«Kab być ź fizičnym śvietam na ty». Žurnalist Hałko, pierabraŭšysia z Ukrainy ŭ Polšču, pajšoŭ pracavać na stajniu
U radyjo «Racyja» jość prajekt «Žyćcio z nula», u jakim raskazvajucca historyi biełarusaŭ, jakim na emihracyi daviałosia pačynać usio spačatku i zasvojvać novyja prafiesii. Hetym razam hierojem publikacyi staŭ žurnalist Źmicier Hałko, jaki z 2014 hoda žyŭ na dźvie krainy — Biełaruś i Ukrainu, u 2018 hodzie z-za palityčnaha pieraśledu źjechaŭ va Ukrainu, a ŭ kastryčniku 2023-ha pierabraŭsia adtul u Polšču, dzie ciapier pracuje na stajni.
10.09.2024 / 18:45
Źmicier Hałko z žonkaj pierajechaŭ z Ukrainy ŭ Polšču naprykancy 2023 hoda. Svoj adjezd žurnalist patłumačyŭ tym, što va Ukrainie dla jaho było zabłakavanaje narmalnaje funkcyjanavańnie:
«My z 2021 hoda čakali statusu biežancaŭ i nie atrymlivali jaho. Taksama byli zabłakavanyja bankaŭskija kartki. Ale heta nie tolki nam, indyvidualna, a ŭsim biełarusam. Da taho ž zakančvalisia terminy dziejańnia pašpartoŭ. My ŭsialak namahalisia vyrašyć hetuju prablemu, u tym liku ŭładkavacca va USU. Ułasna kažučy, heta i stała apošniaj kroplaj, kali my nie zmahli hetaha zrabić.
Heta ŭvohule trochu absurdna navat, bo šmat ludziej uciakaje ad hetaha, a my tudy išli sami, a ŭ nas nie atrymałasia prosta praź biurakratyju. Faktyčna nie było mahčymaści pracavać aficyjna.
Apošniaja maja praca była va ŭradavym analityčnym centry «Centr stratehičnych kamunikacyj i infarmacyjnaj biaśpieki». Ja pracavaŭ tam da kanca 2022 hoda. Da hetaha nichto tam nie prasiŭ dakumientaŭ, ja pa-šeramu pracavaŭ. Choć mianie aficyjna pradstaŭlali, u tym liku, roznym ambasadaram. A tut raptam spatrebiłasia aficyjnaja rehistracyja. To-bok niemahčyma stała žyć i pracavać biez statusu ŭciekačoŭ.
U nas byŭ vymušany adjezd. My nie ŭciakali ad vajny. Kali b my źbiralisia źjazdžać, to zrabili b heta, jak balšynia, u lutym 2022 hoda».
Paśla patrabavańnia padać aficyjnuju rehistracyju na pracu Źmitru daviałosia raźvitacca z centram, paśla čaho jon viarnuŭsia ŭ žurnalistyku.
Apošnija miesiacy da adjezdu z Ukrainy Źmicier jeździŭ pa ŭsioj krainie. Razam z žonkaj jany nadoŭha zastavalisia ŭ Charkavie, Mikałajevie, Chiersonie, pryčym časta za paŭtara kiłamietra ad rasijskich pazicyj. Časta siamji davodziłasia žyć pad pastajannym abstrełam. Ale bazavym miescam žycharstva ŭ Źmitra byŭ Kijeŭ.
Pra Polšču, kudy daviałosia pierajechać, Źmicier viedaŭ mała:
«Jak ni dziŭna, ja vielmi mała viedaŭ pra Polšču. Našmat bolej ja viedaŭ, naprykład, pra Vialikabrytaniju ci pra ZŠA, a voś pra susiedziaŭ viedaŭ mała. Niejak u nas tak skłałasia, moža, praź impierskuju madel usprymańnia rečaisnaści i pabudavanuju ź dziacinstva infarmacyjnuju prastoru. Ja nie z Zachodniaj Biełarusi, tamu pra Polšču viedaŭ mała».
Polšča była adzinaj krainaj, kudy moh vyjechać Źmicier. Jak patłumačyŭ žurnalist, kali b jon mieŭ niejki status ci časovy dazvoł na žycharstva, to paśla 24 lutaha 2022 hoda moh by jechać u lubuju krainu śvietu. Adnak u jaho anijakaha statusu ci DNŽ nie było, tamu jany z žonkaj razhladalisia amal jak nielehały. Abirać krainu jany nie mahli. Tamu dla vyjezdu zastaŭsia adziny varyjant, uličvajučy, što ŭ Biełaruś jon nie moh viarnucca. Na miažy daviałosia prasić prytułku. Akramia taho, u Polščy ŭ Źmitra žyvie syn, jość šmat siabroŭ.
Źmicier raskazaŭ, što było składanym dla jaho ŭ adaptacyi:
«Niečakana davoli vysokim vyjaviŭsia moŭny barjer. Mnie padavałasia, što jaho prosta nie budzie. Ciapier jon dla mianie ŭ peŭnym sensie ŭžo pieraadoleny. Ja, prynamsi, 100% taho, što čuju, razumieju. I davoli šmat užo mahu adkazać, kali treba. Šmat što tut nie tak: atmaśfiera, typ ludziej i navat nadvorje. A jašče darahaja arendnaja płata za kvateru, asabliva paśla Ukrainy byŭ navat šok, nastolki jana vialikaja».
Ciapier Źmicier z žonkaj žyvie ŭ Vialikapolskim vajavodstvie. Žyvie tam, dzie pracuje. «My žyviom, možna skazać, na stajni», — žartuje Źmicier.
Spačatku jon žyŭ u syna pad Varšavaj. Potym try miesiacy ŭ Poznani ŭ siabroŭ. A potym paŭhoda zdymali kvateru.
«Heta było ciažka. Na ŭkrainskija hrošy my addavali 30 tysiač hryŭniaŭ za kvateru. Za takija hrošy ŭ Kijevie možna žyć u centry na Chryščaciku», — zhadvaje Źmicier.
Kali pierajechaŭ u Polšču, Źmicier nie adrazu pačaŭ pracavać z końmi.
«Spačatku ŭ mianie była dystancyjnaja praca. Heta jana mianie častkova vyšturchnuła siudy, na pryrodu. Bo jana była vielmi taksičnaj. Jana była źviazanaja z manitorynham biełaruskaj prapahandy. I heta było nastolki ahidna, nastolki taksična, nastolki psichałahična ciažka, što mnie zachacieła nazaŭždy ŭciačy ź infarmacyjnaja prastory. Paŭhoda ciahnułasia hetaja praca. I heta było niemahčyma», — raskazaŭ žurnalist.
Źmicier Hałko kaža, što zaŭždy maryŭ być fiermieram i pracavać na pryrodzie. I navat siamiejnaja relikvija, jakuju z saboj vozić Źmicier, — heta padkova ad pradzieda Vasila:
«Moj dzied, naprykład, zaŭždy chacieŭ mieć kania, a ŭ Savieckim Sajuzie pryvatnyja koni byli zabaronienyja. I tolki pierad śmierciu, u dzievianostyja, baćka kupiŭ majmu dziedu kania».
Źmicier metanakiravana šukaŭ zaniatak, źviazany z końmi. Jość navat śpiecyjalizavanyja supołki dla pošuku takoj pracy. Novaja praca Źmitru padabajecca, choć jana i akazałasia ciažejšaj, čym dumałasia:
«Vyjšaŭ z domu, tut u ciabie stavok, vada, čapli lotajuć, busły, janoty biehajuć, aleni, koni, lasy, pali, dalahlady».
Źmicier raskazaŭ pra jašče adzin faktar, jaki padšturchnuŭ jaho abrać mienavita hetuju pracu:
«Jak čałaviek, jaki byŭ niepasrednym śviedkam vajny na praciahu 10 hadoŭ, a astatnija 2 hady žachlivaj vajny, ja staŭ takim survivalistam. Ja bunkier sabie nie buduju. Ale…
Viedajecie, kali ludzi vajnu ŭsprymajuć praz naviny, to heta dla ich niešta sa śvietu emocyj, marali, jašče čahości niemateryjalnaha. A kali ty tam znachodzišsia, ty razumieješ, što heta ŭ pieršuju čarhu fizika, kali treba paśpieć uciačy ci schavacca.
I pakolki ja davoli piesimistyčna hladžu na raźvićcio padziej i dumaju, što najhoršaje napieradzie, ja b chacieŭ da hetaha być fizična lepš hatovym. Tamu vyrašyŭ ad niemateryjalnaj pracy pierajści da fizičnaj. Mienavita tamu, kab być ź fizičnym śvietam na ty».
Ciapierašniaja praca ŭ Źmitra pačynajecca z karmleńnia koniej. Potym treba nadzieć admysłovaje adzieńnie na tych, chto jaho nosić. Źmicier pryznajecca, što ŭ jaho napačatku dryžali ruki:
«Ty zachodziš da vialikaj žyvoj istoty, jakaja trochu nahadvaje cmoka. Tut realna vialikija koni. I hetyja istoty dychajuć, varušacca, nahoj tupajuć. I ty dumaješ, jak by tabie zaraz nie prylacieła pa łobie. Bo kali treba boty nadzieć, to znachodzišsia prosta pad nahami kania».
U stajniach, dzie pracuje Źmicier, znachodziacca spartyŭnyja koni. Siarod ich i staryja, ad jakich nie admovilisia haspadary. Na stajni naličvajecca prykładna 56 žyviolin. Źmicier pakul pracuje biez vychodnych, bo inakš atrymajecca zusim mały zarobak. Praca — nie samaja pryvabnaja, bo jana ciažkaja i kiepska apłačvajecca. Tamu ludziej na stajni nie chapaje. Adnak Źmicier atrymlivaje ad jaje toje, što jamu patrebna na hety momant: fizičnuju zahartoŭku, znachodžańnie na pryrodzie i psichaterapiju.
Źmiest pracy — u karmleńni, adziavańni, prahułcy i supravadžeńni koniej pa indyvidualnych miescach, tak zvanych kvaterach. Paśla hetaha nieabchodna na stajniach prybracca. Prybirańnie stajniaŭ — fizična ciažkaja praca, ale nieskładanaja. Bo z samimi końmi jość šmat niuansaŭ, havoryć Źmicier:
«U mianie i ŭciakali koni. I kali pamyliŭsia i nie tudy pastaviŭ, to koni mohuć sarvacca i ŭsio pałamać. I treba charaktary koniej viedać: chto jak, chto dzie i chto što».
Paśla prybirańnia stajniaŭ častku koniej zavodziać u boksy, častku viaduć na treniroŭki.
Pa žurnalistycy Źmicier pakul nie sumuje. Ale nie ličyć heta pierahornutaj staronkaj. U Biełaruś jon by chacieŭ viarnucca, kali heta budzie adnosna biaśpiečna. I chacieŭ by, kali pačnucca pieramieny, udzielničać u žyćci krainy. Moža być, navat bałatavacca ŭ deputaty.
«Ja chacieŭ by aktyŭna ŭdzielničać u pierabudovie krainy, bo heta maja radzima i my niasiem za jaje adkaznaść», — padsumavaŭ Źmicier Hałko.
Biełarus zdoleŭ pierakanać sud, što jaho pryznali pahrozaj dla biaśpieki Polščy biespadstaŭna