8 nahod naviedać samy maleńki horad Biełarusi
Horad Dzisna Miorskaha rajona Viciebskaj vobłaści ŭtvaryŭsia ŭ niejmavierna pryhožych miaścinach, na miescy sutoku rek Dzisna i Dźvina. Niekali tut byŭ adzin z farpostaŭ Połackaha kniastva dy viravała žyćcio. Siońnia ž na vulicach Dzisny vielmi cicha. Ale tut zachavałasia šmat maŭklivych śviedak minuŭščyny, jakija varta pabačyć kožnamu, chto cikavicca historyjaj kraju, piša Budzma.org.
25.11.2024 / 00:09
U Dziśnie
Dzisna na siońnia źjaŭlajecca samym maleńkim horadam Biełarusi pa kolkaści nasielnictva. Pavodle apošniaha pierapisu, u horadzie pražyvaje ŭsiaho 1417 žycharoŭ. Ale, niahledziačy na małanasielenaść, jon uražvaje kolkaściu pomnikaŭ, što śviedčać pra słaŭnaje minułaje hetych miaścin.
Budzma.org. skłała śpis, u jakim ažno 8 atrakcyj, dziela jakich, biezumoŭna, varta źjeździć u Dzisnu.
Dzisna da 1939 h.
1. Prahulacca pa zamkavych vałach na vyśpie
Pavodle archieałahičnych daśledavańniaŭ, pravyja bierahi raki Dzisna byli husta zasieleny jašče ŭ Ch-XI stahodździach. Daśledčyki miarkujuć, što miascovaje pasielišča mieła značnuju rolu ŭ Połackim kniastvie. Ciaham času połackija kryvičy zasnavali na vyśpie la sutoku Dzisny i Dźviny zamak, jaki ŭpieršyniu ŭ piśmovych krynicach sustrakajecca pad nazvaj Kapiec-haradok u 1374 hodzie. Mahutnyja vały kolišniaj fartecyi možna pabačyć na vyśpie i siońnia. Zamak vykonvaŭ rolu adnaho z asnoŭnych połackich farpostaŭ na Dźvinie, kantralavaŭ uvieś ruch pa race i podstupy da stalicy połackaj ziamli.
Zamčyšča na vyśpie. Fota: @ozeraireki
U druhoj pałovie XVI stahodździa pad achovaj Dzisienskaha zamka paŭstaŭ horad, jaki ciapier mieścicca na supraćlehłym bierazie. Dvor Dzisna ŭpieršyniu ŭzhadvajecca ŭ piśmovych krynicach pad sučasnaj nazvaj u 1461 hodzie. Hetuju datu i pryniata ličyć dataj zasnavańnia Dzisny.
Reštki zamkavych vałoŭ na vyśpie. Fota: @ozeraireki
U Livonskuju vajnu zamkavaja vyspa była miescam zboru vialikakniaskich vojskaŭ pierad vyzvalenčym pachodam na Połack Stefana Batoryja. Dzisienski zamak zajmaŭ płošču 5 hiektaraŭ, byŭ abkružany vysokimi ziemlanymi vałami. Jon mieŭ 9 viežaŭ i try bramy z boku Dźviny i Dzisny. Nižej byŭ umacavany Nižni zamak, kudy padčas Paŭnočnaj vajny z 1655 pa 1660 pierasialilisia žychary zachoplenaj Dzisny. Zamak byŭ całkam zrujnavany na pačatku XVIII stahodździa i bolš nie adnaŭlaŭsia.
Vyhlad zamkavaj vyspy z haradskoha parku Dzisny
2. Naviedać kaścioł Biezzahannaha Začaćcia Najśviaciejšaj Panny Maryi
Historyja katalickaha chrama, jaki zachavaŭsia da našych dzion u Dziśnie z kanca XVIII stahodździa pačałasia paśla paśpiachovaha vyzvalenčaha pachodu na Połack Stefana Batoryja. U 1583 hodzie jon zaprasiŭ u horad orden jezuitaŭ. Paźniej, u 1630 hodzie miascovy ziemleŭładalnik Kšyštaf Malkievič-Chiałkoŭski nadzialiŭ ziamloj u Dziśnie i ajcoŭ-franciškanaŭ. Pad ich patreby byli ŭźviedzieny kaścioł i klaštar, jakija da siońnia nie zachavalisia. Ale acaleŭ muravany chram u styli baroka, zbudavany na miescy raniejšaha. Siońnia jon maje tytuł Biezzahannaha Začaćcia Najśviaciejšaj Panny Maryi.
Kaścioł u Dziśnie, 1915 h.
Dzisienski kaścioł
Budynak byŭ mocna paškodžany padčas Druhoj suśvietnaj vajny i pastupova razburaŭsia. U 1958 hodzie savieckimi ŭładami była zroblena sproba zusim źniščyć chram. Adnak vybuch zrujnavaŭ tolki hałoŭny fasad. Ciapier kaścioł Biezzahannaha Začaćcia Najśviaciejšaj Panny Maryi znachodzicca ŭ stanie praciahłaj restaŭracyi.
U 2003 hodzie była adrestaŭravana sakrystyja, što prylahała da paŭdniovaj ściany. Takim čynam utvaryłasia kaplica. Jana i dahetul źjaŭlajecca miescam malitvy.
Dzisienski kaścioł unutry
3. Ubačyć Śviata-Uvaskrasienskuju carkvu i cudadziejny abraz Maci Božaj «Adzihitryi»
Pieršaja pravasłaŭnaja carkva ŭ Dziśnie, Uvaskrasienskaja, viadomaja z 1568 hoda, na žal, da našych dzion nie zachavałasia. Chram, adnoŭleny paśla pažaru ŭ 1730-ja hady, kančatkova byŭ stračany padčas pažaru 1882 hoda. Ale nie ŭsie skarby Uvaskrasienskaj carkvy zahinuli: unikalny abraz XVII stahodździa «Sašeście ŭ piekła» — šedeŭr biełaruskaha ikanapisu — možna pabačyć siońnia ŭ Nacyjanalnym mastackim muziei.
Kolišni Uvaskrasienski klaštar i abraz «Sašeście ŭ piekła»
Adna z acalełych da našych dzion u Dziśnie cerkvaŭ taksama maje tytuł Uvaskrasienskaj, zbudavanaja pa typovym prajekcie ŭ retraśpiektyŭna-ruskim styli paśla Studzieńskaha paŭstańnia ŭ 1864 hodzie. Tut siońnia zachoŭvajecca cudadziejny abraz Maci Božaj «Adzihitryi» — kopija XVIII stahodździa bolš staražytnaha abraza Smalenskaj ikony Božaj Maci. Carkva za savieckim časam nie dziejničała, tamu «Dzisienskaja Adzihitryja» była pieraniesiena ŭ inšy chram. Da viernikaŭ bažnica viarnułasia ŭ 1989 hodzie.
Abraz «Dzisienskaja Adzihitryja». Fota: oroik.by
4. Naviedać carkvu Maci Božaj Adzihitryi
Pravasłaŭny chram Maci Božaj Adzihitryi ŭ Dziśnie, zbudavany ŭ 1904 hodzie ŭ jakaści kaplicy, taksama zachavaŭsia da našych dzion. Pobač z carkvoj možna pabačyć zvanicu pačatku XX stahodździa pabudovy. Bažnica nie była začyniena za savieckim časam, i, kab źmiaścić usich viernikaŭ, jaje daviałosia pašyryć za košt nievialikaj prybudovy ź biełaj cehły ŭ druhoj pałovie minułaha stahodździa.
Za savieckim časam cudadziejny abraz «Dzisienskaj Adzihitryi» zachoŭvaŭsia mienavita ŭ hetaj kaplicy. Va Uvaskrasienskim chramie na toj čas mieściłasia schovišča. U 1980-ja carkvu abrabavali, razam ź inšymi kaštoŭnymi relikvijami źnikli i staradaŭnija srebnyja abkłady z cudadziejnaha abraza. Paźniej jany znajšlisia ŭ Sankt-Pieciarburhu ŭ vyhladzie łomu.
5. Prajści pa adnym z samych starych mastoŭ u Biełarusi
Dzisnu varta naviedać i dziela taho, kab pabačyć most praz raku Dzisna. Heta adzin z samych starych z usich zachavanych mastoŭ u Biełarusi: byŭ uźviedzieny naprykancy XIX stahodździa. Unikalny aračny most z draŭlanym pakryćciom trymajecca na mietaličnaj i kamiennaj asnovie. U naš čas most źjaŭlajecca aŭtamabilnym, jaho istotna adramantavali, pavierch byŭ pakładzieny asfalt.
Most praź Dzisnu da restaŭracyi: @elgatomarinero7
6. Ździejśnić račnuju prahułku na paromie
Jašče adnoj asablivaściu Dzisny źjaŭlajecca dziejnaja paromnaja pieraprava praź Dźvinu. U Biełarusi zastałosia niašmat miescaŭ, dzie možna skarystacca paromam, tamu abaviazkova varta zavitać u Dzisnu dy nie abminuć uvahaj i hetuju cikavuju atrakcyju. Z raskładam paroma možna aznajomicca tut.
Raskład ruchu paroma. Fota: ostrovets.by
Parom na Dźvinie
7. Ubačyć ruiny lakarni pačatku XX stahodździa i zrabić pryhožuju fotasiesiju
U Dziśnie zachavałasia vialikaja kolkaść budynkaŭ XIX — pačatku XX stahodździa. Asnoŭnaj piarlinaj siarod ich źjaŭlajucca ruiny lakarni, uźviedzienaj na pačatku XX stahodździa z čyrvonaj cehły na vysokim bierazie Dźviny, jakija abaviazkova varta pabačyć. Tut vydatnaje miesca dla fotasiesij, adkul adkryvajucca malaŭničyja krajavidy na navakolle. Adsiul možna panazirać, jak kursuje pamiž Miorskim i Vierchniadźvinskim rajonami zhadany vyšej parom.
Fota: @elgatomarinero7
8. Prahulacca vulicami Dzisny i ŭjavić, jak vyhladała typovaje miastečka pačatku minułaha stahodździa
Na vulicach Dzisny možna ŭjavić, jak vyhladała typovaje biełaruskaje miastečka kanca XIX — pačatku XX stahodździa. Tut zachavałasia šmat budynkaŭ, uźviedzienych u toj pieryjad. Naprykład, pobač z aŭtastancyjaj znachodzicca kolišniaje paviatovaje adździaleńnie apiakunstva ćviarozaści. Na pieršym paviersie tut u 1911 hodzie vystupała pieršaja biełaruskaja prafiesijnaja teatralnaja trupa Ihnata Bujnickaha. Budynak uźviedzieny naprykancy XIX stahodździa i siońnia dobra adramantavany.
Budynak kolišniaha paviatovaha adździaleńnia apiakunstva ćviarozaści
Taksama varta źviarnuć uvahu na pažarnaje depo, jakoje i siońnia funkcyjanuje pa pieršapačatkovym pryznačeńni.
Pažarnaje depo
Na vulicach Dzisny
Murał u Dziśnie