Шэдэўры Оскара Німеера: архітэктар тварыў да 104 гадоў 12

Архітэктар сам спраектаваў свой музей у горадзе Курытыба, Бразілія, у выглядзе вялікага вока, што вісіць над зямлёй.

Музей Оскара Німеера ўдзень: шкляны фасад.

Вечар. Вока свеціцца.

Ноч. Вока Німеера спіць.

Оскар Німеер пражыў 104 гады.

Лятаючая талерка музея сучаснага мастацтва ў Нітэрое, што прызямлілася на самым беразе, выпусціўшы доўгі трап.

Сам Оскар Німеер каля сваёй лятаючай талеркі. Яна зусім не грузная.

Німеер не проста прыдумляў ашаламляльныя аб'екты, але ўпісваў іх у асяроддзе, бачыў іх у прасторы — чаго так часта бракуе беларускім архітэктарам.

Адно з першых тварэнняў Німеера — царква святога Францішка з Асізі ў Белу-Арызонтэ. Простыя формы ў памяць пра святога аскета.

Німеер быў паэтам жалезабетону.

Кафедральны сабор у Бразіліа: выгнутыя бетонныя калоны вырастаюць з-пад зямлі.

А гэта спраектаванае Німеерам крэсла «Рыа».

Спраектаванае Німеерам крэсла «Рыа» такое ж лёгкае, але ў форме, як ягоныя будынкі.

Культурны цэнтр, збудаваны Оскарам Німеерам у Авілесе, Іспанія. У сучаснай яму беларускай архітэктуры нічога падобнага не было.

Канцэртная зала ў парку Ібірапуэра, Сан-Паўлу.

Міністэрства замежных справаў тады яшчэ дыктатарскай Бразіліі.

А гэта рэзідэнцыя прэзідэнта Бразіліі, палац Алварада.

Рэзідэнцыя прэзідэнта Бразіліі, палац Алварада, уначы.

Оскар Німеер працаваў да самых апошніх гадоў, а пражыў ён 104 гады.

Комплекс «аблвыканкама» ў Белу-Арызонты. Адзін з апошніх праектаў Німеера, рэндар.

Комплекс «аблвыканкама» ў Белу-Арызонты. Адзін з апошніх праектаў Німеера, у часе пабудовы.

Канцэртная зала ў парку Ібірапуэра, Сан-Паўлу, 2002—2005 год.

Культурны цэнтр у Гаяніі: бібліятэка, мастацкі музей, канцэртная арэна і помніка правам чалавека.

Культурны цэнтр у Гаяніі: бібліятэка, мастацкі музей, канцэртная арэна. І помнік правам чалавека.

У Бразіліі ў сераду памёр сусветна вядомы архітэктар Оскар Німеер, паведамляюць бразільскія СМІ.

Дзесяцігоддзямі Німеер ствараў яркія будынкі з жалезабетону.

Адны з першых яго вядомых праектаў 1940-х гадоў — царква Францішка Асізскага, якая больш нагадвае бразільскія горы, і кафедральны сабор у сталіцы краіны, Бразіліа, які выглядае з-пад зямлі выгнутымі калонамі. Дарэчы,

маладая сталіца краіны, горад Бразіліа, стала фактычна галоўным тварэннем Німеера.

Адметныя і пабудовы апошніх дзесяцігоддзяў яго творчасці: лятаючая талерка музея сучаснага мастацтва ў Нітэрое, што прызямлілася на самым беразе, выпусціўшы доўгі трап, і будынак ўласнага музея Німеера ў форме велізарнага 30-метровага вока, якое вісіць у паветры.

Што цікава, музеі Німеера — гэта не чыста музеі. Гэта найчасцей адначасова і канцэртавыя залы, арэны. Дамы культуры, адным словам.

Німеер быў перакананым камуністам, але не савецкага, а лацінаамерыканскага кшталту.

«Архітэктура нічога істотна ў грамадстве не мяняе. Яна заўсёды знаходзіцца на баку багатых. Але важна верыць, што яна можа зрабіць жыццё лепш», — так Оскар Нимейер апісаў сваё крэда.

Джорджа Буша-малодшага ён называў «сукіным сынам», які загубіць і Штаты, і ўвесь астатні свет. ЗША на працягу 20 гадоў адмаўлялі Німееру ў візе.

Таксама ён распрацоўваў праекты помнікаў антыамерыканскіх лідараў Лацінскай Амерыкі: для Уга Чавеса — грозны металічны клін у бок ЗША, контурны кубінец, які замахнуўся сцягам на «імперскага гада», — для Фідэля Кастра.

Уладзімір Пуцін узнагародзіў Німеера ордэнам Дружбы. А пры Хрушчову, у 1963 годзе, яму была прысуджана Ленінская прэмія «3а ўмацаванне міру паміж народамі». Аднак у цэлым саветы даволі стрымана ставіліся для Німеера. Месца для такой архітэктуры ў Савецкім Саюзе не было. Дый грошай саветы на такое не мелі.

Працы Німеера — сапраўдныя шэдэўры ХХ стагоддзя. Што цікава, камуніст Німеер свабодна будаваў пры антыкамуністычных дыктатурах у Бразіліі.

У таталітарных Савецкім Саюзе ці Трэцім Рэйху такога было не ўявіць.

Сам ён на 20 гадоў перабраўся ў дэмакратычную Францыю, а ў гэты час у Бразіліі працягвалі ажыццяўляцца яго праекты.

У 1988 годзе, у 81 год, Німеер атрымаў самую ганаровую ўзнагароду ў галіне архітэктуры — Прытцкераўскую прэмію.

У 1990-х ён пабудаваў шэдэўральныя мемарыял прэзідэнта Кубічэка, лятаючую талерку Музея сучаснага мастацтва ў Нітэрое, вока ўласнага музея ў Курытыбе і культурны цэнтр «Оскар Німеер» у Гаянія, спраектаваў самбадром ў Рыа-дэ-Жанэйра.

«Божа мой, Оскару Німееру сёння споўнілася 100 гадоў, і ён досыць нядрэнна сябе пры гэтым адчувае», — усклікаў у 2007 годзе беларускі блогер Darriuss, які піша пра архітэктуру. А

Німеер працягваў працаваць і пасля ста. Апошнія фоты ў слайд-галерэі — гэта праекты, рэалізаваныя Німеерам за апошнія 5 гадоў, сабраныя Дарыюсам.

Гэта ўсё яшчэ шэдэўры думкі і красы.

Сяргей Гезгала

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ