2 ліпеня а 16.00 з магілёўскай калоніі ВК-15 па амністыі вызваліўся былы генеральны дырэктар ААТ «Барысаўдрэў» Уладзімір Мальцаў.
Праз некалькі гадзін у Барысаве ў доме, які Мальцаў пабудаваў сваімі рукамі, былы арыштант, які атрымаў зняволенне па абвінавачванні ў зрыве тэрміну мадэрнізацыі прадпрыемства, падзяліўся з карэспандэнтам Naviny.by сваімі думкамі пра перажытае.
— Уладзімір, лічыцца, што ў якой бы непрыемнай сітуацыі чалавек не аказаўся, выходзячы з яе, ён набывае для сябе важны жыццёвы вопыт. Дык які ж вопыт набыў Мальцаў да 11 сакавіка 2014, да дня свайго затрымання? Вы на «Барысаўдрэве» зрабілі рэзкі ўзлёт: за два гады ад в.а. галоўнага інжынера да генеральнага дырэктара. Што нават знайшло адлюстраванне і ў абвінаваўчым зняволенні, і ў прысудзе ў негатыўным выкладзе, маўляў, «кіраваўся матывамі кар'ерызму».
— Я не рабіў кар'еру, я проста шчыра працаваў. Я ніколі не быў кар'ерыст і не марыў стаць дырэктарам. Не шукаў цёплыя месцы, не імкнуўся скокнуць вышэй… Я проста люблю працаваць. І лічу, што кожны чалавек на сваім працоўным месцы павінен добрасумленна выконваць сваю працу. Жонка Лена часта казала, што ўбачыць мяне ляжачым гадзіну на канапе не да дабра: альбо захварэў альбо нешта не так.
Ні адно працоўнае месца, зафіксаванае ў маёй працоўнай кніжцы, я не шукаў. Усе гэтыя месцы мне прапаноўвалі. З самага пачатку.
Калі вучыўся ў тэхнікуме, мне прапанавалі папрацаваць лабарантам. Пасля заканчэння тэхнікума збіраўся паступаць у інстытут, а завуч мне прапанавала застацца выкладчыкам. Незадоўга да жаніцьбы задумаўся аб змене працы, каб больш зарабляць. На барысаўскім заводзе «Аўтагідраўзмацняльнік» мне прапанавалі працу канструктара. Потым там жа паступіла прапанова заняць пасаду галоўнага інжынера. «Барысаўдрэў» зацікавіў тым, што, па сутнасці, пачалося будаўніцтва новага прадпрыемства: новыя тэхналогіі, новае абсталяванне, мне гэта цікава. Цікава па жыцці набываць такі досвед, асвойваць і запускаць нешта новае, патрэбнае і карыснае для людзей. Ствараць новыя працоўныя месцы з мінімальным выдаткам фізічнай сілы, з большай аддачай ў эканамічным плане. Гэта мне цікава, гэта маё!
— Аднак з пасадай гендырэктара была некалькі іншая сітуацыя?
— На «Барысаўдрэве» стварылася сітуацыя, калі не засталося ні аднаго кіраўніка, здольнага ўзначаліць прадпрыемства. І калі прыехаў Мясніковіч (на той момант прэм'ер-міністр). Для чарговага зняцця чарговага кіраўніка, мне не тое што прапанавалі, а паказалі пальцам: «Будзеш дырэктарам!». Я з самага пачатку не згаджаўся заняць гэтую пасаду.
— А Мальцаў да таго часу быў гатовы ўзначаліць прадпрыемства?
— Не. Я па набытым вопыце быў і, думаю, заўсёды застануся галоўным інжынерам. Я ведаю абсталяванне, ведаю, як яно павінна працаваць і як яго прымусіць эфектыўна працаваць. Я ведаю тэхналогію, здольны ўглыбіцца ва ўсе нюансы, асвоіць усе тонкасці. Камерцыйныя пытанні, пытанні закупкі сыравіны, збыту гатовай прадукцыі гэта не зусім маё. Кожны чалавек павінен займацца сваёй працай, быць прафесіяналам у сваёй сферы.
— Але «лёс» паказаў пальцам, і прыйшлося гэтым займацца, асвойваць новую сцежку. Атрымалася?
— Хто працуе ў таго заўсёды атрымліваецца. Як гаворыцца, вочы баяцца, а рукі робяць. Праводзіліся штотыднёвыя планёркі (штабы па мадэрнізацыі дрэваапрацоўкі пад кіраўніцтвам першага намесніка прэм'ер-міністра Уладзіміра Сямашкі. - Рэд.). На іх мне ставіліся канкрэтныя задачы. Штосьці я бачыў сам з таго што трэба рабіць, нешта даручаў маім намеснікам. Заўсёды ў аснову ставіліся выканаўчасць, добрасумленнасць і якасць выканання даручэнняў. І імкненне зрабіць лепш сёння, не адкладаючы на заўтра. Гэтыя задачы выконваліся. Таму і прападаў на працы да 10-11 гадзін вечара.
— А потым раніцай 11 сакавіка 2014 гендырэктар аказаўся ў кайданках, і настаў час набываць зусім іншы вопыт. Як гэта было?
— Напярэдадні, вечарам 10 сакавіка, я праводзіў планёрку. Гэта быў першы дзень, калі я выйшаў з бальнічнага. Падчас планёркі мне патэлефанавалі з Следчага камітэта і запрасілі на чарговы допыт у якасці сведкі. Будучы на бальнічным, быў час усё абдумаць. Я зразумеў, што далей не змагу цягнуць гэты воз. Мае неаднаразовыя просьбы вызваліць ад пасады, адхіляліся. Ды і дзявяты дэкрэт не дазваляў сысці па ўласным жаданні. Я гатовы быў застацца галоўным інжынерам, начальнікам цэха, кім заўгодна. Таму на планёрцы я сказаў, што праз тыдзень-два… «Барысаўдрэў» якраз атрымліваў новую тэхніку па лесанарыхтоўцы, у тым ліку і МАЗы-лесавозы. Начальніка лесанарыхтоўкі Ігнатовіча я папярэдзіў, каб адну машыну пакінуў для мяне. Паколькі мне не даюць звольніцца, то я вырашыў перавесціся кіроўцам.
Фізічна я ўжо больш не мог цягнуць цяжар ў такім аб'ёме, што ад мяне патрабавалі. Да майго прызначэння на «Барысаўдрэве», калі не памыляюся, было дзевяць намеснікаў генеральнага дырэктара. Калі я прыйшоў — засталося тры. Усю працу цягнуў на сабе. А 11 сакавіка раніцай прыехаў на Фрунзе, 19 (адрас ўпраўлення Следчага камітэта. - Рэд.) І мне там сказалі: «Мы вас затрымліваем».
— І пачаўся адлік набыцця іншага вопыту …
— Турэмнага вопыту.
— У якога ёсць канкрэтны тэрмін: пятнаццаць месяцаў.
— Без дзевяці сутак шаснаццаць месяцаў.
— Зыходзячы з гэтага досведу, не па ўласнай волі набытага, што ён даў Мальцаву.
— На мой погляд, гэта больш школа. Чаму я навучыўся, што з яе вынес? Цяпер я не буду тым наіўным хлапчуком, намагаючыся зрабіць для людзей, дзяржавы нешта добрае. Я буду чалавекам, які стане, перш за ўсё, надаваць час сям'і, дзецям. Добрасумленнае стаўленне да працы застанецца, па-іншаму не магу, але праца не будзе на першым месцы. Не буду праяўляць імкнення, ініцыятыву, якія былі да ўсяго гэтага.
— Турэмны універсітэт Мальцава адбіўся на характары?
— Так, характар змяніўся. А як інакш? Робіш дабро, сябе не шкадуеш, ахвяруеш інтарэсамі сям'і, а гэта, аказваецца, крымінальна-каральная дзеянне! Я зразумеў, што ў шматлікіх выпадках рабіць людзям дабро нельга. Патлумачу. Гэта і тая ж ананімка, якую напісалі на мяне і якую разглядалі ў вышэйстаячых інстанцыях, тыя ж паказанні сведак некаторых асоб, якія асцерагаюцца за сваю шкуру. Каб выратаваць сваю шкуру гэтыя людзі гатовыя абвінаваціць іншых ва ўсіх смяротных грахах, людзей часам невінаватых. А па ланцужку пакутуюць іншыя людзі, якія наогул не маюць ніякага дачынення да справы.
— Пытанне пра будучыню. Галава сям'і вярнуўся дадому і абавязаны прыняць груз адказнасці за сям'ю, які ўсе гэтыя доўгія месяцы несла на сваіх далікатных плячах ваша жонка. Я бачу ваш дом, вашых дзяцей, ведаю, як Алена змагалася за вас і магу сказаць толькі адно: ваша сяброўка жыцця - баец, яна справілася з усім, што прыйшлося перажыць. Цяпер мужчына абавязаны думаць, як сям'ю ўтрымліваць.
— У такога роду сітуацыях, у якой аказаўся я, набываеш не толькі вопыт, але і робіш сапраўдныя адкрыцці. Я і не ведаў, што ў мяне такая жонка! Дзякуй ёй за цярпенне, разуменне і каханне.
Пра будучыню … Праблем на сённяшні дзень назапасілася вельмі шмат. Напэўна, і даўгоў шмат, трэба думаць, як іх аддаваць. Зараз я не гатовы сказаць, кім і дзе буду працаваць. Яшчэ дзесяць месяцаў таму я нешта планаваў на гэты конт, але сёння па сітуацыі і маім стане я не гатовы адказаць на гэтае пытанне. Трэба агледзецца.
У першую чаргу трэба прывыкнуць да жыцця на волі. Гэта першае, а далей…
Калі я знаходзіўся ў турме, мне прапаноўвалі працу. Скажу так: гэтыя людзі цяпер знаходзяцца за межамі Беларусі і клічуць да сябе працаваць. Ведаю адно — без працы не застануся.
— І толькі ў турме Мальцава ацанілі!
— За кратамі цябе 24 гадзіны бачаць. Схавацца няма дзе. Ты пастаянна на відавоку, з табой пастаянна маюць зносіны, і ты становішся празрыстым, безабаронным, цябе вывучаюць наскрозь. Думаю, за шаснаццаць сумесных гадоў жыцця з жонкай яна мяне менш ведае, чым людзі даведаліся пра мяне там, у замкнёнай прасторы.
— Дзякуй, Уладзімір, за гутарку.
— Па той інфармацыі, якая да мяне даходзіла ў месцах пазбаўлення волі, СМІ аб'ектыўна асвятлялі ход судовых пасяджэнняў. Таму дзякуй журналістам за прафесійную працу. Дзякуй знаёмым і не знаёмым людзям, якія падтрымлівалі мяне і маю сям'ю.
