«Vy jašče nie viedajecie, chto jon taki». Były polski pasoł raskazaŭ, jak razmaŭlaŭ z Łukašenkam pra Pucina ŭ 2002 hodzie
U ramkach Forumu Volnaha biełaruskaha ŭniviersiteta prajšła anłajn-sustreča z vybitnym polskim dypłamatam, sacyjołaham, daśledčykam i publicystam Maryjušam Maškievičam. Biełaruskaja redakcyja Polskaha radyjo pryviała niekatoryja cikavyja frahmienty jaho vykazvańniaŭ.
17.10.2024 / 18:55
Maryjuš Maškievič. Fota: gov.pl/web/gruzja
U pieryjad z 1998 pa 2002 hod Maryjuš Maškievič zajmaŭ pasadu ambasadara Polščy ŭ Biełarusi, a z 2016 pa 2024 hod pradstaŭlaŭ svaju krainu ŭ Hruzii. Maryjuš Maškievič viadomy svajoj aktyŭnaj dysidenckaj dziejnaściu ŭ časy «Salidarnaści».
Dla nas asabliva cikavy jahony dośvied pracy ź Biełaruśsiu. Maryjuš Maškievič adkryŭ pieršaje polskaje konsulstva ŭ Hrodnie, što dazvoliła ŭmacavać kulturnyja i palityčnyja suviazi pamiž krainami.
U Biełaruś upieršyniu jon pryjechaŭ u 1989 hodzie:
«My jeździli pa Paleśsi. U mianie było ŭražańnie, što ŭ Savieckim Sajuzie treba ci to rabić revalucyju, ci to zastrelicca. Była depresiŭnaja atmaśfiera.
Dla paraŭnańnia: u Polščy, mnie zdavałasia, u nas byŭ aptymizm. Ale ja zapomniŭ niekalki śvietłych momantaŭ, u pryvatnaści, aptymizm kardynała Śvionteka. Jon vieryŭ u adradžeńnie, što ŭ Biełaruś vierniecca narmalnaść. Dla mianie heta byŭ cikavy dośvied.
Cikava było i ź biełaruskaj movaj. Ź vioski da haspadaroŭ pryjazdžała babula. Ja nie razumieŭ ničoha z razmoŭ, heta była čužaja mova. Ale praz 2-3 dni ŭ hałavie niešta pieraklučajecca, ja pačynaju razumieć».
Kali ŭ 1994 hodzie Maškievič pryjechaŭ u Hrodna stvarać konsulstva, adčuvałasia, pa jaho słovach, całkam inšaja atmaśfiera. Biełarusy staralisia chadzić na ŭłasnych nahach, heta byŭ čas pieramien, nacyjanalnaha adradžeńnia, honaru za bieł-čyrvona-bieły ściah i Pahoniu.
Červień 2002 hoda — heta było raźvitańnie ź Biełaruśsiu. Na raźvitalnaj sustrečy adbyłasia razmova z Alaksandram Łukašenkam. Heta było praz dva dni paśla jaho pajezdki ŭ Maskvu, dzie Pucin raskrytykavaŭ Łukašenku.
Paśla aficyjnaj cyrymonii ŭ prysutnaści kamier Maškievič i Łukašenka razmaŭlali sam na sam. Padčas hetaj razmovy kiraŭnik krainy vykazaŭsia pra Pucina.
«My kala 45 chvilin razmaŭlali sam na sam. Ja kažu: Pucin robić reformy, ekanomika raźvivajecca, pravodziacca prazachodnija rečy, što treba brać prykład z Rasii. Jon pahladzieŭ na mianie hłyboka i kaža: «Pan pasoł, vy pamylajeciesia. Vy jašče nie viedajecie, chto taki Pucin, vy jašče daviedajeciesia». Potym ja napisaŭ depiešu ŭ Varšavu pra hetuju sustreču.
Mnie zdajecca, što heta ŭ majoj dypłamatyčnaj pracy była samaja cikavaja depieša. Heta byŭ siužet, u jakim Łukašenka pakazvaje budučyniu Pucina. Što jon budzie horšym, čym Łukašenka.
Łukašenka ŭ toj čas bajaŭsia Pucina. Jon kazaŭ, što ja nie padazraju pra zabojstvy, a jon pra heta viedaje. Što FSB nie maje ni sumleńnia, ni tarmazoŭ. Ničoha».
Siarod najbolš jaskravych momantaŭ u svajoj pracy ŭ Biełarusi Maryjuš Maškievič zhadvaje, jak jon ź niamieckim pasłom Chorstam Vinkielmanam čakali ŭ pryjomnaj Ministerstva zamiežnych spraŭ, kab razmaŭlać pra zahinułaha Hančara.
20 hadoŭ tamu ŭ Biełarusi prajšoŭ refierendum, jaki dazvoliŭ Łukašenku bałatavacca biaskonca
Sankcyi pierahledzieć, pasłoŭ viarnuć? Što staić za «manifiestam» Andreja Dźmitryjeva
Čamu kiraŭnik administracyi Łukašenki zahavaryŭ pra biełaruskuju movu?