«U nastupnym hodzie ich tut nie budzie». Jak Śviata-Jelisaviecinski manastyr handluje ŭ Polščy
Śviata-Jelisaviecinski manastyr ź Minsku adkryta padtrymlivaje rasiejskuju ahresiju suprać Ukrainy. Častka hrošaj, jakija manaški źbirajuć prodažam svajoj pradukcyi, idzie rasiejskaj armii: na ich kuplajuć leki, aŭtamabili ŭzbrojenym siłam RF. Ale heta srodki nie tolki biełaruskich ci rasiejskich pravasłaŭnych viernikaŭ, ale i žycharoŭ jeŭrapiejskich krainaŭ. U pryvatnaści — palakaŭ. Namiot ź minskaha manastyra «Biełsat» sustreŭ na Fiestyvali troch kultur u Vładavie, polskim horadzie na miažy ź Biełaruśsiu i Ukrainaj.
30.09.2024 / 08:20
Naviedvalniki Fiestyvalu troch kultur ahladajuć pradukcyju Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra. Ŭładava, Polšča. 21 vieraśnia 2024 hoda. Fota: Biełsat
Majstry kanśpiracyi
Fiestyval troch kultur u Vładavie prachodzić z 1995 hoda. Jaho meta — pakazać spadčynu judaizmu, pravasłaŭja i katalicyzmu, troch kulturaŭ, jakija spradvieku prysutničajuć u miastečku na miažy troch krainaŭ — Polščy, Ukrainy i Biełarusi.
My pryjechali ŭ Vładavu ŭ druhi dzień fiestyvalu. Hałoŭnyja padziei adbyvalisia ŭ centry horadu, kala muziejnaha kompleksu troch sinahoh. Na nievialikaj vułačcy siarod staroj zabudovy pad kaštanami raźmiaściŭsia kirmaš. U namiotach možna było nabyć ramiesnyja vyraby, pakaštavać polskija, litoŭskija, ukrainskija prysmaki. Hučała muzyka na luby hust. Kala muzieju — scena, na jakoj paźniej musiŭ adbycca kancert, a navokał — rekanstrukcyja padziejaŭ z historyi Vładavy.
Namiot Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra siarod inšych zaŭvažyć niaprosta. Choć jon i ŭ centry, jakraz la muzieju i sceny, na im nie było nijakich nadpisaŭ ci paznak, ź jakich było b jasna, adkul pryjechali ŭłaśniki pradukcyi, što ŭ im prapanoŭvałasia. Takaja kanśpiracyja mocna ŭvodziła ŭ zman naviednikaŭ fiestyvalu.
My zrazumieli, z čym majem spravu, kali pryhledzielisia da tavaraŭ, jakija pradavała žančyna ŭ biełym velumie z kryžykam na hałavie — napeŭna, manaška mienskaha manastyra. Na ŭpakoŭkach travianych zboraŭ, duchmianych alejaŭ, lekaŭ byŭ ukazany vytvorca: Śviata-Jelisaviecinski manastyr.
«Ja nie daju intervju»
— Adkul uvieś hety tavar? — pytajemsia ŭ manaški.
— Ź Miensku, Śviata-Jelisaviecinski manastyr, — nie chavajučysia, adkazvaje jana. — My pryjazdžajem siudy ŭžo 10 hadoŭ.
Žančyna razmaŭlaje z nami pa-polsku. Kali my zapytalisia ŭ jaje, ci možam pahutaryć pa-rasiejsku ci pa-biełarusku, jana skazała, što nie, tolki pa-polsku.
— Dyk pani ž ź Biełarusi, ź Miensku?
— Nie, ja z Polščy.
My praciahnuli razmovu z manaškaj pa-biełarusku, i niepadobna było, kab jana nie razumieła. Jak tak moža być, što jana reprezientuje biełaruski manastyr, ale sama nibyta z Polščy, žančyna nie patłumačyła.
— Kiraŭnictva Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra adkryta padtrymlivaje Rasieju ŭ vajnie suprać Ukrainy, i zaroblenyja manastyrom hrošy iduć na hetuju vajnu. Što vy pra heta dumajecie? — pytajemsia. Ale praciahvać razmovu manaška nie choča.
— Ja nie daju intervju. Kali ŭ vas jość pytańni, źviartajciesia ŭ manastyr. Ja nie ŭpaŭnavažanaja adkazvać. Vy mnie pieraškadžajecie, zadajacie asabistyja pytańni. Heta vielmi niavietliva z vašaha boku, — skazała manaška ŭsio hetak ža pa-polsku.
Manachinia Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra na Fiestyvali troch kultur. Ŭładava, Polšča. 21 vieraśnia 2024 hoda. Fota: Biełsat
«Nie cikaŭlusia palitykaju»
Da razmovy dałučyłasia pakupnica, kali pačuła pra Ukrainu:
— Zašmat ukraincaŭ u Polščy. Jany šmat kiepskaha robiać.
— A było b lepš, kali b rasiejcy siudy pryjšli? — pytajemsia.
— Tak, było b lepš, — adkazvaje žančyna.
— A vy što dumajecie pra toje, što biełaruski manastyr, jaki padtrymlivaje vajnu va Ukrainie, pradaje svaje tavary ŭ Polščy? — pytajemsia ŭ siamiejnaj pary stałaha vieku.
— Praŭda? My nie viedali, tut napisana «Kitaj» na pradukcyi. Jasna, što my nie padtrymlivajem, — adkazvajuć jany.
— Nie cikaŭlusia palitykaju, nie braŭ heta pad uvahu, nie zadumvaŭsia, — skazaŭ palak piensijnaha vieku.
Žančyna, jakaja davoli šmat nabyła ŭ namiocie manastyra, pachvaliła pradukcyju:
— Viedaju ichnyja vyraby i ŭsim raju. Ja raniej sabie i praź internet zamaŭlała. Ciapier kupiła srodki dla sustavaŭ, dla palapšeńnia snu.
— A vy viedajecie, što jany padtrymlivajuć Rasieju ŭ vajnie suprać Ukrainy?
— Mnie nie chočacca pra heta vykazvacca, — žančyna chutka syšła.
«Atrymlivajecca, ja padtrymaŭ siońnia Rasieju»
Amal usie naviedniki fiestyvalu, jakija padychodzili da namiotu i ź jakimi my hutaryli, adkazvali prykładna hetak ža: nie viedali, nie cikaviacca palitykaju, prapahandy chapaje z usich bakoŭ. Chtości nie vieryŭ nam.
«Štości vy nie toje kažacie. Manastyr źbiraje hrošy dla siabie, na svaje patreby. Heta ž relihijnaja ŭstanova», — skazaŭ adzin mužčyna.
Miascovy žychar Cypryjan, jaki pryjšoŭ na fiestyval u pryhožaj kašuli čornaha koleru z čyrvonaju vyšyŭkaju, taksama nabyŭ adzin fłakončyk u mienskaj manaški. I taksama nie źviarnuŭ uvahi, što kuplaje: dumaŭ, pradukcyja z Rumynii. Mužčyna vielmi ździviŭsia infarmacyi pra padtrymańnie manastyrom Rasiei ŭ vajnie.
«Što ž, atrymlivajecca, ja padtrymaŭ siońnia Rasieju, — zakłapočana skazaŭ Cypryjan, hledziačy na svoj nabytak. — Biezumoŭna, heta kiepska, što jany tut. Ja nie viedaŭ. Heta pytańnie da miascovych uładaŭ, čamu jany tut».
Cypryjan byŭ u Biełarusi 20 hadoŭ tamu i apošni raz — pierad pandemijaj: kaža, vielmi padabajecca našaja kraina, mocna zasmučany tym, što ciapier u nas adbyvajecca, čakaje pieramohi Ukrainy dy adnaŭleńnia svabody i spraviadlivaści na našych ziemlach.
Naviedvalniki Fiestyvalu troch kultur ahladajuć pradukcyju Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra. Ŭładava, Polšča. 21 vieraśnia 2024 hoda. Fota: Biełsat
A što arhanizatary fiestyvalu i miascovyja ŭłady?
Nie viedali, chto pryjechaŭ handlavać na fiestyval, i jaho arhanizatary. Dyrektarka haradskoha muziejnaha sinahahalnaha kompleksu Anita Leŭčuk vel Leoniuk była vielmi ździŭlenaja:
«Ideja našaha fiestyvalu — prezientavać suisnavańnie roznych kultur i stvaralnikaŭ našaha cudoŭnaha nadbužanskaha miastečka Vładavy, dzie z samoha pačatku suisnavali judaizm, pravasłaŭje i katalicyzm… My chočam prasoŭvać suisnavańnie hetych kulturaŭ, uzajemapavahu, talerantnaść. I heta meta fiestyvalu, što ładzicca z 1995 hoda. Da nas pryjazdžajuć hości z roznych krainaŭ, u tym liku, z susiednich — Ukrainy, Biełarusi. Adna z udzielnic — siastra ź Biełarusi… My nie praviarajem kožnaj asoby, jakaja da nas jedzie, čym jana zajmajecca i hetak dalej, hladzim tolki na pradukcyju. My nie viedali, što hety manastyr padtrymlivaje vajnu».
Padobnaja reakcyja na navinu pra padtrymańnie Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra rasiejskaj ahresii suprać Ukrainy była ŭ starasty Vładaŭskaha pavietu Marjuša Zańka:
«My ździŭlenyja hetaj infarmacyjaj, i dobra, što jana da nas trapiła. Praanalizujem heta z kiraŭnictvam muzieju, i ŭ nastupnym hodzie ich tut nie budzie. Fiestyval troch kulturaŭ — padzieja niepalityčnaja. Jaho meta — prasoŭvać šmatkulturnaść Vładavy, pamiežža, spadčynu troch relihijaŭ — rymska-katalickaj, judaizmu i pravasłaŭja. My karystajemsia movaju zhody i talerantnaści. Kali kazać pra palityku, to my całkam za pieramohu Ukrainy, bo spakoj va Ukrainie — heta spakoj i ŭ Vładavie, horadzie na miažy».
Anita Laŭčuk na Fiestyvali troch kultur. Ŭładava, Polšča. 21 vieraśnia 2024 hoda. Fota: Biełsat
Čym nasamreč zajmajecca Śviata-Jelisaviecinski manastyr
Mienski Śviata-Jelisaviecinski žanočy manastyr — vizitoŭka Biełaruskaj pravasłaŭnaj carkvy. U im žyvuć 130 manašak. Manastyr pazicyjanuje siabie jak prytułak dla asobaŭ, jakija prachodziać reabilitacyju, sacyjalizacyju paśla źniavoleńnia, ciažka chvarejuć ci zmahajucca z zaležnaściu.
Adnačasova relihijnaja ŭstanova nie chavaje padtrymańnia vajny Rasiei suprać Ukrainy, źbiraje achviaravańni rasiejskaj armii, reabilituje paranienych. Manaški jeździać na akupavanyja Rasiejaj terytoryi Ukrainy.
Pradukcyja Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra na fiestyvali Troch kultur. Ŭładava, Polšča. 21 vieraśnia 2024 hoda. Fota: Biełsat
Akramia hetaha, Śviata-Jelisaviecinski manastyr viadomy ŭžyvańniem tannaj pracoŭnaj siły. Za 25 hadoŭ isnavańnia ŭstanova raźviła maštabny biźnies u vytvorčaści i prodažy śviečak, ikonaŭ, suvienirnaj pradukcyi, harbataŭ, balzamaŭ i hetak dalej… «Majsternia pracuje 7 dzion na tydzień, čaściakom pracuje i načami, nie spyniajecca praca majsterni i 24 hadziny na sodni», — apaviadała «Chryścijanskaja vizija».
Manastyr stvaryŭ bujnuju handlovuju sietku ŭ Biełarusi. Rehularnymi partyjami adpraŭlaje pradukcyju i za miažu ŭ supravadžeńni siaścior: Francyja, Vialikaja Brytanija, Italija, Irłandyja, ZŠA, Aŭstralija, Izrail i Sierbija.