Журналіст Дзмітрый Галко апісаў у «Народнай волі» пра акалічнасці свайго затрымання, суд і суткі.
Даўно нікога не здзівіш ў Беларусі тым, што ў пэўны час у пэўным месцы вас могуць схапіць на вуліцы невядомыя асобы ў цывільным і закінуць ў мікрааўтобус без
Апынуўшыся ў такой сітуацыі яшчэ некалькі гадоў таму, вашай першай думкай было б тое, што на вас напалі бандыты. Вы б крычалі, клікалі на дапамогу, адбіваліся, кусаліся і караскаліся. Цяпер, навучаныя, вы хутчэй за падумаеце, што гэта супрацоўнікі міліцыі ці спецслужбаў. І палічыце за лепшае падпарадкавацца ім без супраціву.
Уф, пранесла…
Дзіўна, як толькі бандыты да гэтага часу не дадумаліся скарыстацца спрыяльнай сітуацыяй! Які прастор для супрацьпраўнай дзейнасці! Збяры групу моцных хлопцаў, купі мікрааўтобус, хапай сабе каго ўздумаецца і рабі з ім што хочаш. Ніхто і не піскне. Калі ж акажа супраціў, то мінакі аддадуць перавагу хутчэй прайсці міма, зрабіўшы выгляд, што яны нічога не заўважаюць. Ну і як потым міліцыі выкручвацца? Бо не станеш жа на самай справе папярэджваць грамадзян, каб давалі адпор групе моцных хлопцаў у цывільным адзенні на мікрааўтобусах.
Магчыма,калі-небудзь менавіта так і адбудзецца, але пакуль нішу вулічных «хапальнікаў» трывала займаюць міліцыянты. Праўда, на пачатковай стадыі аперацыі ад бандытаў іх не адрозніш. Гэта становіцца зразумелым толькі тады, калі вас прывозяць некуды-небудзь у лес, а ў РУУС. Тут вы ўздыхнеце з палёгкай: «Уф, пранесла…»
Мы, беларусы, наогул вельмі часта ўздыхаем з палёгкай ў тых выпадках, калі трэба абурацца і абурацца. Маўляў, гэта яшчэ нічога, не смяротна. Прывучаныя думаць на аснове параўнальнага аналізу. Нават калі робіцца нешта відавочна дрэннае і няправільнае, мы мяркуем пра гэта, параўноўваючы з
Вось так і я, калі ўвечары 6 мая нас з журналістам Аляксандрам Ярашэвічам акружыла група таварышаў у цывільным на вуліцы Прылуцкай (выскачыўшы з мікрааўтобуса, які прытармазіў каля нас з віскам), міжволі з палёгкай уздыхнуў. У самай звычайнай вопратцы (джынсы, маечкі, бейсболкі) светлых тонаў, з адкрытымі тварамі, яны, людзі ў цывільным, выглядалі зусім не так страшна, як асобы ў чорным вельмі чорнай ноччу 19 снежня. Гэтыя да мяне нават не дакрануліся, хутчэй не «закінулі», а запрасілі ў мікрааўтобус.
Я запрашэнне прыняў, спадзеючыся, што бандыты яшчэ не ўзялі на ўзбраенне такі метад кіднэпінг, мы маем справу ўсяго толькі з пераапранутымі супрацоўнікамі міліцыі. У дзеяннях якіх прадказальнасці крыху больш.
Зайшоўшы ў машыну, як у самую звычайную гарадскую маршрутку, я ветліва пацікавіўся: «Што ж вы цяпер у судзе будзеце гаварыць?» Падобныя паездкі звычайна заканчваюцца ў судах, дзе судзяць за «непадпарадкаванне законнаму патрабаванню службовай асобы». Вядома, гэтае пытанне было верхам наіўнасці. Мяне папрасілі на гэты конт не турбавацца: «Знойдзем што сказаць». І бо на самой справе — знайшлі. Знаходлівая ў нас міліцыя.
А калі загадаюць хапаць адзін аднаго?
Як беларус, звыкся шмат да чаго, я мог з палёгкай ўздыхаць, што ўсё тое, што адбылося яшчэ не так страшна, але як грамадзянін, які хоча захавання правоў і законаў, не магу не абурыцца іх зневажаннем. Хоць праводзілі затрыманне таварышы ў цывільным параўнальна мякка, яны нават не падумалі прадставіцца і растлумачыць прычыну сваіх дзеянняў. Ніхто нічога не тлумачыў і ў Маскоўскім РУУС, куды нас прывезлі. Прыйшлося ўхітрыцца, каб ўпотай паведаміць сваякам, дзе мы знаходзімся — супрацоўнікі міліцыі рабіць гэтага не збіраліся і нам самім не дазвалялі патэлефанаваць з вашага тэлефона.
З пратаколам затрымання нас азнаёмілі толькі каля 11 гадзін раніцы наступнага дня. Да гэтага мы, атрымліваецца, знаходзіліся ў статусе нейкіх «інтэрнаваных», накшталт нядобранадзейных элементаў падчас ваеннага становішча. З імі можна не цырымоніцца. Як сказаў адзін з таварышаў у цывільным: «Няма чаго хадзіць на такія мерапрыемствы».
Гэтая фраза з дзяжурнай ідэалагічнай метадычкі была ўжыта зусім не да месца. Таму што ніякага «такога» мерапрыемствы ў гэты дзень не адбывалася. На вуліцы Прылуцкай я апынуўся пасля таго, як сустрэў Ігара Трухановіча, героя сваёй публікацыі ад 3 мая «Камусьці карціць разварушыць асінае гняздо», ля сцен ІЧУ (ЦІП) на вуліцы Акрэсціна. У гэты дзень яго вызвалілі пасля заканчэння тэрміну
Таварыша ў цывільным, які нязграбна «растлумачыў» нам прычыну затрымання, я назваў «камсамольскім работнікам». Гэта выклікала смех у яго калег, ён чамусьці засаромеўся і больш не рабіў спроб правесці ідэалагічную працу. І, у рэшце рэшт, паддаўшыся настойлівым роспытам, сказаў нешта падобнае на праўду: «На цябе была наводка». Прычын такой увагі да маёй персоны ён не ведаў, а нават калі б і ведаў, то наўрад ці мог іх паведаміць. Але лёд крануўся, ён прызнаў, што затрыманне не было звязана з
На яго траціцца столькі народных грошай, каб ён набываў і пастаянна ўдасканальваў байцоўскія, стралковыя і іншыя навыкі, а ён прымяняе іх да бяззбройных і мірных людзей, сам не ведаючы навошта. Бо відавочна ж нямэтавае расходаванне сродкаў!
Мой суразмоўца не стаў спрачацца, ды і не да твару спецназаўцу гэтым займацца. Больш за тое, даверліва паведаміў, што многія сыходзяць
Адэкватныя і неадэкватныя
Сышлі ў мінулае часы, калі міліцыянты ўспрымалі затрыманых па цмяным палітычных прычынах як «ворагаў народа». Правілы гульні засталіся ранейшымі, але, на думку таварышаў у цывільным, падзел на «іх» і «нас» не гэтак істотны. Не, людзі дзеляцца на адэкватных і неадэкватных, якія ёсць там і там. Яны не білі нас і ветліва з намі размаўлялі. Дакладна выконвалі загад, але з халодным носам, без агеньчыка, ім не прыносіў задавальнення здзек над намі. Гэта прыкмета адэкватнасці.
Мы не кусаліся і не караскаліся, не называлі іх ланцужнымі сабакамі, фашыстамі, халуямі і іншымі крыўднымі словамі. Амаль пакорліва прынялі сваю долю, гэтак жа, як яны падпарадкоўваюцца загадам. Значыць, мы таксама адэкватныя.
Такую няхітрую перакручаную філасофію яны вызнаюць, перагортваючы ўсё з ног на галаву. Вядома, адзіна адэкватным паводзінамі з іх боку было б адмовіцца выконваць незаконныя загады, а з нашай — усімі сіламі супраціўляцца беззаконню. Але калі прававая сітуацыя ў краіне настолькі неадэкватная, што ўсё робіцца па «наводцы», а не па законе, мы рызыкавалі як мінімум сваім здароўем, калі б захацелі супраціўляцца. А яны чым рызыкавалі, калі б паведамілі тым, хто ім аддае загад, што нас не ўдалося затрымаць? Не я кажу, яны самі сказалі: прэміямі! Так што наша «адэкватнасць», гэта значыць вымушаная неабходнасць гуляць па чужых нотах, далёка не раўназначная.
І ўсё ж, калі забыцца, дзе і пры якіх абставінах мы знаходзіліся, то можна было б сказаць, што нашы зносіны з «захопнікамі» праходзіла амаль «у цёплай сяброўскай атмасферы».
Нумар «Народнай Волі» ад 3 мая быў у мяне пры сабе, я даў прачытаць ім свой артыкул аб недарэчным судзе над Трухановіч. Абмеркавалі яе і праблемы беларускай журналістыкі ў цэлым, палітычныя перспектывы на 2015 год. Спецназаўцы панаракалі на рост сацыяльнага расслаення ў краіне, з’яўленне класа людзей, якіх у брацкай Венесуэле называюць «boliburguesia» — абсалютна лаяльных ўладзе прадпрымальнікаў, што спляліся з чынавенствам, узбагаціўшыся за кошт Баліварыянскай рэвалюцыі. Калі ўспомнілі Венесуэлу, адзін з спецназаўцаў нечакана сказаў з нейкім патаемным сумам: «Вы бачылі рэпартажы з пахавання Уга Чавеса? Так, вось там народ сапраўды любіў свайго лідара… "
Цяжка сказаць, пра што ён сумаваў: ці то аб тым, што няўдзячныя беларусы свайго лідара так не любяць, ці то
Працяг нататак чытайце тут.
