Аднойчы, гадоў у 13, мне стала невыносна горка і балюча, што я беларус, але не магу па-беларуску, што вакол Беларусь, а ніхто — па-беларуску.
Маці, бацька, цёткі, дзядзькі — усе ўзгадаваліся ў беларускай мове — і з усяе сілы забыліся на яе, каб вырвацца ў людзі. Таму гэтае пачуцьцё самоты і недавершанасьці было толькі маім.
Я вучыў беларускую мову па расейскамоўным адрыўным календары. Кожны дзень з году ў год я цішком перакладаў лісток за лістком па куцым школьным слоўніку Грабчыкава, нягледзячы на лухту, якая ў тым календары была напісаная. Потым перакладаў усё, што бачыў, — балазе, у Віцебску расейскамоўных тэкстаў хапала.
Але гэты кратэр прышчэпленай рускасьці дазваньня засыпаць я так і ня змог.
З 13 гадоў я бягу за беларускай мовай, я ўжо думаю на ёй, лаюся на ёй, яна зрываецца зь мяне ад малатка па пальцы і сальта цераз стырно, але я ўсё больш разумею, што мне ня ўпорацца.
Яна большая за мяне, глыбейшая за мяне, і ўсім даводзіць тое, што я і так ведаў, але не хацеў зьмірыцца — зь ёй трэба нарадзіцца.
І гэта я прысягнуў даць сваім дзецям. Добры старт. Добрая эстафэта — увесь мой досьвед беларушчыны. Каб у іх не было пытаньня,«чаму я беларус, але…»
Самае балючае, што я ня ўпэўнены, што гэта спрацуе.
Фота Сяргея Гудзіліна.
Мае з народжаньня беларускамоўныя бацькі ўжо ня могуць па-беларуску пры ўсёй да мяне сымпатыі.
Сустрэты мною праз дваццаць гадоў аднагодак-сябрук-аднадумца, ад якога я ніколі ня чуў расейшчыны, ужо ня можа па-беларуску. Кажа, сям'я і праца. Але, кажа…
Але, кажа, дзіцё-падлетак кагадзе абвясьціла, што будзе рамаўляць па-беларуску. І ў мяне звон увушшу.
Як я тады. Зноў. Паўтор. Спусташальная закальцаванасьць. Як нічога і не было. Беларускае насеньне зноў прарастае ў нашых дзецях, каб быць выпалатым сям'ёй, школай, працай ды «выжэсаміўсёпрыкраснапанімаеце».
