Pamysny krok

27.08.2004 / 13:00

U Mastackim muzei — vystava da 150-hodździa Judala Pena

Prezentacyju tvoraŭ Pena, što zaniała nievialiki kutok u adnoj z zalaŭ hałoŭnaha mastackaha muzeju krainy, ciažka nazvać vystavaju. Aproč troch tvoraŭ mastaka, što ekspanujucca tut stacyjanarna, vyviešany jašče dziasiatak jahonych rečaŭ. Ale nasamreč mastakoŭskaja spadčyna Pena zachavałasia frahmentarna — usiaho 200 rabot, raściarušanych pa roznych zborach, pieravažna ŭ Viciebsku j Miensku. Balšynia ž jahonaha darobku zahinuła niezvarotna. Tamu aznajamleńnie z kalekcyjaj Mastackaha muzeju Biełarusi možna ličyć unikalnaj mahčymaściu. Heta pamysny pieršy krok.

Aproč partretaŭ i krajavidaŭ tut vystaŭlena j kolki eciudaŭ i škicaŭ. Jany dajuć bolš hruntoŭnaje ŭjaŭleńnie pra tvorčuju evalucyju mastakoŭskich pryjomaŭ Pena — ad realistyčnaha anemičnaha akademizmu da ŭłasnaj impetnaj maniery. Niekatoryja z tvoraŭ, naprykład «Dom z kozačkaj» ci «Kupańnie kania», zmušajuć pryhadać styl Šahała. Darečy, tvory apošniaha ekspanujucca hetymi dniami tamsama.

Supraćpastaŭleńnie Pena Šahału vidavočna štučnaje. Hetaja tradycyja ciahniecca ad savieckich časoŭ, kali tvorčaść Šahała padlahała astrakizmu, a Pena — pabłažlivamu ŭchvaleńniu. Ale nasupierak usiamu siońnia my viedajem Pena najpierš jak lubimaha nastaŭnika Šahała, jakoha toj ledźvie nie abahaŭlaŭ.

Naradziŭšysia na sumiežžy Litvy, Łatvii j Biełarusi ŭ šmatdzietnaj žydoŭskaj siamji, Pen staŭ nia tolki vykaźnikam idejaŭ i ideałaŭ svajho rodnaha asiarodździa, ale najpierš nastaŭnikam vializarnaje henieracyi biełaruskich tvorcaŭ.

Poŭnaściu hety artykuł možna pračytać u papiarovaj i pdf-versii "Našaj Nivy"

Siarhiej Chareŭski