Нядаўна пазнаёміўся з адным маладым чалавекам.
— Будучы фізік, — прадставіўся ён, працягнуўшы руку.
— Былы лірык…
Мы рассмяяліся. І тут я згадаў дыскусію, што разгарнулася падчас хрушчоўскай адлігі пасля нашумелага верша Барыса Слуцкага: «
«…Ну, я так не дзяліў бы», — сказаў будучы фізік, праслухаўшы мой успамін. І прызнаўся, што ў захапленні ад Грабеншчыкова і любіць Акуджаву. Праўда, у выкананні таго ж БГ…
Я спытаў, што ён думае пра атамную станцыю, фізік усё ж. І тут высветлілася, што менавіта на атамнай станцыі ён марыць працаваць.
«Не страшна?» — запытаў я. — «А што страшнага?»
Слова за слова заспрачаліся. Я выклаў усе вядомыя аргументы «супраць», ён — такія ж вядомыя «за».
«Уяві сабе, — сказаў я, — што
Раптам на ягоным твары адбіўся цень задуменнасці…
«Разумееце, — павольна вымавіў ён, — за мае дзевятнаццаць гадоў анічога, акрамя лядовых палацаў і бібліятэкі, у краіне не пабудавана. АЭС — першая сапраўдная будоўля… А ўвогуле мяне палітыка не цікавіць. Тэлевізар не гляджу…»
Шкада, падумаў я. Калі б будучы фізік не толькі слухаў БГ, але і глядзеў БТ, магчыма, успомніў бы, як некалькі гадоў таму Лукашэнка сцвярджаў, што ў краіне пабудавана і мадэрназавана ажно 500 прадпрыемстваў. «Якіх?» — са здзіўленнем спытаўся будучы фізік. І мы разам пачалі згадваць, якіх. Але нічога новага, акрамя Шклоўскай фабрыкі газетнай паперы, не згадалі…
…Калі пасля вайны будаваліся гіганты, пра тое ведаў і тым натхняўся народ. Ды і як было не натхняцца пасярод крушняў, калі такое будучае наперадзе: праца, жыллё, Мір, Труд, Май, Ленін, партыя, камсамол!..
Пакаленні леглі пад гігантаў.
Калі схамянуліся, было позна: гіганты самі леглі…
Вось Клімчанка Яўген Іванавіч, адзін з апошніх, мо, з тых пакаленняў. Вясковы хлопец аднекуль, здаецца,
Аднойчы я заспеў яго за раскрытым чамаданам, дзе ўжо месціліся штофы з надзвычай папулярнай па тым часе «Белавежскай» і шэраг палак сухой каўбасы… «Вось, Героем працую, еду мяняць на камплектуючыя…», — з сумнай усмешкай паведаміў Клімчанка. Наколькі памятаю, некуды на Далёкі Усход…
Сёння і «Белавежскай», і сухой каўбасой нікога не купіш. Сёння краіну падавай! Але «дзяржплан» дасюль намагаецца працаваць, нарошчваючы мегатоны жалеза, што ўжо не змяшчаецца нават на складах, і цэдзячы праз зубы нядобрае слова «сальда»….
Чаму ж пра будоўлі лукашэнкаўскага камунізму ніхто не ведае? Чаму не натхняецца? А толькі і чуецца дасюль адусюль: фамільнае срэбра, фамільнае срэбра.
Ну, і што рабіць з гэтым «срэбрам» краіне, у якой амаль палова насельніцтва — пенсіянеры?! Прадаць?
Тут «былы лірык», вядома, дрэнны дарадчык. «Былому лірыку» крыўдна за людзей, якія таму «срэбру» зрабілі «фамілію». Але ўжо нават не сімптомы, а дыягназ сістэмнай хваробы відавочны: «срэбра» амаль саржавела і пагражае канчаткова ператварыцца ў прах. Дык, можа, усё ж змяніць «фамілію»? То бок правесці нарэшце структурныя рэформы, да чаго вось ўжо амаль дваццаць гадоў заклікаюць адмыслоўцы? Другі раз «запускаць заводы» наўрад ці атрымаецца…
Але прэзідэнт, чый подпіс, так бы мовіць, «наша ўсё», змяняць СССРаўскую «фамілію» на беларускую і, адпаведна, на рынкавую не хоча.
Не хоча рызыкаваць уладай дзеля краіны. Мо і краінай не хоча рызыкаваць, але адчувае, што давядзецца. Унь як напалоханы ўсходнім «монстрам»!
І ўсё ж на дзве парады «былы лірык» гатовы адважыцца: замест таго, каб пужаць раз’юшанымі «монстрамі» з абодвух бакоў, вызваліць палітзэкаў і адмовіцца ад канчатковага подпісу. А то «нам не належыць», «нам не належыць»… А «нам» сядзяць, апусціўшы вочы, слова не вымавяць. Разумеюць: у каго подпіс, таму і належыць…
«Хочаш паслухаць сапраўднага Акуджаву?» — «Хачу», — ажывіўся будучы фізік.
Спачатку ўзнік партрэт, а потым выплыў з кампутарнай бездані ціхі,
Зрэшты, усяго толькі старая, прызабытая песня…
