Badaj, niama lepšaha srodku, kab abudzić u pačatkoŭca cikavaść da šachmat, čym skachahrafičnyja, abo vyjaŭlenčyja, zadačy. Niekali miane duža zaachvociła da hulni zadača rasiejca Karła Janiša, pakazanaja ŭ šachmatnaj pieradačy na BT. Kampazycyja 1849 h., u jakoj biełyja rabili śpiorty mat za 10 chadoŭ — abaviazkova śpiorty, bo prosty dajecca za adzin chod, — nazyvałasia «Žaleznaja kletka Tamerłana» (dyjahr. 1). Paśla 1. f3+ gf 2. ed+ cd 3. Sf5+ ef 4. Te6+ de 5. Td4+ cd 6. a8S+ Fd5 7. Sd5+ ed 8. Kf6+ gf 9. Fe5+ fe 10. Kg5X finalnaja pazycyja nadzvyčaj malaŭničaja — čorny karol trapiŭ u kletku z vaśmi piešak. Zadaču aŭtar pryśviaciŭ vajnie pamiž turkami i manhołami — čorny karol udavaŭ sułtana, bieły koń — Tamerłana, jaki zapior Bajazida ŭ viaźnicu.
Paźnej, vypraviŭšysia na mižnarodny šachturnir u Pinsk, u hateli razam ź inšymi ŭdzielnikami ja paru viečaroŭ biŭsia nad zadačami, padrychtavanymi tamtejšym kampazytaram dziela našaj zabavy (i dla reklamy miesta!). U kožnaj z zadač figury vyjaŭlali na došcy znak, a znaki stvarali nazvu turniru: «Полесский этюд-91». Dahetul škaduju, što nie zachavaŭ arkušyk z daścipnymi zadańniami.
Jašče da Janiša pieršy rasejski majstar Alaksandar Piatroŭ šachmatnymi srodkami pakazaŭ ucioki Napaleona z Maskvy, dzie rolu źvilistaj raki Biareziny vykonvała… dyjahanal a8-h1. Dyk čamu b nie adlustravać na šachmatnaj došcy padzeji z sučasnaha biełaruskaha žyćcia? Naprykład, čakajuć uvasableńnia kampazycyji, što ilustravali b nabyćcio niezaležnaści, prezydenckija vybary, «revalucyju» ŭ sakaviku 2005 h… Admysłovy šachmatna-histaryčny zbornik, biez sumnievu, upryhožyŭ by knižnyja vystavy TBM dy BNF. Što praŭda, balšynia biełaruskich kampazytaraŭ addaje pieravahu tradycyjnym žanram: voś i hazeta «Źviazda» da Dniu Pieramohi abviaścila była konkurs rašeńnia nie skachahrafičnych, a zvyčajnych šachmatnych prablem.
Kirujučysia lozunham «zrabi sam», da stahodździa «Našaj Nivy» viadučy rubryki skłaŭ seryju skachahrafičnych zadačak (dyjahr. 2, 3). Kali chtości zdoleje lepšym čynam vyjavić litary «N» («N») albo ličby «1+0+0» na čorna-biełym pałatnie — napišycie pra heta ŭ «Kaisu». Karektnyja zadačy buduć apublikavanyja.
Dyjahramy i šachmatnyja zadačy hliadzicie ŭ papiarovaj i pdf-versii «Našaj Nivy»
