Što nie tak z padručnikami pa historyi Biełarusi? Raskazvaje prafiesar Ramanava ź EHU
«Paśla 22-ha hoda ja kazała, što ŭ mianie było žadańnie zabaranić historyju jak navuku, zabaranić histaryčnyja padručniki».
06.09.2024 / 11:56
Skrynšot videa ANT
Pra rolu padručnikaŭ pa historyi ŭ novym vypusku jutub-kanała «Niaprostaja historyja» raskazała stvaralnica bakałaŭrskaj prahramy pa historyi EHU, prafiesarka Iryna Ramanava.
«Padručnik pa historyi ja liču samaj važnaj knihaj (…) U toj ža čas, heta, napeŭna, samyja škodnyja knihi — padručniki pa historyi, — adznačaje prafiesarka i dadaje: Paśla 2022 hoda ja kazała, što ŭ mianie pieršaje žadańnie było zabaranić historyju jak navuku i zabaranić histaryčnyja padručniki».
Jak tłumačyć Iryna Ramanava, padručnik pa historyi pračytajuć vučni, jakija paźniej stanuć «i žurnalistami, i palitykami». I mahčyma, «u svaim žyćci jany nikoli ničoha bolš pa historyi nie pračytajuć. Moža, navat u škole jany nie vielmi ŭvažliva čytali, ale niejki bazavy nabor asiadzie».
«Tamu toje, jak budzie ahučvacca pazicyja pa Biełarusi ci toje, jak budzie ahučvacca nacyjanalnaja ideja ci nacyjanalnyja simvały, šmat u čym zaležyć ad taho, što napisana ŭ hetych padručnikach», — havoryć prafiesarka Jeŭrapiejskaha humanitarnaha ŭniviersiteta.
Iryna Ramanava. Skryn videa: NiaGist / YouTube
Ramanava adznačaje, što praca pa stvareńni padručnikaŭ patrabuje nie tolki šyrokaj dyskusii, ale i pavinna abapiracca na vialikuju kolkaść daśledavańniaŭ. I voś z hetym u biełaruskaj histaryjahrafii prablema.
Prafiesarka nahadvaje, što chvala cikavaści da historyi Vialikaha Kniastva Litoŭskaha, jakaja pačałasia ŭ 1990-ja hady, dała vialikuju kolkaść tekstaŭ, čaho nielha skazać pra inšyja pieryjady. Naprykład, pra historyju XX stahodździa.
«Tam da siońnia idzie paŭtareńnie taho, što Kanstytucyja 1937 hoda — samaja demakratyčnaja. Paśla dla zabivańnia abjomu idzie rola prafsajuzaŭ u savieckim hramadstvie.
My razumiejem, što heta ŭsio nijakich adnosin da realnaha žyćcia nie maje. Kali ja ŭbačyła prahramy raźvićcia narodnaj haspadarki, pryniatyja peŭnym źjezdam KPSS, to ja mocna ździviłasia, ja takoha nie bačyła z savieckaha dziacinstva».
Stvaralnica bakałaŭrskaj prahramy pa historyi Jeŭrapiejskaha humanitarnaha Univiersiteta adznačaje, što pry jaje raspracoŭcy hałoŭnaj zadačaj było, kab studenty zmahli adčuć historyju praz roznyja pieršakrynicy, intervju, dakumienty, antrapałahičnyja daśledavańni, u tym liku ekśpiedycyi».
«My budziem vučyć ich nie tolki čytać, ale i šukać sensy, ludziej za hetymi dakumientami, bačyć aŭtara hetaha dakumienta», — havoryć Ramanava i dadaje, što na jaje pohlad, mienavita takim čynam pačynajecca sapraŭdnaja luboŭ da historyi jak navuki.
U školnych padručnikach historyi raskažuć pra padziei 2020 hoda
Kolki treba budzie płacić za školnyja padručniki ŭ hetym hodzie?