Як я шведа ад прэзідэнта адганяў 2

Я зноў успомніў гэты выпадак з майго жыцця, калі даведаўся пра чарговую прэс-канферэнцыю з удзелам прэзідэнта, а дакладней, пра тое, што на яе запрасілі журналістаў незалежных СМІ. Для прэзідэнта гэта добрая нагода паказаць, што ў нас дэмакратыя, мір, дружба, жуйка. Для журналістаў — сустрэцца з прэзідэнтам. Дарэчы, у нас няшмат магчымасцяў сустрэцца з «галоўным», але магчымасцяў адчуць увесь цяжар візіту персоны нумар адзін — хоць адбаўляй. Я таксама меў гонар адчуць гэта на сабе ў 2010 годзе.

Чаму шведы прыносяць столькі пакутаў Беларусі, вядома адным шведам. Але яны, нашчадкі суровых вікінгаў, не скажуць. То мядзведзікаў скінуць, то пасол іх псуе двухбаковыя адносіны. А аднойчы швед вырашыў прарвацца да самога прэзідэнта! Дзякуй Богу, я яго спыніў.

За які месяц да інцыдэнту я яшчэ нічога не падазраваў і, як звычайна, хадзіў на пары ў МДЛУ, паспяхова выціскаючы адны важныя ці не вельмі веды іншымі.

У пачатку лістапада родны дэканат настойліва прапанаваў паваланцёрыць на дзіцячым Еўрабачанні — трэ' былі людзі з веданнем англійскай і шведскай. Я падыходзіў. Казалі нешта пра вялікі гонар удзелу ў гэтым важным для краіны мерапрыемстве і пра важную місію прадстаўлення там alma mater… Я, дарэчы, асабліва і не вагаўся. Мяне заўсёды вабіла магчымасць пранікнуць туды, куды ў паўсядзённым жыцці доступ закрыты. Закуліссе вялікага ТБ-шоу пад такое азначэнне трапляе.

На тыдзень я стаў памочнікам рэжысёра, дакладней рэжысёркі.

Гучыць няблага. У рэжысёркі ўжо былі дзве асістэнткі, а я стаў трэцім (буду называць свайго тагачаснага шэфа проста «рэжысёрка», бо, па-першае, яна мне нічога дрэннага не зрабіла, па-другое, гэта адцягвае ад асноўнай думкі, па-трэцяе, яна не рабіла нічога запамінальнага, і імя я яе забыў. Нашмат лепей я запомніў яе старшую асістэнтку, якая проста абагаўляла талент сваёй кіраўніцы).

Я ж быў патрэбны для наладжвання камунікацыі. Рэч у тым, што за «карцінку» на экране падчас Еўрабачання адказная шведская тэлекампанія.

Гэтыя «тэлевандроўнікі» кожны год ездзяць з месца на месца, каб зладзіць чарговае Еўрабачанне. Рэжысёрка (яна неяк ставіла адкрыццё аднаго са «Славянскіх базараў») адказвала за ўсялякія масавыя танцы, спевы ды цыркавыя нумары. Мая місія была ў перадачы заўваг і прапановаў рэжысёркі шведам і назад.

Само Еўрабачанне было лепшае за 10 ці нават 20 лекцыяў і семінараў на тэму міжкультурных адрозненняў.

Менавіта там можна было пабачыць, як па-рознаму беларусы і шведы ўспрымаюць канцэпты «час», «эфектыўная праца», «паслядоўнасць». У беларусаў заўсёды знаходзілася нейкая НС: то сцэну зрабілі меншага дыяметру за запланаваны і не паведамілі пра тое акрабатам. Яны ў лічаныя дні перароблівалі нумар, які вучылі месяцы. То святлодыёдныя строі для маскоўскіх танцораў не працавалі, і ўвогуле аказаліся падобнымі больш да ватнікаў арыштантаў, чым да танцавальнай вопраткі, то яшчэ што. Час у беларусаў быў цягучым, нібы гарачая карамель. Калі ў раскладзе значыўся пачатак рэпетыцыі, а першай, то смела можна было дадаваць хвілін дзесяць на «разварушванне».

Відавочна, гэта раздражняла шведаў, але яны ветліва маўчалі і абыходзіліся лёгкімі намёкамі.

Шведы прыходзілі загадзя, пачыналі хвіліна ў хвіліну і заканчвалі хвіліна ў хвіліну.

Напэўна, нават у шведаў здараліся «неспадзяванкі», але іх было ні ўбачыць, ні заўважыць — у працы шведскай каманды я бачыў ажылае слова «прафесіяналізм».

Нягледзячы на праблемы і замінкі, справа ішла. Апаратура працавала, дзеці спявалі, акрабаты вывучылі нумар наноў…

Але шведы не ўяўлялі, што на іх да секунды распланаваны графік набліжаецца пагроза, якой нельга прадухіліць. Гэта было стыхійнае бедства: на рэпетыцыю важнага мерапрыемства, ды яшчэ ў выбарчы год, вырашыў завітаць сам прэзідэнт.

Зрабіць гэта ён мусіў у пятніцу, 19 лютага. 18-га ўвечары, перад сканчэннем рэпетыцыі, усіх папрасілі ў абавязковым парадку ўзяць з сабою пашпарт: бэйдж з акрэдытацыяй для службы аховы прэзідэнта — не дакумент. Шведы з лёгкім неразуменнем у вачах пераглянуліся і разышліся.

У пятніцу ў «Мінск-Арэне» з самага зранку адчувалася нервовая атмасфера. Прадзюсар Баранаў (той самы, якога потым звольнілі з БТ ужо за дарослае «Еўрабачанне») шпарка бегаў туды-сюды і раздаваў указанні. Усе чакалі прэзідэнта. Акрамя шведаў — яны працавалі ў звычайным рэжыме.

Прэзідэнт меў з’явіцца недзе, а 12-й, але чамусьці спазняўся.

А палове на першую ў раскладзе быў абед. І шведы пайшлі абедаць.

Хвілін праз дзесяць пасля таго, як яны пакінулі свае працоўныя месцы, у «Арэну» прыбыла служба аховы. Мужчыны ў чорных пінжаках і з характэрнымі навушнікамі «адсеклі» ўсе выхады і ўваходы, не дазваляючы людзям перасоўвацца. Хто дзе быў, там той і застаўся. Потым ужо расказалі, што людзей, нягледзячы на пасаду, пол і ўзрост, збіралі ў раздзявальнях, туды ж заходзіў ахоўнік і прыціскаў сабою дзверы. Каб надзейней.

Зала засталася амаль пустой: была рэжысёрка, яе асістэнткі, спявак Калдун, некалькі валанцёраў і дзеці-ўдзельнікі.

Здаецца, не ўсе — тыя, каго змаглі адшукаць і прыцягнуць з ланча. «Бэтэшнікаў» амаль калаціла: яны хацелі паказаць рэпетыцыю «ва ўсёй красе», але не атрымлівалася. Не было ні гукарэжысёраў, ні аператараў, нікога.

Шведаў, што сышлі ў рэстаран, не пускалі на працоўныя месцы.

У выніку вырашылі імітаваць бурлівую дзейнасць. Усе былі незадаволеныя такім становішчам, але што тут зробіш… Прэзідэнт!

Тут аднекуль прывялі Майкла. Майкл быў памочнікам рэжысёра, адной з ключавых асоб шведскай каманды. Праз сваю прыгажосць ён, напэўна, падабаўся ўсім дзяўчатам. А яшчэ ў Даніэля быў мікрафон. Не, канечне, мікрафонаў на конкурсе песні хапала. Але ў Даніэля быў свой асабісты, які працаваў заўсёды. Майкл кожную раніцу ладзіў для мікрафона раскладную стойку, але часцей насіў яго на поясе.

…Прэзідэнт зайшоў незаўважна, у атачэнні ахоўнікаў і журналістаў. Рэжысёрка і асістэнткі хваляваліся і вадзілі дзяцей туды-сюды па сцэне. Хваляваліся яны дарэмна: прэзідэнт не глядзеў на іх, ён даваў інтэрв’ю.

Майкл незадаволена пазіраў на гадзіннік і на расклад — графік рэпетыцый ляцеў к чорту, і гэта ў перадапошні дзень.

Затым прэзідэнт падняўся на сцэну, каб пагутарыць з удзельнікамі. Увесь журналісцка-ахоўніцкі вэрхал пайшоў услед за ім. Прэзідэнт павярнуўся спінай да нас, яму нешта расказвала Ксенія Сітнік.

Раптам Майкл прыслухаўся і сказаў мне: «Там нічога не чуваць. Прэзідэнту патрэбен мікрафон».

Майкл насамрэч падумаў, што прэзідэнт звяртаецца да ўсіх, а не толькі да камераў БТ і АНТ, а адзіны працоўны мікрафон застаўся ў яго. Ён рашуча пайшоў да аператарскай рампы, што вяла на сцэну. Я пайшоў за Майклам.

Да мяне падскочыў дужы чалавек у чорным касцюме і з навушнікам. У руках ён трымаў партфель і парасон. Чалавек спытаў: «Хто гэта»? Я адказаў: «Гэта Майкл, швед. Ён тут накшталт як галоўны». Тады чалавек спытаў зноў:

«А чаго ён хоча»? — «Ён хоча даць прэзідэнту мікрафон», — шчыра адказаў я. Вочы ахоўніка акругліліся. «Прэзідэнту не патрэбны мікрафон! Хутка прывядзі яго назад»! — задушана сказаў ён.

Я, спрабуючы не рабіць рэзкіх рухаў, падышоў да Майкла, які ўжо быў пасярэдзіне рампы, узяў яго за руку і пацягнуў назад. «Прэзідэнту не патрэбны мікрафон», — запэўніў я Майкла. Майкл паціснуў плячамі і пайшоў уніз. Ахоўнік задаволена ўздыхнуў.

Я застаўся ля сцэны, шпацыраваў туды-сюды з рукамі за спінай. Да мяне падышоў іншы ахоўнік і рэзка кінуў: «Не мітусіся тут, га?»

Я засмучана пайшоў прэч ад сцэны.

Там каля агароджы ўжо стаяў Майкл з яшчэ адным шведам з каманды тэлебачання. Яны ціха абмяркоўвалі нешта па-шведску. З незнарок падслуханай гутаркі, я помню толькі адказ таго сталага шведа: прыходзіў, маўляў, да іх на рэпетыцыю некалі адзін кароль, але прысутнасць яго не надта заўважылі…

Кірыла Хілько

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ