Вулічная акцыя, прымеркаваная да 19-х угодкаў рэферэндуму 1996 года, прайшла 24 лістапада. Прайшла мірна і спакойна: нікога не затрымалі, але традыцыйна склалі пратаколы на арганізатараў і пару-тройку актывістаў. Найперш на тых, хто меў пры сабе нацыянальную сімволіку.
Але нечакана пратаколы склалі нават на журналістаў! Прычым дадзеныя міліцыянеры перапісвалі не з пашпартоў, а з… журналісцкіх пасведчанняў!
«Калі ўжо закончылася акцыя, міліцыянеры пачалі масава складаць пратаколы ў тым ліку і на праваабаронцаў, — распавядае журналістка «Радыё Свабода» Галіна Абакунчык. — Мы падыходзілі і пыталіся ў гэтых людзей іх імёны і нумары тэлефонаў — каб пазней можна было даведацца пра іх лёс. У адну з такіх хвілін да мяне падышоў міліцыянер і папрасіў маё пасведчанне. Я яму пасведчанне паказала, і ён адразу дастаў планшэт і пачаў задаваць пытанні: як імя па бацьку, год нараджэння, месца жыхарства і гэтак далей. Я перапытала: «Навошта вам гэтыя звесткі і што вы пішаце?» Ён кажа: «Складаю пратакол». «Пратакол за што?» — «За ўдзел у несанкцыянаванай акцыі». Я пытаюся: «І як я брала ўдзел?» — «Вы ішлі вуліцай». Тое, што я ішла вуліцай і выконвала сваю працу, яго не супакоіла і не пераканала, што гэта не мае дачынення да ўдзелу».
Я як сведка, які таксама «ішоў вуліцай» і выконваў свае прафесійныя абавязкі па асвятленні падзеі, скажу: ні нацыянальнай сімволікі ў руках Галіны Абакунчык не было, ні лозунгаў яна ніякіх не крычала, ні міліцыянераў за рукавы формы не хапала — проста працавала. Тым не менш, пратакол быў складзены, а Галіну супрацоўнік Цэнтральнага РУУС Мінска папярэдзіў: «Вас выклічуць». Куды і калі, міліцыянер не ўдакладніў.
І адразу перанакіраваў сваю ўвагу на журналістку «Народнай волі» Кацярыну Андрэеву, якая здымала на тэлефон працэс складання пратакола на Галіну Абакунчык.
«Мне сказалі: «Пакажыце ваш дакумент», і я паказала ім бэйдж-пасведчанне «Народнай волі», які вісеў у мяне на паліто — каб быў бачны. Яны запісалі імя і прозвішча і пачалі пытацца дату нараджэння, але тут я сказала, што на маім бэйджыку ёсць уся неабходная ім інфармацыя і нічога больш я ім казаць не збіраюся — павярнулася і пайшла адтуль».
Па словах дзяўчыны, наўздагон міліцыянер сказаў, што позва ў суд ёй прыйдзе.
Склалі пратакол і на журналіста газеты «Новы Час» Дзмітрыя Галко. Што праўда, кажа Дзмітрый, быў ён на акцыі не як журналіст, а як перакладчык амерыканскага карэспандэнта Al Jazeera. Але ж усё адно ў акцыі ён удзелу не браў. Ніякай сімволікі, знічак ці кветак.
Дзмітрый Галко: »Пасведчанне паказваў журналіст — карэспандэнт Al Jazeera Брэндан Хофман. Які ледзь не 10 разоў паўтарыў таму міліцыянеру: «Мы тут працуем, а вы нам перашкаджаеце. Гэты чалавек — мой перакладчык. Вось мая акрэдытацыя, маё пасведчанне — патлумачце, што вы робіце і чаму?» Такім чынам, ён засведчыў, што я тут працую. Але сэнсу ў гэтым ніякага не было — міліцыянер не рэагаваў абсалютна ніяк».
Што гэта было? З гэтым пытанне Еўрарадыё звяртаецца да кіраўніка прэс-службы ГУУС Мінгарвыканкама Аляксандра Ластоўскага. Аказваецца, на журналістаў… ніякіх пратаколаў у выніку так і не склалі!
Аляксандр Ластоўскі: »Супрацоўнікі сказалі, што пратаколы не былі складзеныя. Яны пачалі складаць, але потым зразумелі, што журналісты, і ў дачыненні да іх пратаколы не былі складзеныя».
На самай справе даволі цяжка, складаючы пратакол не па пашпарце, а па журналісцкім пасведчанні, не здагадацца, што перад табой менавіта журналіст. Тым не менш, журналісты, на якіх пратаколы нібыта не склалі, раяць пачакаць і паглядзець, ці прыйдзе ім позва ў суд.
