Imperatary bałotaŭ

18.02.2005 / 13:00

20 lutaha ŭ Kijevie začyniajecca vystava sučasnaha biełaruskaha mastactva «Bałota Empire». Heta apošniaja vystava Siarhieja Vojčanki. Razam ź im byli vystaŭlenyja Ceśler, Klinaŭ i Vaškievič. Pośpiech u publiki — niejmavierny.

Artykuł Siarhieja Chareŭskaha.

Dla staračasnych biełarusaŭ bałoty byli hetkim ža naturalnym asiarodździem, jak tundra dla eskimosaŭ abo pustyni dla tuarehaŭ. Z bałota biarucca žuraviny i siena, navat moch, jakim uciaplajuć chaty. Na bałotach palujuć, z bałotaŭ vybirajuć torf na ŭhnajeńnie j paliva. Miž dryhvy chavajucca ad abłavy. Štomocy klatyja ŭ XX stahodździ, našy bałoty siońnia — unikalny biełaruski pryrodny skarb. Mistyčnaja, ambivalentnaja, niapeŭnaja terytoryja našaha žyćcia j kultury, dzie krasujuć kvietki niejmaviernaje pryhažości j hadujecca nieźličonaje ptastva.

Tamu, pastaviŭšy sabie za metu vyznačycca ŭ śviecie novaha tysiačahodździa, hrupa biełaruskich mastakoŭ — Rusłan Vaškievič, Artur Klinaŭ, Uładzimier Ceśler i Siarhiej Vojčanka — abrała sabie za znak mienavita bałoty, ź ichnym dvuchsensoŭnym kulturnym i histaryčnym značeńniem.

Kožny ź ich bačyć asiarodździe svajho isnavańnia — «Bałota Empire» — pa-roznamu. Ale ichnyja tvory łučać novy fihuratyvizm, vysokaja kultura vykanańnia j peŭnaja dydaktyčnaść, zapazyčanaja ź minułych epoch — usio heta spraščaje zadaču hledačoŭ. Heta zrazumiełaje mastactva, jakoje nie vymahaje razhornutych kamentaroŭ ci admysłovaje padrychtoŭki.

Kamerton tvorčaści Klinava — źjedlivy sarkazm i ŭjedlivaje daśledavańnie biełaruskaje mentalnaści. «Sałodkaje sałamianaje žyćcio» — heta davoli prostaja metafara paspalitaha «bałotnaha» isnavańnia va ŭmovach novaha hramadztva novaha spažyvańnia. Niaprostym źjaŭlajecca chiba materyjał — zvyčajnaja załacistaja sałoma, pachučaja j chrustkaja, što ŭ rukach mastaka pieraŭtvarajecca ŭ što chočaš — ad televizara da antrapamorfnych persanažaŭ z pałavymi prymietami.

Poŭny varyjant čytajcie ŭ papiarovaj i pdf-versii hazety "Naša Niva"

￭

Rečy dla zamiežnaha spažyvańnia

Pra vystavu «Bałota Empire» Siarhieju Chareŭskamu raskazvaje adzin ź jaje ŭdzielnikaŭ mastak Artur Klinaŭ.

«NN»: Jakaja była hałoŭnaja zadača ŭ farmavańni ekspazycyi «Bałota Empire»?

Artur Klinaŭ: Ahulnaj idejaj prajektu było zrabić toje, što trymałasia b na biełaruskich unikalnaściach. Kab heta byŭ paznavalny nacyjanalny prajekt. Kab hetaje całkam sučasnaje mastactva identyfikavałasia ź Biełaruśsiu.

«NN»: Ci była vaša vystava źviazana z Aranžavaj revalucyjaj va Ŭkrainie?

AK: Nie, nijakim čynam jana nie była źviazana j nijak jaje nie spravakavała. Adzinaja suviaź palahała ŭ tym, što vystava musiła adčynicca na miesiac raniej. Ale praź vir ukrainskich palityčnych padziej jana pieraniesłasia ŭžo na hety hod.

«NN»: To bok tamtejšaja revalucyja vam naškodziła?

AK: Nie. Atrymali bolej času, kab padrychavacca. I da hieapalityčnych źmienaŭ taksama. Voś što paŭpłyvała — dyk heta «revalucyjny» nastroj publiki. Ciapier ukrainski hladač mocna roźnicca ad biełaruskaha. Jon bolš raskuty, niepasredny, ščyry j zacikaŭleny, kali nie skazać zachopleny…

«NN»: A raptoŭnaja śmierć Siarhieja Vojčanki była niejak zaznačana apryčona?

AK: Tak, my źmiaścili admysłovuju memaryjalnuju šyldu, u jakoj paviedamlałasia, što naša vystava pryśviečanaja ŭžo pamiaci Siarhieja Vojčanki. Jon pamior u tyja dni, kali jana pavinna była pieršapačatkova adkryvacca, u śniežni. Kab jana adbyłasia svoječasova, moža, jon by pajechaŭ u Kijeŭ i ŭsio było b pa-inšamu… A moža, jon pamior by ŭ Kijevie.

Poŭny varyjant čytajcie ŭ papiarovaj i pdf-versii hazety "Naša Niva"