Праймерыз ПАРНАС (Партыі Народнай Свабоды) скончыліся гучным скандалам. Імёны, прозвішчы, нумары тэлефонаў, даты нараджэння, IP адрасы, е-mail'ы і нават паролі актывістаў партыі з’явіліся ў інтэрнэце.
Галасаванне за кандыдатаў, якія павінны будуць вылучацца ад партыі на выбарах у Думу ўвосені, ішло на сайце партыі, а таксама на ўчастках у Маскве і некалькіх іншых гарадах Расіі. Менавіта дадзеныя тых, хто галасаваў праз сайт, і «ўсплылі» ў сеціве. Пасля ўцечкі дадзеных галасаванне спынілі, але аддаць свае галасы ўжо паспелі больш за 7 тысяч чалавек.
Пазіцыя кіраўніцтва ПАРНАСа наконт уцечкі была незразумелай: спачатку яны заявілі, што гэта вынік «памылкі адміністратара», а потым пачалі вінаваціць спецслужбы. Пра гэта заяўляў Міхаіл Касьянаў, старшыня партыі, да яго далучыўся і адзін з кіраўнікоў рады партыі, вядомы апазіцыйны дзеяч Ілля Яшын. Да таго ж, вырашана было вылучаць кандыдатаў на выбары, не ўлічваючы вынікі праймерыз.
Тым часам, сітуацыя з дадзенымі выбаршчыкаў ПАРНАСа выклікала непаразуменне сярод расійскіх апазіцыянераў. Неўзабаве з’явілася версія, што ўцечка была адмыслова падстроеная самімі кіраўнікамі партыі, каб адмяніць вынікі праймерыз – бо лідарам на іх стаў Вячаслаў Мальцаў з Саратава. Мальцаў – відэаблогер, шмат хто называе яго «папулістам» ці нават «саратаўскім Жырыноўскім» з-за рэзкіх выказванняў у блогу.
Уключыўся ў абмеркаванне ўцечкі і Аляксей Навальны. Ён заявіў, што вынікі праймерыз абавязкова трэба ўлічыць.
Міхаіл Касьянаў і Аляксей Навальны. Фота Паўла Беднякова, ТАСС
У версію з ФСБ Навальны не верыць, як не верыць і ў версію з «запланаванай уцечкай». Але ж, па яго словах, трэба абавязкова правесці расследаванне, каб высветліць, што ўсё ж адбылося. Таксама Навальны прапанаваў выканаўчаму кіраўніцтву ПАРНАСа сысці ў адстаўку з нагоды скандала.
І ПАРНАС, і Навальны спачатку рыхтаваліся да выбараў у Думу разам. Была створана нават Дэмакратычная кааліцыя, якая аб'ядноўвала шэраг апазіцыйных партый і дзеячаў. Першапачаткова ў Дэмкааліцыю, створаную ў 2015 годзе, уваходзілі ПАРНАС, Дэмакратычны выбар, Партыя прагрэсу, «5 снежня», «Салідарнасць» і Лібертарыянская партыя Расіі. Аднак у гэтым годзе, пасля выхаду фільма НТВ «Касьянаў дзень» з інтымным кампраматам на лідара Касьянава і яго калегу па ПАРНАС Наталлю Пялевіну, кааліцыя раскалолася. З яе выйшла некалькі чальцоў, у тым ліку і Навальны і яго незарэгістраваная «Партыя прагрэсу».
Цяпер былыя паплечнікі пачынаюць вінаваціць адзін аднаго. З боку Навальнага даказваюць, што перахапіць паролі спецслужбы проста не змаглі б. Да таго ж, некаторыя з імёнаў і аднолькавыя паролі могуць сведчыць аб тым, што падчас галасавання актыўна выкарыстоўваліся боты. У сваю чаргу, ПАРНАСаўцы працягваюць сцвярджаць, што да «зліву» прыклалі руку праўладныя структуры альбо спецслужбы. ПАРНАС аргументуе гэта тым, што, па-першае, паліцыя будзе выкарыстоўваць гатовы «спіс апазіцыянераў», а па-другое, саму партыю могуць прыцягнуць да адказнасці за публікацыю персанальных дадзеных.
Пры гэтым у ПАРНАСе паведамілі, што звяртацца да праваахоўных органаў у сувязі з уцечкай дадзеных ніхто не будзе. Тлумачаць гэта тым, што ў партыі няма даверу да следчых. Таксама нібыта няма і часу – надта шмат працы над фарміраваннем спісаў кандыдатаў.
Так што пакуль ясна толькі адно – адзінства ў расійскай апазіцыі няма, у гэтым яна нічым не адрозніваецца ад апазіцыі беларускай. Разброд у дэмакратычнай кааліцыі, які пачаўся са спрэчнага відэа НТВ, працягваецца. Замест найхутчэйшага вырашэння пытання працягваюцца і спрэчкі паміж былымі чальцамі кааліцыі, што таксама не ідзе на карысць нікому з іх, а асабліва — ПАРНАСу. І тое, што адбываецца сёння, адштурхне ад апазіцыянераў яшчэ частку патэнцыйных выбаршчыкаў. На гэта спрацуюць і шматлікія дзяржаўныя і праўладныя СМІ, якія ўжо падхапілі скандал.
