«Ніхто ўжо асабліва не выступае ні за адзін, ні за другі бок». Што беларусы з Гомельшчыны думаюць пра вайну, жывучы зусім побач з ёй
Выданне CityDog.io пагаварыла з жыхарамі Гомельскай вобласці, каб даведацца, як жывецца ў памежным з Украінай рэгіёне праз больш чым два з паловай гады пасля пачатку поўнамаштабнай вайны і што пра ўсё, што адбываецца, думаюць людзі.
19.10.2024 / 21:58
Людзі слухаюць ідэолагаў у Лельчыцах
Арцём, 33 гады, Гомель: «Чуў, што ў кагосьці напагатове стаяць трывожныя чамаданчыкі»
«Калі шчыра, пра вайну ў горадзе як быццам забыліся: ніхто нічога не абмяркоўвае, магчыма толькі ў кулуарных размовах «на кухні». Усе ведаюць і разумеюць, але імкнуцца трансляваць свае думкі з асцярогай.
Аднак меркаванне наконт таго, хто мае рацыю, а хто вінаваты, як мне хочацца верыць, у большасці адно. Хоць, магчыма, залежыць ад асяроддзя і я магу памыляцца. У цэлым людзі падтрымліваюць Украіну: шмат у каго там сваякі, сябры і знаёмыя. Ды і наогул з Гомельскай вобласці заўсёды было нормай ездзіць туды ў крамы ці проста на выходныя — гэта як для жыхароў Брэста скатацца ў Польшчу.
Цяпер такога няма: людзей пазбавілі зносін, магчымасці пабачыцца з блізкімі, выехаць ва Украіну па сваіх справах. І, вядома, тыя, каго гэта кранула, востра не вітаюць тое, што адбываецца. Ну і людзі маладзейшыя ды амбіцыйнейшыя, хто хоча мець пастаянную добрую працу, заробак, нараджаць дзяцей і быць спакойным за сваю будучыню, таксама, відавочна, супраць вайны.
Таму што яна ўсе гэтыя сферы адчувальна пахіснула. Плюс санкцыі: закрыліся некаторыя прадпрыемствы, гаспадарчая дзейнасць перажывае перабудову рынкаў збыту. Карацей, усё адбіваецца на жыццях людзей.
Але ёсць і катэгорыя старэйшых — тых, хто больш глядзяць тэлевізар, у прынцыпе мала цікавіцца парадкам дня і атрымліваюць толькі аднабокую інфармацыю. Яны, скажам так, прытрымліваюцца афіцыйнага курсу.
Стаўленне да Расіі збольшага, вядома, змянілася не ў лепшы бок: калі ў пачатку вайны ў горадзе былі расійскія вайскоўцы, тут іх лаўрамі ніхто не сустракаў. Але і да прамой агрэсіі не даходзіла.
Так ці інакш, многія працягваюць ездзіць у Расію на заробкі: не ўсе, як мне здаецца, праводзяць паралель паміж уласнымі працоўнымі пытаннямі і тым, што адбываецца, ды і мала хто гатовы страціць магчымасць карміць сям'ю дзеля сваіх перакананняў. Так што гэта было, ёсць і будзе, пакуль у нас не будзе годных заробкаў. Паколькі мясцовыя працягваюць весці справы з Расіяй, то і расіян у горадзе дастаткова — як мінімум бачу шмат машын з іх нумарамі.
Агулам я не скажу, што нейкія адгалоскі вайны далятаюць да Гомеля апошнім часам: гэта напачатку ў горадзе ўвесь час мільгала расійская тэхніка, а мясцовыя перажывалі, што салдат тэрміновай службы могуць адправіць ваяваць. Але даволі хутка ўсё вярнулася на свае колы.
Хіба што ў канцы гэтага лета — пачатку восені стаяў страшнаваты смог, які, як казалі адны, ідзе з тэрыторыі Расіі, іншыя — што з месцаў баявых дзеянняў ва Украіне, а трэція наогул сцвярджалі, што гэта ў Нароўлі нешта гарыць.
Пачуццё трывогі дзесьці ў глыбіні душы, вядома, ёсць — думаю, як і ва ўсіх. Чуў нават, што ў кагосьці напагатове стаяць трывожныя чамаданчыкі. Але людзі гоняць гэтыя думкі далей, запаўняюць нейкім іншым парадкам дня — і проста жывуць сваё жыццё».
Карына, 37 гадоў, Петрыкаў: «Цяпер ужо ніхто асабліва не выступае ні за адзін, ні за другі бок»
«У пачатку вайны ў Петрыкаве было рэальна страшна: над горадам вельмі часта лёталі самалёты і верталёты, перавозілі вайсковую тэхніку. Цяпер самалёты перыядычна зноў узнікаюць, і, вядома, ад гэтага гуку робіцца не па сабе. Але апошнім часам усё ціха.
Як бы жорстка гэта ні гучала, на вайну сёння ўсім пляваць: людзі жывуць сваім жыццём і хвалююцца толькі за ўласную шкуру. Спачатку перажывалі — і тое больш таму, што баяліся за сябе. Але з часам размовы пацішэлі. Не магу сказаць, што пра вайну зусім забыліся, — не, проста гэта, па-першае, страшна абмяркоўваць, а па-другое, тэма адышла на другі план.
Наконт таго, каго падтрымліваюць мясцовыя, думаю, тут 50 на 50. На самай справе цяпер ужо ніхто асабліва не выступае ні за адзін, ні за іншы бок. Проста супраць таго, каб у гэта ўцягвалі Беларусь, і хочуць, каб усё хутчэй скончылася.
Хоць ёсць і тыя, хто гатовы пайсці на вайну: асабіста ведаю аднаго чалавека, які ўжо нават купіў усю экіпіроўку. Праўда, за каго сабраўся ваяваць, не кажа: мабыць, не хоча асуджэння ні з якога боку. Калі шчыра, мне здаецца, што ён проста ідыёт, якому хочацца пагуляць у вайнушку.
Ведаю людзей, якія спакойна ездзяць адпачываць у Расію і не бачаць нічога такога: у Піцер, напрыклад, у Сочы. Ездзяць, таму што банальна не ведаюць, як зрабіць візу, і выбіраюць больш простыя і зразумелыя шляхі, не асабліва задумваючыся пры гэтым пра палітычную сітуацыю. Хоць, можа быць, камусьці ў душы за такое і трохі сорамна.
Я выбіраю для паездак іншыя месцы, а калі б і трапіла ў Расію нейкім чынам, то дакладна не дзялілася б гэтым у інстаграме, таму што мне было б банальна сорамна. Хоць і іншых людзей не магу асуджаць: я вось заўсёды марыла пабываць на Камчатцы, і калі б цяпер мне прапанавалі паехаць туды, то, напэўна, пагадзілася б. Проста не стала б выстаўляць гэта на ўсеагульны агляд.
У рэшце рэшт жыццё адно, і свае жаданні трэба выконваць. Хоць маральна гэта пытанне складанае.
У цэлым не скажу, што моцна перажываю, што жыву недалёка ад ваенных дзеянняў. Але пра тое, каб з'ехаць куды-небудзь далей, перыядычна задумваюся — і ўсё ж далей не ад вайны, а хутчэй ад тутэйшага менталітэту.
Петрыкаў — маленькі горад, які стаў адносна прыстойным месцам толькі гадоў з 5-6 таму, калі тут з'явіўся завод.
Людзі тут жывуць як быццам у сваёй камуне, а на навакольны свет ім, як мне здаецца, пляваць. Яны і не думаюць пра тое, хто мае рацыю, хто вінаваты, што не так з нашай палітыкай, — проста жывуць самі па сабе. І мне такі падыход не блізкі».
Кацярына, 50 гадоў, Мазыр: «Летам пад дачамі разгортваліся танкі, нядаўна вось у Калінкавічах збілі дрон»
«Мне здаецца, нейкай панікі з нагоды таго, што адбываецца, мазырцы не адчуваюць. Ды і цяпер у горадзе і блізка няма таго, што было ў першыя месяцы канфлікту, калі расійскія салдаты базаваліся зусім побач, літаральна хадзілі па горадзе, а вакол ездзіла вайсковая тэхніка.
Усё пацішэла, хоць перыядычна вайна пра сябе нагадвае: летам пад дачамі разгортваліся танкі, нядаўна вось у Калінкавічах збілі дрон. Вядома, ад гэтага бывае неспакойна.
Людзі крадком абмяркоўваюць навіны паміж сабой, перажываюць за дзяцей, таму што не так даўно зноў пагаворвалі, што будзе набор навабранцаў. Цяпер вось завадчане з нашага НПЗ занепакоеныя, што ў сувязі з усімі падзеямі прадаюць Расіі паліва ледзь не за бесцань.
Многія з'ехалі туды, дзе спакайней і бяспечней, — не хапае лекараў у паліклініках, кіроўцаў аўтобусаў, настаўнікаў і выхавальнікаў, і гэта вельмі прыкметна. Пачалі пакідаць горад яшчэ пасля 2020-га, але з пачаткам вайны працягнулі больш актыўна.
Мне здаецца, тут і з'язджаць то ўжо няма каму: засталіся адныя старыя і дзеці, а моладзі як быццам і зусім няма.
Многія мужчыны ездзяць на заробкі дальнабойнікамі або ў Расію. Сітуацыя такая, што ад гэтага не адмовіцца, нягледзячы на свае перакананні, — у людзей проста няма выбару. Працы ў горадзе мала, а калі яна і ёсць, то ў асноўным капеечная, сям'ю на такія грошы не пракорміш.
Сярод майго атачэння большасць суперажывае Украіне, але, галоўнае, непакоіцца пра тое, каб у гэтую вайну не ўвязалася Беларусь і каб тыя, хто кіруе краінай, неяк людзей ад гэтага засцераглі.
Страшна падумаць, што гэта можа адбыцца, — я нават тэлевізар праз гэта не ўключаю. Там у нас вечнае сяброўства з Расеяй, і мы на ўсю моц ёй падпяваем — а тое, што ва Украіне столькі людзей загублена, неяк не важна.
Так што гляджу ў асноўным навіны ў тыктоку: і мясцовых блогераў, і СМІ. А са знаёмымі апошнім часам стараемся пра палітыку асабліва не размаўляць. Наогул, вельмі балюча ўсё гэта ўсведамляць: усюды раней былі сябры і сваякі, а цяпер усе адзін аднаму ворагі. Столькі сем'яў развалілася, столькі сваяцкіх ланцужкоў парвалася з-за таго, што людзі азлобленыя адзін на аднаго — і не па сваёй віне.
Але стараемся жыць далей: на жаль, сітуацыю мы змяніць не ў сілах. А кудысьці выехаць — гэта ўжо не пра нас».
Вярнулася з Польшчы ў Беларусь — усе навокал асуджаюць. Як айцішнікі апынуліся на дне (і выбраліся)
«Злётаў на Балі — зрабіў усё, што патрэбна». Як рэлаканты ездзяць на лячэнне ў іншыя краіны