«Samaja vialikaja kaštoŭnaść, jakuju treba viarnuć u Biełaruś, — heta ludzi» — Akudovič
Historyk Cimoch Akudovič u novym vypusku jutub-šou «Pieratrem z Chalezinym» parazvažaŭ nad tym, nakolki važna viartać kulturnyja kaštoŭnaści ŭ sučasnuju Biełaruś.
22.10.2024 / 08:00
Historyk Cimoch Akudovič. Fota: facebook.com / cimafiej.akudovich
Akudovič adznačaje, što pracesy viartańnia historyka-kulturnych kaštoŭnaściej u Biełaruś iduć. Tak, Ministerstva kultury Biełarusi dało spravazdaču, što za apošnija dva hady było viernuta 300 abjektaŭ u Biełaruś.
Siarod kaštoŭnaściej, jakija viarnulisia ŭ Biełaruś z dapamohaj hramadskaści, — «Biblija» Francyska Skaryny, «Statut VKŁ», słuckija pajasy.
«Była historyja, kali ŭ Słucku adkryvali krajaznaŭčy muziej, i tam ludzi skinulisia, kab vykupić słucki pojas. (…) Pry ŭsich prablemach, za apošnija tryccać hadoŭ niešta ŭ Biełaruś pryvieźli. Peŭny praces usio ž taki idzie. Chacia chaciełasia b, kaniečnie, aktyŭniej», — adznačyŭ Akudovič.
Na pytańnie, što b jamu najbolš chaciełasia viarnuć u Biełaruś, historyk adkazaŭ: «Samaja vialikaja kaštoŭnaść, jakuju treba zaraz viarnuć u Biełaruś, — heta ludzi».
Akudovič źviartaje ŭvahu na dyskusijnaść pytańnia, nakolki važnym u isnujučych umovach źjaŭlajecca viartańnie kulturnych kaštoŭnaściej u sučasnuju Biełaruś:
«Ad kaho my majem prava zaraz niešta patrabavać? U ŭkraincaŭ my zaraz zapatrabujem biblijateku Chraptovičaŭ? Ci ŭ litoŭcaŭ niejkija rehalii vialikich kniazioŭ? Ci ŭ palakaŭ niešta? Taksama niełahična».
«Usie kulturnyja kaštoŭnaści, na maju dumku, dzielacca na dźvie častki. Jość navukova-muziejnaja historyja. Pa śviecie raskidanyja tysiačy ŭsialakich pradmietaŭ, jakija kaliści byli ŭ Biełarusi. (…) Ja nie dumaju, što siaredniestatystyčnamu biełarusu na samoj spravie duža cikavyja hetyja abjekty. Jany pra ich nie viedajuć. A jość uzrovień nacyjanalny.
Jość rečy, pra jakija viedaje siaredniestatystyčny biełarus i chacieŭ by ich mieć u najaŭnaści. Tut jasna, što Kryž Jefrasińni Połackaj u pieršuju čarhu, «Statuty», Skaryna, słuckija pajasy», — praciahnuŭ svaju dumku Akudovič i adznačyŭ:
«Naša zadača — zrabić zaraz tak, kab jak maha bolš hetych abjektaŭ źjaviłasia ŭ nacyjanalnaj prastory. Viartać kaštoŭnaści treba nie na terytoryju, a ŭ hałovy. Treba, kab jak maha bolš biełarusaŭ razumieli, što ŭ nas jość hetyja kaštoŭnaści. A viartać možna nie kuplajučy navat, a stvaryŭšy vialiki katałoh, hid, kab biełarusy mahli pahladzieć, dzie pa śviecie raskidanyja biełaruskija kaštoŭnaści».
Hienprakuratura choča viarnuć u Biełaruś Kryž Jefrasińni Połackaj, słuckija pajasy i sani Napaleona
Inicyjatyva Maldzis vykupiła Treci statut VKŁ
Źjaviŭsia prajekt pa viartańni biełaruskaj kulturnaj spadčyny Maldzis