, miarkuju, što praz 8-10 miesiacaŭ my prapanujem niešta. Ale siońnia chaciełasia b zafiksavać, što praciah paŭnamoctvaŭ u takoj nievyjaŭnaj formie — praz adzin skaz u inšym dakumiencie, jaki nie tyčycca hetaha važnaha pytańnia, dla nas niedapuščalna. Tym bolš, što my źjaŭlajemsia častkaj KR, niachaj i mienšaściu. Tamu kali Anžalika Mielnikava (śpikierka KR. — «NN») padpisvaje hety dakumient ad našaha kalektyŭnaha imia, my ličym patrebnym vykazać ułasnaje staŭleńnie da hetaha.
«NN»: Chto moža być alternatyŭnym kandydatam na pazicyju naclidara, na vašu dumku?
AK: Padajecca, hetaje pytańnie zaŭčasnaje. Vykažu tut prosta asabistaje mierkavańnie, nie ŭzhodnienaje z frakcyjaj. Ja kazaŭ pra heta i na kanfierencyi «Novaja Biełaruś».
Nacyjanalny lidar — heta nie status, jaki dajecca niejkimi podpisami na niejkich papierkach. Hetuju rolu treba paćviardžać štodzień svaimi dziejańniami, učynkami. I całkam mahčyma, što nam siońnia ŭvohule jana nie patrebnaja va ŭmovach padzieńnia davieru da dziejnaści demakratyčnych struktur.
Takaja farmalizacyja i raździmańnie ŭłasnaj značnaści ŭ pieryjad spadańnia cikaŭnaści chutčej škodzić.
Tamu ja b skazaŭ, što na siońnia nam nie patrebny ahulnanacyjanalny lidar. Ale, mahčyma, jon źjavicca — niejki adkazny čałaviek, jaki ŭsio ž budzie adšturchoŭvacca ad demakratyčnych pryncypaŭ. Budzie bačyć budučyniu, budzie aŭtarytetam dla značnaj častki biełaruskaha hramadstva.
Kankretnych prapanovaŭ u vyhladzie «davajcie vyłučym na hetuju rolu Knyroviča-Prakopjeva-Jahorava» ŭ nas niama. Heta było b krychu samanadziejna i śmiešna.
«NN»: Ujavim, što na palityčnym poli siońnia źjaŭlajecca novy pradstaŭnik ad imia ŭsich biełarusaŭ. Heta abnulaje ŭsiu raniej praroblenuju Cichanoŭskaj pracu z ustalavańniem zamiežnych kantaktaŭ, naładžvańniem suviaziaŭ. Ci vy dumajecie, što jeŭrapiejskija palityki buduć razmaŭlać ź lubym?
AK: Hetaje pytańnie nahadvaje «Kali nie jana, to chto?». Ale davajcie pahladzim na realnaść.
Ja nie chacieŭ by ŭ karotkim intervju davać paŭnavartasnuju acenku dziejnaści Śviatłany Cichanoŭskaj. Ja liču, što kožny dzień jana ździajśniaje asabisty čałaviečy podźvih, i jaje mandat na praviadzieńnie svabodnych vybaraŭ u Biełarusi, jaki joj dali ŭ žniŭni 2020-ha, ja nijakim čynam nie asprečvaju. Ja liču, što hety mandat budzie dziejničać doŭha, i jon jakraz nie pryviazany da 2025-ha hoda.
Ale kali my z vami pahladzim na plonnaść sustreč Śviatłany Cichanoŭskaj za čatyry hady… Sankcyi ŭvodziacca suprać prostych biełarusaŭ, i demakratyčnyja siły daviedvajucca pra ich tolki ŭ toj momant, kali biełarusaŭ pačynajuć razvaročvać na miažy i pierastajuć afarmlać im TaxFree. Sankcyi ž uvodziacca na bazie dakumientaŭ demakratyčnych sił — tam, dzie napisana, što my patrabujem harmanizacyi sankcyj suprać režymaŭ Biełarusi i Rasii. A ŭ nas atrymlivajecca harmanizacyja sankcyj suprać hramadzian.
Da plusaŭ možna adnieści zusim niašmat — naprykład, stvareńnie čarhovaha fondu i napaŭnieńnie jaho hrašyma.
Kaniečnie, ni ŭ kaho na siońnia niama bolšaj bazy kantaktaŭ, bolšych mahčymaściaŭ pazvanić umoŭnamu Bajdenu i parazmaŭlać ź im. Ale chiba kantakty z zachodnimi lidarami źjaŭlajucca hałoŭnym dla pazicyi nacyjanalnaha lidara?
Mnie padajecca, što hetaja paznavalnaść — jana važnaja, ale heta ŭsio ž uskosny faktar. Kudy važniej, mnie padajecca, niejki davier z boku biełarusaŭ i ŭpłyŭ na ich punkt hledžańnia, jak minimum, a jak maksimum — na ich dziejańni. Ja chacieŭ by, kab my nie zapluščvali vočy na karysnaść hetych kantaktaŭ: hod za hodam hublajecca ich efiektyŭnaść, jak i ŭzrovień razmovy.
«NN»: Ale znoŭ ža, jak my źmierajem realny davier biełarusaŭ da luboha z kandydataŭ na pazicyju lidaram zvacca?
AK: My sapraŭdy ŭ heta ŭpirajemsia. Ale ŭ nas jość jašče ad 8 da 10 miesiacaŭ, kab adkazać na heta pytańnie samim sabie.
U maim vypadku, kali b my vybirali nacyjanalnaha lidara siońnia, ja b pakinuŭ hetaje miesca vakantnym.
Roza Turarbiekava patłumačyła, čamu pajšła z Kaardynacyjnaj rady