Памятаючы страшную дату пачатку вайны 22 чэрвеня 1941 году, нам, берасьцейцам, як і многім іншым жыхарам Заходняй Беларусі, варта памятаць пра ня менш трагічныя дні напярэдадні — дэпартацыі 19–21 чэрвеня 1941-га.
З 19 па 21 чэрвеня 1941 году 132-і канвойны батальён НКВД з Берасьцейскай крэпасьці выконваў важнае заданьне бальшавіцкай партыі — канваяваньне ў ГУЛАГ трох эшалонаў з «ворагамі народу» з турмаў у Берасьці, Баранавічах і Пінску. Вядома, што эшалоны з нашымі вязьнямі-землякамі з Берасьця тады гналі ва Унжэнскі папраўча-працоўны лагер, да станцыі Сухабязводнае Горкаўскай вобласьці.
Гэта была чацьвёртая, апошняя перадваенная хваля дэпартацыяў. На гэты раз ахвярамі дэпартацыі сталі члены сем’яў «ворагаў народу» — пераважна жанчыны і дзеці. Іх везьлі на лесапавал у ГУЛАГ… З БССР (пераважна з Заходняй Беларусі) тады было вывезена для «перавыхаваньня» 24.412 чалавек.
Варта адзначыць і яшчэ адно, мабыць самае важнае заданьне 132-га канвойнага батальёну з Берасьцейскай крэпасьці напярэдадні нападу гітлераўскай Германіі. 21 чэрвеня 1941 г. а 23.50 гадз., калі ў горадзе ўжо ва ўсю дзейнічалі нямецкія дыверсанты і фактычна была перарвана сувязь, канвой 132-га батальёну НКВД адправіўся з чыгуначнай станцыі Берасьце, выконваючы планавы маршрут N 104 «Берасьце-Масква-Берасьце» (уведзены з 27 сьнежаня 1940 г.). Ён ажыцьцяўляў канваяваньне ў Маскву сьпецкантынгенту…
З савецкіх часоў усё ведаюць надпіс, пакінуты аднім з абаронцаў Берасьцейскай крэпасьці: «Умираю, но не сдаюсь! Прощай Родина! 20.VII.41г.», Але мала хто ведае, што гэты надпіс быў зроблены на сьцяне казармы 132-га асобнага батальёна канвойных войскаў НКВД СССР…
А вось гэты, нядаўна абноўлены памятны знак у Берасьцейскай крэпасьці з шматлікімі вянкамі (гл. фота) ўласна ў гонар тых «доблесных» воінаў-канваіраў НКВД, якіх па-за крэпасьцю, у самім Берасьці, самі разумееце, нічога добрага не чакала…
Паказальна, што ў тэксьце на новай шыльдзе слова «канвойны» прапушчана. Зрэшты, і бяз гэтага тэкст яе адыёзны для чалавека, які хоць трошкі мысьліць: «Здесь в июне 1941 года героически сражались с фашистскими захватчиками воины 132-го отдельного батальона войск НКВД. Вечная слава героям»…
Ігар Бараноўскі, jacviah.livejournal.com
Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна?
Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ
