Majontak Alfreda Romiera ŭ avaryjnym stanie — fotarepartaž z Karalinova

Padobnaje možna ŭbačyć u zakinutych vioskach Čarnobylskaj zony.

07.09.2011 / 12:38

Padobnaje možna ŭbačyć u zakinutych vioskach Čarnobylskaj zony.

Majontak u vioscy Karalinova (ciapier — Kamajskaha sielskaha savieta Pastaŭskaha rajona), dzie žyŭ słavuty mastak i paŭstaniec 1863 h. Alfred Romier, i siońnia pryciahvaje ŭvahu minakoŭ. Prosta la viaskovaj darohi ŭ Karalinovie staić znak «Budynak byłoj siadziby Alfreda Romiera». Nie kožny spynicca, ale kožny źviernie ŭvahu i zadumajecca: «A chto ž taki Romier?». A kali ŭsio ž chtości advažycca spynicca, dyk napeŭna zachoča padyjści da budynka, a navat zajści ŭsiaredzinu i pahladzieć na miesca, dzie žyła zorka vyjaŭlenčaha mastactva kultury Biełarusi.

U vočy kidajecca šylda «Historyka-kulturnaja kaštoŭnaść, siadzibny dom mastaka Alfreda Romiera XIX st.». Hety status byŭ nadadzieny majontku dziakujučy namahańniam mastaka Alesia Cyrkunova.

Uvajšoŭšy ŭsiaredzinu, razumieješ: šylda — heta adzinaje što zrabiła dziaržava. Pačatkovaj škoły, jakaja mieściłasia ŭ siadzibie mastaka, daŭno niama. Paśla jaje zastalisia raskidanyja paŭsiul padručniki, partrety piśmieńnikaŭ, stały, šyldy…

Padobnaje možna ŭbačyć u zakinutych vioskach Čarnobylskaj zony. Ale ŭ Pastaŭskim rajonie rydyjacyi niama, nie było i masavaha adsialeńnia. A architekturna-kulturny pomnik u žachlivym stanie.

Los takoha abjekta niezajzdrosny. Albo jon zhnije pad hanarovaj šyldaj architekturna-kulturnaha pomnika, albo apyniecca, jak nie raz byvała, u pryvatnych rukach rasijskich biznesoŭcaŭ. Bo Ministerstva kultury nie maje srodkaŭ. A avaryjnych abjektaŭ z pomnikaŭ robicca ŭsio bolš.

* * *

Mała chto viedaje, što šlachiecki rod žyvapisca, hraviora, skulptara i mastactvaznaŭca Alfreda Romiera (16.4.1832, Vilnia — 24.1.1897) viadzie pačatak z XV st., z Saksonii. Potym jaho pradstaŭniki praz Kurlandyju pierabralisia ŭ VKŁ.

Ź bijahrafii Romiera: «Naradziŭsia ŭ Vilni, i tam ža, va ŭniviersitecie, atrymaŭ pačatkovuju mastackuju adukacyju. Potym udaskanalvaŭ svajo majsterstva ŭ Paryžy ŭ piedahohaŭ „siaredniaj ruki“ Ł.Bana i A.Alaščynskaha. Pa viartańni z-za miažy ŭ kancy 1850-ch žyŭ u spadčynnym majontku Kreŭna Nova-Alaksandraŭskaha pavieta i aktyŭna supracoŭničaŭ ź vilenskim časopisam „Kałasy“, dasyłajučy tudy malunki dy hraviury na temu žyćcia i pobytu miascovych biełarusaŭ i litoŭcaŭ.

U čas nacyjanalna-vyzvalenčaha ruchu 1863 h. A.Romier apynuŭsia siarod paŭstancaŭ sa zbrojaj u rukach. Paśla paražeńnia byŭ aryštavany i pasadžany ŭ Dynaburhskuju krepaść (Daŭhaŭpiłs). Prabyŭ tam niadoŭha: vidać, chtości z vysokich uładavych čynoŭ pakłapaciŭsia pra insurhienta. Paśla vychadu adtul Romieru daviałosia pradać majontak Kreŭna i terminova, dalej ad hrachu, vyjechać u Hiermaniju. Tam, u miunchienskaj Akademii mastactvaŭ, na jaho akazali značny ŭpłyŭ piedahohi Ludvih fon Chahn i Artur Hieorh fon Rambierh. Razam z apošnim i Albiertam Kieleram Alfred naviedaŭ Italiju, dzie natchniona kapiravaŭ Vieraniezie, pisaŭ zakaznyja partrety arystakrataŭ i naturnyja sadova-parkavyja piejzažy. Šmat vystaŭlaŭsia ŭ Miunchienie, Krakavie, Paryžy — hraviurami, partretami, skulpturami. I tak doŭžyłasia da siaredziny 1870-ch hadoŭ, kali nastalhija pa radzimie prymusiła jaho viarnucca na Baćkaŭščynu. Romier stała pasialajecca ŭ majontku Karalinova, jaki naležyŭ jaho žoncy hrafini Vandzie Sulistroŭskaj».

Rusłan Šošyn