U novym kino raskryli «Adysieju» ź niezvyčajnaha boku — atrymałasia vielmi pryhoža
U suśvietny prakat vyjšła «Viartańnie» (Return) — drama italjanca Ubierta Pazalini pra toje, čym skončyŭsia šlach Adysieja. Atrymałasia razumna i dalikatna, ale nie dla amataraŭ kino pad papkorn.
13.01.2025 / 08:30
Adysiej (Rejf Fajns). Fota: kadr z trejlera
Što vy viedajecie pra lehiendarnaha Adysieja? Napeŭna, zhadajecie jaho jak hieraičnaha vajara, mahčyma, uspomnicie jaho vostraŭ Itaku i žonku Pieniełopu, mo i ŭspomnicie, što epapieju pra Adysieja napisaŭ hrek Hamier. Ale ci dumali vy, što było z Adysiejem paśla taho, jak usie podźvihi adyšli ŭ minułaje?
Pra heta źniaŭ svoj novy film italjaniec Ubierta Pazalini. Jaho «Viartańnie» — heta apošnija častki hamieraŭskaj «Adysiei», adaptavanyja da našaha času tak, što i praz tysiačahodździ paśla Hamiera my znojdziem tut važnaje dla siabie.
My na vostravie Itaka. Niekali Adysiej, car Itaki, pakinuŭ vostraŭ, žonku Pieniełopu i syna Telemacha, kab sa svajoj armijaj zavajavać Troju. Ciahnulisia dni biez uładara, pieratvaralisia ŭ miesiacy i hady, a Adysieja i jaho sałdat usio nie było. I tady žychary vostrava pavieryli, što car zahinuŭ, jon da ich užo nie vierniecca.
Nie pavieryła tolki Pieniełopa — žančyna, jak mahła, chavałasia ad šmatlikich prapanoŭ šlubu. Ale mocnaj carycy ź jaje nie vyjšła, i vostraŭ pacichu prychodziŭ u zaniapad. Małady Telemach taksama nie dapamahaŭ maci, chiba što chavaŭsia za jaje śpinaj ad prablem.
U takija časy Adysiej viarnuŭsia na Itaku, pryčym zusim nie tak, jak viartajucca hieroi. Nie było vajennaha tryŭmfu i vialikaha śviata — jaho, hołaha i pabitaha, prybiła chvalami da bieraha vostrava, i nivodzin ź jaho ludziej ź im nie viarnuŭsia. Takomu Adysieju niaprosta viarnucca ŭ pałac, navat niaprosta pryznacca miascovamu biedniaku, chto jon taki, bo jon viedaje, čaho ad jaho čakajuć ludzi. Dy i składana adkazvać na niepaźbiežnyja pytańni: čamu jon viarnuŭsia adzin, dzie jon byŭ stolki času, ci nie zdradziŭ na šlachu dadomu svajoj siamji i narodu?
Pieniełopa (Žuljet Binoš). Fota: kadr z trejlera
Adzin z kranalnych momantaŭ filma — razmova Pieniełopy i Adysieja, kali jon jašče nie pryznaŭsia, kim źjaŭlajecca, i kali jana jašče bačyła ŭ im tolki vajara, jaki byŭ u Troi. Heta nievialiki dyjałoh, ale vydatnaja akciorskaja praca Rejfa Fajnsa i Žuljet Binoš — Adysieja i Pieniełopy — robić jaho takim tonkim i pryhožym.
Pieniełopa zapytvajecca ŭ nieznajomca, čamu nie viarnuŭsia jaje muž, i Adysiej adkazvaje — mahčyma, jon baicca, a mo jon zabłytaŭsia? I tady niaŭciešnaja žančyna pytajecca ŭ vajara, čamu ž mužčyny iduć na vajnu, čamu jany hvałciać i zabivajuć žančyn i dziaciej, i ci rabiŭ takoje Adysiej. Adkazu jana nie atrymlivaje, ale zrazumieła, što hetaje maŭčańnie — taksama adkaz.
A dalej Adysieju davodzicca dać rady mužčynam Itaki, jakija chacieli b zrabić Pieniełopu svajoj žonkaj, ale nie dziela jaje ščaścia i dabrabytu na vostravie, a dziela ŭłasnaha dabrabytu. I tady mužčyna, poŭny hnievu, abiraje šlach hvałtu, nie abaviazkovy dla Pieniełopy, ale adziny mahčymy dla jaho paśla taho, što jon pieražyŭ.
Zdajecca, i sam Adysiej nie ličyć siabie hierojem. U chacie śvinapasa, jaki daŭ jamu prytułak, były car słuchaje raspoviedy pra trajanskaha kania i toje, jak Troja była skoranaja. Ale kali ŭ jaho — jon ža skazaŭ, što byŭ u Troi! — pytajucca, jak tam usio było, jon adčuvaje, nibyta niama čym pachvalicca, i saramliva kaža, što ludziam padabajucca historyi. Takim Adysieja vy naŭrad ci bačyli.
Pryhoža, jak u hetaj častcy staražytnaha siužetu aŭtary filma znajšli novaje adcieńnie. Kaniečnie, heta razmova nie tolki pra Adysieja dy Pieniełopu. I ciapier my ŭsie časam adčuvajem (mahčyma, niepraŭdziva), što nie dajem rady čakańniam hramadstva i ŭłasnych blizkich, i tamu, nam padajecca, lepš za ŭsio źbiehčy. Asabliva heta aktualna dla mužčyn — i jany, jak nam hienijalna pakazvaje Fajns, mohuć być uraźlivyja, tym bolš kali my kažam pra byłych vajaroŭ.
Adysiej (Rejf Fajns). Fota: kadr z trejlera
Kali vam nie daspadoby takija razvahi, idzicie na «Viartańnie», prosta tamu što heta vielmi pryhožy film. Cieły ludziej tut źniatyja tak, što nahadvajuć skulptury staražytnaj Hrecyi, a panaramy Itaki i zdymki mora dadajuć atmaśfiernaści. U filmie šmat kryvi, i na joj niaredka akcentujuć uvahu, kab nahadać, što staražytny hieroj pieratvaryŭsia ŭ traŭmavanaha vajara, a jaho pałac, jak kaža Pieniełopa, u kramu miaśnika.
Ź inšaha boku, Pazalini i kampanija nie nadta kłapociacca pra pačućci hledačoŭ, jakija zvyklisia da taho, kab u kino im tłumačyli ŭsio da apošniaj chviliny. Dyjałohi ŭ stužcy prostyja — heta, chutčej, historyja pra toje, kab adčuć, a nie zrazumieć, pra tuju pracu, jakuju musić vykanać sam hladač, kab padniacca na vyšyniu idei.
Jość i pytańni, jakija zastanucca biez adkazu. Nam padajuć na spodačku Adysieja ŭ čas jaho, mahčyma, najvialikšaj uraźlivaści, ale nie kažuć, jak jon da hetaha dajšoŭ. Pytańni da jaho, što hučać u filmie, majuć prava na žyćcio — i sapraŭdy, dzie jaho vojska, čamu jon viarnuŭsia tolki praź dziesiać hadoŭ?
Ale znoŭ — «Viartańnie» atrymałasia filmam pra pačućciovaje, a nie pra racyjanalnaje. Heta ž tak nieracyjanalna — dapuskać dumku, što zhańbavany car moža viarnucca na svaju pasadu i ŭ siamju, jakuju jon kinuŭ. Adnak «Viartańnie» daje i nadzieju na lepšaje, bo, jak pakazvaje historyja, takaja nieracyjanalnaja luboŭ usio ž taki jašče niešta moža ŭ hetym śviecie.
«Być najlepšym». Vyjšaŭ kranalny film-bijahrafija pra Robi Uiljamsa — z małpaj u hałoŭnaj roli
«Zabojstvy ŭ adnym budynku», «Rypli», «Siohun». Top sieryjałaŭ, jakija vyjšli ŭ hetym hodzie
Najlepšyja filmy «nie dla ŭsich» 2024 hoda. Što vy z hetaha hladzieli?