Незалежна ад цэнавай кан'юнктуры Іран мае намер нарошчваць сваю долю на сусветным рынку нафты. Гэта нанясе чарговы ўдар па нафтавых каціроўках, што адмоўна адаб'ецца на курсе расейскага рубля, ледзь які пачаў аднаўляцца пасля «чорнага панядзелка». Але акрамя таго, барацьба Ірана за долю рынку з Саудаўскай Аравіяй, якая актыўна нарошчвае здабычу і экспарт, здольная знішчыць АПЕК, бо квоты картэля ўжо не будуць мець ніякага сэнсу.
Shutterstock
Іран пасля адмены санкцый Захаду гатовы прадаваць сваю нафту па любой цане. Пра гэта ў аўторак паведамляе Reuters са спасылкай на іранскага міністра нафты Біджан Намдара Зангане.
«Мы павінны прадаваць сваю нафту нягледзячы на тое, ідзе цана ўніз або ўверх да $100 за барэль, — падкрэсліў міністр. — Нават калі мы хочам прадаваць нафту даражэй, цана вызначаецца рынкам». У сярэдзіне лістапада мінулага года Іран настойваў на тым, што камфортнай цаной нафты з'яўляецца як раз $100. Барэль тады вагаўся на ўзроўні $77-79.
Зангане папярэдзіў, што пасля зняцця санкцый Іран верне сваю долю рынку ў памеры больш за 1 млн барэляў у суткі. Пры гэтым, паводле ацэнак Міжнароднага энергетычнага агенцтва, ужо цяпер прапанова на рынку нафты перавышае попыт на 3 млн барэляў у дзень.
Прычым 1 млн барэляў у суткі — гэта дадатковыя аб'ёмы, звыш ўжо экспартуемых Іранам прыкладна 1,1 млн барэляў у дзень. Іран уваходзіць у Арганізацыю краін — экспарцёраў нафты (АПЕК), якая размяркоўвае паміж сваімі ўдзельнікамі квоты на здабычу. Але, па-першае, Іран раней ужо заявіў, што дазвол картэля на павелічэнне вытворчасці і паставак нафты яму не патрабуецца. А па-другое, АПЕК і сама не выконвае ўласныя квоты — у ліпені краіны, якія ўваходзяць у арганізацыю, у сукупнасці здабывалі у дзень 31,5 млн барэляў пры дзеючай квоце ў 30 млн.
«Спадзявацца на тое, што хтосьці скароціць ўзровень здабычы і аддасць Ірану частку кліентаў, бессэнсоўна, таму іранцам прыйдзецца развязаць цэнавую вайну, — папярэджвае аналітык ІЧ Rye, Man & Gor Securities Сяргей Пігараў. — Акрамя дэмпінгу па цане для вяртання долі рынку краіна распачаць нічога не можа».
Па словах эксперта, выхад на рынак дадатковых аб'ёмаў іранскай нафты негатыўны для катыровак. «Аднак Іран хутчэй затармозіць аднаўленне коштаў, чым працісне цэны ніжэй за бягучыя ўзроўні, — мяркуе Пігараў. — І здарыцца гэта не ў гэтым годзе, а ў наступным».
Канстанцін Сіманаў папярэджвае, што маштабны выхад на сусветны рынак іранскай нафты можа прывесці да найцяжэйшага крызісу ў АПЕК за ўвесь час існавання картэля і фактычна пагражае яго існаванню.
«Пачалося супрацьстаянне паміж даўнімі супернікамі (прычым не толькі ў АПЕК), Іранам і Саудаўскай Аравіяй, — тлумачыць кіраўнік ФНЭБ. — Іран ледзь не штодня заяўляе пра свае планы па нарошчванні здабычы і экспарту. У адказ на гэта СА ставіць цалкам рэальныя рэкорды ў вытворчасці і пастаўках нафты».
Так, у чэрвені здабыча ў Саудаўскай Аравіі складала 10,564 млн барэляў у суткі, што з'яўляецца гістарычным максімумам. Экспарт нафты з СА ў чэрвені вырас на 6,19% і склаў 7,37 млн барэляў у дзень.
Па словах Сіманава, незразумела, як АПЕК мае намер рашаць гэтую сітуацыю, якая ў перспектыве можа знішчыць сам інстытут квот картэля, і гэта будзе азначаць канец АПЕК.
