Аляксандр Варламаў — вядомы беларускі мадэльер, які быў абвінавачваны ў шэрагу сур'ёзных злачынстваў. 147 тамоў крымінальнай справы, 26 месяцаў за кратамі. Цяпер мадэльер знаходзіцца на падпісцы аб нявыездзе з Мінска, пазбаўлены магчымасці займацца сваёй працай. Мы сустрэліся з Варламавым і пагутарылі пра яго жыццё і філасофію.
Аляксандр Варламаў, фота Настассі Храловіч
«Наша Ніва»: Апошні раз я бачыла Вас на беларускіх тыднях моды. Вы выглядалі вельмі сумным і няшчасным. Давалі інтэрв’ю абсалютна без жадання.
Аляксандр Варламаў: Я асцерагаюся людзей, я пустэльнік, які жыве ў сваёй пячоры.
«НН»: Вы сацыяфоб?
АВ: Можна сказаць і так. Любое з’яўленне на публіцы патрабуе адыгрывання ролі, якой ад цябе чакаюць. Пасля гэтай ролі трэба доўга вяртацца да сябе праз пошукі гармоніі і балансу.
«НН»: Якім чынам Вы знаходзіце свой баланс?
АВ: Гэта ўзаемаадносіны з Богам. Калі вельмі цяжка і я разумею, што ўласнымі сіламі нічога змяніць не магу і ўсе спробы безвыніковыя, ты проста просіш Бога. І як толькі пачынаеш прасіць, Ён табе дапамагае.
«НН»: У Вас 2-я група інваліднасці, вы маеце праблемы з хрыбтом. Гэта далёка не ўсё?
АВ: Праблемы амаль з усім. Маё цела самазнішчалася. Зараз я прыбягаю да працэдуры крыасаўны, калі цябе замарожваюць да тэмпературы мінусы 130 градусаў на 3 хвіліны. Гэта дае моцнае ўзварушанне, арганізм пачынае абнаўляцца, гэта як перазагрузка. Дзякуючы гэтаму я жыву. І, канечне, штодня я п’ю абязбольваючыя.
«НН»: У адным з інтэрв’ю я прачытала, што Вы не любіце расказваць пра сваё дзяцінства, сваю сям’ю. Чаму?
АВ: Ды нікому гэта не было патрэбна, вы першая, хто гэтым зацікавіўся.
«НН»: Тады раскажыце пра свае карані.
АВ: Я нарадзіўся ў Мінску. Мая матуля з Адэсы.
Яе бацькам быў грэк, дваранін. Ён меў маёнтак ля Варвараўцы і дом на Прыморскім бульвары. Ён быў прагрэсіўным дваранінам, які ажаніўся са сваёй прыгоннай, што стала вялікім скандалам у іх колах.
Дзеці выхоўваліся добра, гралі на некалькіх музычных інструментах, ведалі некалькі замежных моваў. У гэтай сям’і і вырасла мая матуля. Яе бацька быў настолькі прагрэсіўным, што вырашыў стаць галоўным механікам парахода. Але аднойчы адбылася бяда, ён трапіў у параходную машыну, у якой яму адрэзала ногі вышэй за калена. Такім чынам ён стаў перасоўвацца на дошцы з коламі. Ён запіў і прапіў усё. Пасля — вайна, якая адабрала апошняе. Сям’я была вымушана шукаць прытулак па багатых сем’ях.
А з боку бацькі былі мяшчане, якім была падаравана зямля для апрацоўкі ў Мінску. Муж бабулі быў целаахоўнікам цара.
Аднойчы тата прыехаў у Адэсу вучыцца ў каледжы электратэхнікі сувязі, дзе пазнаёміўся з матуляй. Прывёз яе сюды, пачалася вайна. Сям’я таты не прыняла матулю, хоць яна была з арыстакратаў, але збяднелых. У выніку матулю гэта дастала, і яна вярнулася ў Адэсу. Але тата паехаў за ёй, угаварыў вярнуцца. І калі яны вярталіся назад на цягніку, падчас бамбардзіроўкі, калі цягнік спыніўся, у полі нарадзілася мая сястра.
У 1984 годзе наш дом з садам зраўнялі з зямлёй і пабудавалі на гэтым месцы стадыён. Таму няма ў мяне ўжо гісторыі.
«НН»: А чым у той час займаліся Вашыя бацькі?
АВ: Матуля працавала на паштамце, а бацька пабудаваў кінатэатр «Перамога». Ён быў намеснікам па будаўніцтве.
«НН»: Якім было Вашае дзяцінства?
АВ: Я ў дзяцінстве амаль не плакаў, ды што там, зусім не плакаў. Гэта тое, што яскрава запомнілася. Матуля мая ніколі мяне не лаяла і ў маё жыццё асабліва не ўмешваліся, рос я пераважна на дахах. Хварэў, праўда, шмат.
«НН»: У дзяцінстве Вы займаліся харэаграфіяй. З-за гэтага мелі канфліктныя адносіны з бацькам. Ён не падзяляў вашых інтарэсаў?
АВ: Ён лічыў, што мужчына павінен быць брутальным. Хоць я рабіў усё па хаце. Дах ладзіў, печку тапіў, дровы рыхтаваў, усе платы ставіў. Але ён усё роўна лічыў, што мой занятак не адпавядае яго ўяўленням пра сына. А я проста любіў класічную музыку і хадзіў у Палац прафсаюзаў.
«НН»: Пасля было харэаграфічнае вучылішча.
АВ: Так, там я закахаўся ў цыганачку. І мне трэба было быць самым лепшым, бо яна павінна была абраць самага лепшага. Мне было неабходна вучыцца толькі на пяцёркі па ўсіх прадметах. А пасля летам маю цыганачку забралі. Я прыходжу ў клас, а яе няма. Так знік мой стымул і інтарэс. Тады нас займалі ўжо ў тэатры, столькі ўсяго рабілі, але стала нецікава і сумна, я перастаў вучыцца, і мяне забралі зноў у школу.
«НН»: А калі пачалі працаваць?
АВ: У школе ў мяне не было сяброў, з аднакласнікамі мне было нецікава, і дзесьці ў 16 год я пайшоў паралельна працаваць на пошту, бо матуля з татам разышліся, трэба было выхоўваць траіх дзетак, таму жылі мы бедна. Шэсць разоў на тыдзень пасля школы я разносіў газету «Вячэрні Мінск».
Потым пайшоў у тэатр. Я трапіў у іншы свет. Там размаўлялі пра Хэмінгуэя, Экзюперы, там я знайшоў першых сяброў. Пасля паехаў у Маскву, паступіў ва Усесаюзны дзяржаўны інстытут кінематаграфіі, але ў выніку я туды не паехаў, а пайшоў працаваць авіяматарыстам на кукурузніку. Далей армія, авіязавод, Германія, дзе я працаваў авіямеханікам.
Але тэатр не даваў мне спакою, і я зразумеў, што без яго не змагу, таму разарваў кантракт, і ў 25 год паступіў у Інстытут культуры, дзе адразу амаль стаў малодшым навуковым супрацоўнікам (вывучалі беларускую традыцыйную культуру), атрымліваў павышаную стыпендыю і скончыў з чырвоным дыпломам. Пасля сканчэння ўзначальваў навукова-даследчую лабараторыю. Я ў свой час каля 70 артыкулаў у энцыклапедыі «Этнаграфія Беларусі» напісаў.
«НН»: Падчас вучобы ў Інстытуце культуры Вас запрасілі працаваць манекенам, як гэта было?
АВ: А адразу на першым курсе нечакана прыйшоў ліст, у якім мяне запрашалі ў Дом моды ў якасці манекена. Я дагэтуль стаўлюся да сваёй знешнасці з жахам. Магчыма, таму што з дзяцінства быў у цені, ціхім і лічыў сябе нічога не вартым.
«НН»: Праца манекенам стала стартам Вашай далейшай кар’еры мадэльера?
АВ: Можна сказаць і так. Стоячы на прымерках, я пачаў цікавіцца ўсім. Чаму такі фасон, чаму такі колер, а не іншы, а чаму яны вырашылі, што гэта добра? Я спачатку гэтага не разумеў. Пасля ездзіў да Зайцава ў Маскву, і ён мне шмат усяго расказваў і паказваў. А з-за таго, што я меў звычку маўчаць і слухаць, то я хутка ўбіраў веды. Так і стаў дызайнерам. Я — самавук.
«НН»: Вы правялі за кратамі 26 месяцаў. Што адчувалі ў той час, калі былі за кратамі?
АВ:
Я зразумеў, што я ізгой, мяне абыходзілі бокам. Не ведалі нават, як паводзіць сябе. Некалькі чалавек сказалі, што я з Месяца зваліўся. Я вырашыў нічога ім не казаць, маўчаў суткамі, днямі, месяцамі, размаўляў толькі з адвакатам.
Самымі страшнымі былі думкі пра тое, што маглі закрануць маю сястру. Я павінен быў прызнаць сваю віну. Але я не прызнаў, я не злодзей.
«НН»: А як да Вас ставіліся сукамернікі?
АВ: Яны мяне не чапалі. Неяк пайшлі размовы, што мяне хацелі «апусціць», я лічыўся на «паўапушчыным» стане, але такім не з’яўляўся. Тым больш я амаль усе 26 месяцаў не падымаўся з ложка.
«НН»: Пасля таго, як Вы выйшлі адтуль, цяжка было адаптавацца?
АВ: Вельмі цяжка. Мне было агідна ад усяго і ўсіх. Я меў высокапастаўленых знаёмых, дзеці якіх вучыліся ў мяне, і ніхто з іх не дапамог. Мне агідны БДУ, агідныя міністры, у магчымасцях якіх было мне дапамагчы. У маіх сукенках іх дзеці выходзілі замуж. Калі мяне арыштавалі, не было за што наймаць адваката, давялося прадаць аднапакаёвую кватэру, каб мяне ўтрымоўваць. Зараз у мяне пенсія адзін мільён, а з яго вылічваюць па законе пяцьсот тысяч.
«НН»: Як Вы выжываеце?
АВ: Мяне кормяць, адзенне ў мяне засталося. Нехта кладзе грошы на тэлефон, нехта яшчэ неяк дапаможа. Зараз я павінен выплачваць БДУ не адзін мільярд, які мне прыйдзецца выплачваць 700 год.
«НН»: Разгляд Вашай справы пачаўся ў 2011 годзе, і ў гэты час Вы мелі спробу скончыць жыццё самагубствам.
АВ: Так, я наглытаўся таблетак, але Бог хацеў, каб зазвінеў тэлефон і зайшла мая сястра. Мяне забралі ў Навінкі, дзе я правёў 2 начы.
«НН»: Можаце вылучыць некалькі іменаў сучасных беларускіх дызайнераў?
АВ: Людміла Лабкова, Святлана Гнедзенак, Алена Фіранчук, Таццяна Марыніч, Апці Эзіеў, Міша Мытнік — тыя людзі, з якімі мне прыемна стасавацца і працаваць.
«НН»: Як вынік усяму, што для Вас мода і ці ёсць яна ў Беларусі?
АВ: Яе няма, проста няма. Мне не цікава займацца модай, мне цікава займацца стылем і густам. Мая задача — зрабіць стыль даступным. Мода — гэта міжсабойчык, гэта працяг ха-джэння шыхтом. А стыль — гэта заўсёды адлюстраванне нашага розуму.
Аляксандр Варламаў нараадзіўся ў 1955 у Мінску. Былы дырэктар ПУП «Агенцтва моды Сашы Варламава», былы мастацкі кіраўнік цэнтра сучаснага стылю і моды Universum models упраўлення па справах культуры БДУ, былы намеснік старшыні арганізацыйнага камітэта рэспубліканскага фестывалю-конкурсу моды і фота «Млын моды» і начальнік Цэнтра маладзёжнай моды БДУ.
