«Накшталт сумоўя». Экс-палітвязень распавёў, як у калоніі прапануюць пісаць прашэнне аб памілаванні
Палітвязень Сяргей вызваліўся з калоніі гэтым летам — ён быў асуджаны па адным з пратэсных артыкулаў. Ён распавёў «Медыязоне», што з чэрвеня ў калонію пачалі прыязджаць пракуроры і выклікаць палітвязняў на гутаркі, прапаноўваючы ім пісаць прашэнні аб памілаванні.
19.08.2024 / 19:02
Ілюстрацыя: Нікола Нідвора / Медыязона
«Ставіліся насцярожана, думалі, гэта можа быць хітрасцю»
Па словах Сяргея, у чэрвені некаторых палітвязняў з яго калоніі пачалі выклікаць «пракуроры» і размаўлялі з імі аб памілаванні.
«Спачатку ўсё было на ўзроўні чутак: бачылі ў ВК «нейкіх людзей». Але туды ўвесь час хтосьці прыязджае: следчыя, пракуроры, упраўленне асабістай бяспекі. Вядуць гутаркі, бяруць паказанні. А потым інфармацыя стала распаўсюджвацца па ланцужку, што вось, кажуць пра памілаванне, аднаго выклікалі, ён другому расказаў і пайшло».
Тады гаворка ішла аб некалькіх падобных выкліках.
«Ставіліся насцярожана, думалі, што гэта можа быць хітрасцю. Нібыта праявяць жэст добрай волі, скажуць «Хлопцы, пішыце», нешта паабяцаюць, але ў выніку нікога не вызваляць».
Потым, як кажа Сяргей, выклікаць на размову і ўгаворваць напісаць прашэнне аб памілаванні сталі «масава». Аднойчы ў штабе сабралі на размову каля 30 чалавек з «экстрэмісцкім» прафулікам. Сяргею такой прапановы не паступіла, але ён меў зносіны з некалькімі зняволенымі, якія былі на такой сустрэчы.
«Тыя, хто там быў, распавялі, што гэта было як сумоўе. Прыязджае «сур'ёзны дзядзька міліцыянер», глядзіць тваю справу, задае пытанні па справе, па тваім злачынстве. Ты каментуеш свае ўчынкі, чаму зрабіў так ці інакш, чаму напісаў каментар ці выходзіў на пратэсты. Па выніках гэтай размовы ён вырашае, варта табе выйсці раней, ці не».
Палітвязень, які быў з Сяргеем у адным атрадзе, на гутарцы з пракурорам сказаў, што хадзіў на пратэсты, але ягоныя дзеянні «не насілі гвалтоўнага характару і гэта быў толькі мірны пратэст, нічога дрэннага ён не зрабіў». Пракурор адказаў яму, што нічога прапанаваць не можа.
Тэкст прашэння — «адсябяціна»
«Гэта не нейкі там афіцыйны бланк з зацверджаным тэкстам, а проста «я, такі, падтрымліваю канстытуцыйны лад Рэспублікі Беларусь, дзейную ўладу і надалей законы парушаць не буду», нешта такое.
Гэта не тое прашэнне аб памілаванні, калі трэба напісаць аўтабіяграфію, узяць характарыстыку ў начальніка атрада і яшчэ кучу дакументаў. І чакаць потым паўгода».
Былі і тыя, хто адмаўляўся пісаць прашэнне. Па словах Сяргея, у суседнім атрадзе аднаму палітвязню заставалася каля года тэрміну, і ён не стаў пісаць прашэнне, сказаў, што не згодны на такое.
«На яго асабліва не ціснулі, я не чуў аб пагрозах. Наадварот, зважаюць на сям'ю: вось, ёсць у цябе жонка, ёсць дзеці, яны цябе чакаюць. Большасць пагаджаюцца. Многія чакаюць, што ім прапануюць, хочуць выйсці раней, але яшчэ крыху гандлююцца з сумленнем, не просяць самі. Я асабіста лічу, што нават і паўгода [памяншэння тэрміну зняволення] — гэта важкі тэрмін, і нікога судзіць за такія намеры ці ўчынкі не буду».
Выклікаюць тых, хто прызнаў віну
Тым палітвязням, каму прапаноўвалі звярнуцца з прашэннем аб памілаванні, заставалася сядзець менш за год. Ні ў каго з тых, з кім меў зносіны Сяргей, не было асаблівых праблем са здароўем.
«Яшчэ была інфармацыя, што найперш выклікалі і прапаноўвалі напісаць такую паперу тым, хто прызнаў віну ў судзе. Гэта, дарэчы, можна зрабіць ужо і ў калоніі. Ёсць такая працэдура: праз заяву на імя начальніка атрада».
Людзей, памілаваных праз прашэнне, адпускалі раптоўна, каб не прыцягваць да гэтага ўвагу.
«Проста раніцай прыходзіць міліцыянт, кажа забіраць рэчы і адводзіць кудысьці, ці то ў ШІЗА, ці ў штаб. Не адразу за вароты. Мы даведваліся пра вызваленне людзей ужо пазней. Гэта не вельмі зручна, таму што ты не можаш папярэдзіць сваякоў, цябе няма каму сустрэць, няма тэлефона, каб патэлефанаваць, часцей за ўсё няма грошай — толькі капейкі на дарогу, якія выдаюцца ў ВК».
Мужчына дакладна не ведае, колькі людзей адпусцілі праз такую працэдуру з калоніі, дзе ён быў, але мяркуе, што гаворка можа ісці пра пяць ці шэсць чалавек.