16 мая мінчанка Ларыса разам з яшчэ чатырма знаёмымі вярталася з Польшчы праз пункт пропуску «Бераставіца» (Гродзенская вобласць). Не паспелі яны праехаць ад мяжы і 40 км, як іх мікрааўтобус спынілі супрацоўнікі ДАІ.
Па словах суразмоўніцы, інспектар адразу зазірнуў у салон і папрасіў прад'явіць дакументы. Таксама ён запатрабаваў даць аўтамабіль для агляду, патлумачыўшы, што ўпаўнаважаны надглядаць грузы на наяўнасць падакцызных тавараў і правяраць колькасць перавезенага праз мяжу алкаголю.
На пытанне пасажыраў аб тым, ці можа супрацоўнік ДАІ капацца ў іх торбах, той адказаў, што калі спатрэбіцца, то можа, але наогул гатовы і праз акенца паглядзець, распавяла дзяўчына.
Пад напорам сустрэчных пытанняў у мікрааўтобус інспектар так і не зайшоў і рэчы не правяраў, але на адну з пасажырак склаў пратакол за непрышпілены рэмень бяспекі. Пры гэтым назвацца супрацоўнік ДАІ таксама адмовіўся, адказаўшы, што свае дадзеныя пакажа ў пратаколе (што ён, трэба адзначыць, зрабіў).
Гэты выпадак не адзінкавы, падобныя гісторыі ўжо абмяркоўваліся ў сацсетках. Кіроўцы і пасажыры не разумеюць, чаму яны павінны, па сутнасці, двойчы праходзіць мытны кантроль, і ці мае права аўтамабільная інспекцыя ў прынцыпе правяраць рэчы на прадмет законнасці іх увозу ў краіну.
ДАІ — гэта таксама міліцыя
Ва УДАІ УУС Гродзенскага аблвыканкама распавялі, што спецыяльныя аперацыі па выяўленні падакцызных тавараў, увезеных з-за мяжы, у вобласці не праводзяцца, але гэтая работа вядзецца «натуральна, пры наглядзе за дарожным рухам», падчас якога ўжо выяўляліся выпадкі перавозкі алкаголю або цыгарэт.
Па словах супрацоўніка аддзялення агітацыі і прапаганды УДАІ Алега Дука, гэтыя праверкі не звязаныя непасрэдна з кантролем за перамяшчэннем тавараў з-за мяжы.
Мэтанакіраваныя мерапрыемствы праводзяцца толькі калі ў супрацоўнікаў ДАІ ёсць інфармацыя аб тым, што чалавек можа перавозіць нейкі вызначаны груз.
Тым не менш, паводле яго слоў, ДАІ можа ў цэлым кантраляваць перамяшчэнне падакцызных тавараў па тэрыторыі Беларусі. Адказваючы на пытанне, чаму гэтым займаецца менавіта аўтамабільная інспекцыя, ён падкрэсліў, што яе супрацоўнікі з'яўляюцца прадстаўнікамі праваахоўных органаў.
«А супрацоўнікі Дзяржаўтаінспекцыі, калі хтосьці дзесьці кагосьці, прабачце, абакраў, ударыў, здзейсніў супрацьпраўныя дзеянні, не абавязаныя рэагаваць? Мы носім пагоны, у нас у пасведчанні напісана «міліцыя», форма ў нас такая ж, як у супрацоўнікаў міліцыі, адзінае, што пры наглядзе ў нас ёсць святлоадбівальныя элементы», — сказаў Дук.
Мытны кантроль — па-за кампетэнцыяй ДАІ
Як патлумачыў юрыст Дзмітрый Бабей, супрацоўнікі ДАІ сапраўды могуць правяраць рэчы, якія перавозяцца ў аўтамабілі, але для гэтага павінна быць важкая прычына, напрыклад, падазрэнне ў здзяйсненні правапарушэння або злачынства, альбо правядзенне спецыяльнай аперацыі.
Пры гэтым спецаперацыі, паколькі іх ажыццяўляе Дзяржаўтаінспекцыя, павінны мець непасрэднае дачыненне да транспарту і бяспекі дарожнага руху. Мытны кантроль не ўваходзіць у кампетэнцыю ДАІ.
Пры правядзенні агляду павінен складацца пратакол, і пратакаліраваць неабходна ўсё змешчаныя ў машыне рэчы. Калі кіроўца адмаўляецца ад удзелу ў гэтым працэсе, інспектары павінны спыніць двух панятых і праводзіць агляд пры іх.
«Агледзець або даглядзець багажнік у мэтах выяўлення парушэнняў устаноўленых правілаў перасячэння пропуску праз дзяржаўную мяжу могуць толькі супрацоўнікі памежнай або мытнай службы. І толькі яны могуць праводзіць гэты кантроль у памежнай і прымежнай зоне», — адзначыў юрыст.
Паводле яго слоў, у МУС ёсць паўнамоцтвы для кантролю за выкананнем пагранічнага рэжыму, узмацнення аховы памежнай тэрыторыі і інфармавання зацікаўленых рэспубліканскіх органаў аб стане правапарадку на памежнай тэрыторыі, але ў рамках сваёй кампетэнцыі.
Калі ў супрацоўнікаў ДАІ ёсць інфармацыя пра тое, што ў машыне перавозяцца забароненыя прадметы, у памежнай зоне яны павінны паведаміць пра гэта ў памежную службу, спыніць транспартны сродак, адхіліць кіроўцу ад кіравання да прыбыцця памежнікаў і абавязкова растлумачыць яму падставы для такога абмежавання ў правах і свабодах, а таксама правы і абавязкі, якія ўзнікаюць у сувязі з гэтым, патлумачыў юрыст.
Да таго ж, дадае Дзмітрый Бабей, у ДАІ няма інструкцыі, якія тавары і ў якім аб'ёме дазволена правозіць праз мяжу.
Калі кіроўца парушае правілы знаходжання ў памежнай зоне і, напрыклад, спыніўся больш чым на тры гадзіны ў населеным пункце, размешчаным у памежнай зоне, што забаронена, то супрацоўнікі ДАІ таксама павінны паведаміць пра гэта ў памежную службу, якая і будзе прымаць рашэнне аб далейшых дзеяннях.
«Дарэчы, адмова інспектара ДАІ прадставіцца з'яўляецца грубым парушэннем не толькі ПДР, але і службовых інструкцый», — падкрэсліў юрыст.
