«Праверка на дарогах»
ТВ, 7 траўня 2007, панядзелак
Забаронены вайсковы фільм Аляксея Германа на тэлеэкране.
07.05.2007 / 07:24
СТВ, 22.55
Праверка на дарогах (Проверка на дорогах / Операция «С Новым годом!»)
Расея, 1971, чорна-белы, 97 хв.
Рэжысэр: Аляксей Герман
Ролі выконваюць: Ралан Быкаў, Уладзімер Заманскі, Анатоль Саланіцын, Алег Барысаў, Фёдар Адзінокаў, Генадзь Дзюдзяеў, Анда Зайцэ, Мікалай Бурляеў
Жанр: Вайсковая драма паводле прозы Юрыя Германа
Адзнака: 9 (з 10)
У партызанскі атрад Івана Лакаткова (Ралан Быкаў) уцякае паліцай (Уладзімер Заманскі). Замест таго, каб растраляць здрадніка, як таго патрабуе адмысловы аддзел, Лакаткоў вырашае наладзіць яму праверку. Перабежчык мусіць захапіць фашыстоўскі эшэлён з правізіяй…
Па стварэньні карціна Аляксея Германа была адразу пакладзеная на палічку – і ўбачыла сьвет толькі ў 1985. Савецкія ідэёлагі 70-ых крычалі, што “ў фільме скрыўлены вобраз гераічнага часу, вобраз савецкага народу”. Герману не маглі дараваць, што адзін з герояў – паліцай, які раскаяўся, што камандзір атраду не манумэнт – а жывы чалавек, здольны давяраць людзям, што партызаны – замест таго, каб падрываць масты (яшчэ адна недаравальная сцэна!), думаюць пра ежу.
Стужка пазбаўлена надрыўна-патрыятычнага патасу, які штогод усё фальшывей і гістэрычней; у лукашэнкаўскай Беларусі карціну зьнішчылі бы разам з аўтарам. Але Герман у чорна-белай дакумэнтальнай манеры распавядае пра ціхі, непрыкметны й сапраўдны гераізм (акторскія працы, нават эпізадычныя – геніяльныя). А праверка на дарогах – гэта праверка сумленьня.
І ня ўсе эпохі здольны яе прайсьці.