Аўтар «Архіпелага ГУЛАГ», пісьменнік і дысідэнт Аляксандр Салжаніцын (1918—2008) у сваіх успамінах, якія называюцца «Трапіла зярнятка паміж двух жорнаў. Нарысы выгнання», разважаў і пра магчымасць канфлікту між Расіяй і Украінай.
«Украінскае пытанне - з найнебяспечнейшых пытанняў нашай будучыні, яно можа нанесці нам крывавы ўдар пры самым вызваленні, і да яго дрэнна падрыхтаваныя розумы з абодвух бакоў.
Цяжар гэтага пытання я ўвесь час адчуваю на сабе, шмат у чым па паходжанні. Я ад душы жадаю ўкраінцам шчасця і хацеў бы, каб мы сумесна з імі і не ў варожасці правільна вырашылі заклятае пытанне, я хацеў бы ўнесці прымірэнне ў гэты небяспечны раскол. А яшчэ: я сябраваў з заходнімі украінцамі ў экібастузскім Асобым лагеры, дзе мы разам паўставалі, ведаю іх непрымірымасць, і паважаю, як яна там выявілася мужна.
У саюзе супраць савецкай улады — там я не адчуваў ніякай шчыліны паміж намі.
Думаю, ва Украіне яшчэ знойдуцца многія мае таварышы па лагеры і палегчаць будучую размову. Ці не лягчэй будзе паразумецца і з рускімі.
Як украінцам марна даказваць, што ўсе мы родам і духам з Кіева, так і рускія ўявіць сабе не хочуць, што па Дняпры народ — іншы,
і шмат крыўдаў і разладу пасеяна менавіта бальшавікамі: як паўсюль і ўсюды, гэтыя забойцы толькі чаплялі і рвалі раны, а калі яны сыдуць, пакінуць нас у стане гніцця. Вельмі цяжка будзе звесці размову да разважлівасці. Але колькі ёсць у мяне голасу і вагі - я пакладу на гэта. Ва ўсякім выпадку, ведаю і цвёрда абвяшчу колісь:
як паўстане, не дай Бог, руска-ўкраінская вайна — сам не пайду на яе і сыноў сваіх не пушчу».
